Wieczność teraźniejszości. Psychologiczne ujęcie czasu w kontekście istnienia Boga według Augustyna z Hippony

• Authors: Olga Cyrek

Title variants

EN

Eternity of the present. Psychological approach to time in the context of God’s existence according to Augustine of Hippo

Abstracts

EN

The article presents the concept of eternity and temporality in the perspective of the early medieval thinker, philosopher and Latin-language writer Augustine of Hippo in the context of the existence of God. It explains how the author distinguished eternity from time and emphasizes that eternity is a condition for the existence of temporal reality. In the first place, when discussing the author’s thoughts, conclusions are described about how he grasped eternity in contrast with the temporal world. Augustine describes eternity as immutability, distinguishing it from the changeability of time. Then, the experience of temporality by human consciousness was analyzed and the subjectivity of experiencing the passage of moments was emphasized. Augustine saw the impancy of the present and at the same time the impossibility of staying in it permanently. He understood time as a form of our mentality and distinguished three areas of time: the presence of the past, the presence of the present, and the presence of the future. Like most of his contemporaries, he misunderstood time linearly by giving it a specific direction, i.e. an arrow, which in fact is our cognitive illusion. The article uses the classic works of Augustine of Hippo, such as “De civitate Dei” and “Confessiones” and on their basis presents the concepts of the thinker from Tagasta and additionally expands them with reflections on the subjective experience of transience, which is experienced in human consciousness based on psychological knowledge.

PL

Artykuł przedstawia koncepcję wieczności i czasowości w ujęciu wczesnośredniowiecznego myśliciela, filozofa i pisarza łacińskojęzycznego Augustyna z Hippony w kontekście istnienia Boga. Wyjaśniono, w jaki sposób autor odróżnił wieczność od czasu, oraz podkreślono, że wieczność jest warunkiem zaistnienia rzeczywistości temporalnej. W pierwszej kolejności przy omawianiu myśli autora opisano wnioski na temat tego, jak ujmował on wieczność w kontraście z czasowym światem. Augustyn opisuje wieczność jako niezmienność, odróżniając ją od zmienności czasu. Następnie analizie poddano doświadczanie czasowości przez ludzką świadomość i podkreślono subiektywność przeżywania upływania momentów. Augustyn dostrzegł nierozciągłość teraźniejszości i zarazem niemożność zatrzymania się w niej na stałe. Pojmował czas jako formę naszej umysłowości i wyróżnił trzy dziedziny czasu: obecność przeszłości, obecność teraźniejszości i obecność przyszłości. Jak większość mu współczesnych autorów błędnie ujmował czas linearnie, nadając mu określony kierunek, czyli strzałkę, która w rzeczywistości jest naszym złudzeniem poznawczym. W artykule wykorzystano klasyczne dzieła Augustyna z Hippony, takie jak „De civitate Dei” oraz „Confessiones”, i na ich podstawie przedstawiono koncepcje myśliciela z Tagasty oraz dodatkowo rozszerzono je o rozważania na temat subiektywnego przeżywania przemijalności, jakie jest doświadczane w ludzkiej świadomości, opierając się na wiedzy psychologicznej.

Keywords

PL

wieczność; czas; teraźniejszość; Bóg; św. Augustyn

EN

eternity; time; present; God; St. Augustine

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2023
• Volume: 24
• Pages: 379-404

Dates

published

2023

Contributors

author

Olga Cyrek

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• Augustyn św., Wyznania, tłum. Z. Kubiak, Kraków 1994.
• Augustinus, Confessiones, PL 34 (Patrologia Latina, ed. J.P. Migne).
• Augustyn św., O państwie Bożym. Przeciw Poganom ksiąg XII, tłum. W. Kornatowski, Warszawa 1977.
• Augustinus, De civitate Dei. Contra poganos libri XII (PL 41).
• Platon, Timaios, w: Dialogi, t. II, tłum. S. Witwicki, Kęty 1999.
• Albiński R., Pamiętanie o zamierzonych działaniach. Przegląd badań nad pamięcią prospektywną, „Psychologia Jakości Życia” 8/2(2009), s. 2003–2020.
• Bardy G., Święty Augustyn, człowiek i dzieło, tłum. Z. Kobylińska, Warszawa 1955.
• Bonnier G.I., St. Augustine. Life and Controvesies, Norwich 1986.
• Brown P., Augustyn z Hippony, tłum. W. Radwański, Warszawa 1993.
• Brunet P., Mieli A., Histoire de sciences: Antiquité, Paris 1953.
• Chadwick H., Augustyn, tłum. T. Szafrański, Warszawa 2000.
• Dragan M., O filozofii dziejów św. Augustyna, Kraków 1910.
• Edling J., Czas i historia epifanem Boga w ujęciu św. Augustyna, „Warszawskie Studia Teologiczne” 9(1996), s. 75–95.
• Gilson E., Wprowadzenie do nauki św. Augustyna, tłum. Z. Jakimiak, Warszawa 1953.
• Gołosz J., Upływ czasu i ontologia, Kraków 2011.
• Heinzmann R., Filozofia średniowiecza, tłum. P. Domański, Kęty 1999.
• Maylor E.A., Smith G., Sala S., Logie R., Prospective and Retrospective Memory in Normal Aging and Dementia: An Experimental Study, “Mem. Cognit.” 30/6(2002), s. 871–884.
• Mordarski R., Wszechwiedza a wieczność, „Filo–Sofija” 19(2012/4), s. 99–115.
• Trape A., Święty Augustyn. Człowiek – duszpasterz – mistyk, tłum. J. Sulowski, Warszawa 1987.

Identifiers

Biblioteka Nauki

23050865