Alaina Besançona krytyczna apologia Kościoła katolickiego

• Authors: Przemysław Artemiuk

Title variants

EN

Alain Besançon’s critical apology of the Catholic church

Abstracts

EN

In the article, the author undertakes an analysis of Alain Besançon’s writings on the Catholic Church and Christianity, focusing on a few selected threads, and shows the apology ad intra and ad extra made by the French researcher. In the first part, he deals with the concept of orthodoxy and reasonable faith. The second part is devoted to the relationship of the Catholic Church to communism and Islam. The basic method of work is analysis, to which selected essays by the French sovietologist are subjected. At the end of the article, the author articulates the most important conclusions. The apology practiced by Alain Besançon is a critical reflection, which means that the French scholar does not so much accept the essential claims presented by the Catholic Church as first asks about their sense, follows the argumentation and provides his own justification. Alain Besançon’s apology is characterized by contextuality, which means that the French researcher, as a world-renowned sovietologist, first of all stands out with his incredible knowledge of totalitarian systems, but also recognizes the context in which Christianity used to be and still exists today. Alain Besançon’s apology takes the form ad intra and ad extra. The French intellectual, asking about the form of the Christian faith or orthodoxy, follows the path inward and makes an apology ad intra, as it were, towards himself. However, when he looks at the world and observes various relations between Christianity and political systems or other religions, he makes an ad extra apology, defends the faith against external threats, formulating an adequate apology

PL

W artykule autor podejmuje analizę pism Alaina Besançona poświęconych Kościołowi katolickiemu i chrześcijaństwu, skupiając się na kilku wybranych wątkach, i ukazuje apologię ad intra i ad extra, jakiej dokonuje francuski badacz. W części pierwszej zajmuje się pojęciem ortodoksji i rozumnej wiary. Część drugą poświęca relacji Kościoła katolickiego do komunizmu i islamu. Podstawową metodą pracy jest analiza, której poddaje wybrane eseje francuskiego sowietologa. W zakończeniu artykułu autor formułuje najważniejsze wnioski. Apologia uprawiana przez Alaina Besançona jest refleksją krytyczną, co oznacza, że francuski uczony nie tyle przyjmuje istotne twierdzenia prezentowane przez Kościół katolicki, ile w pierwszej kolejności pyta o ich sens, śledzi argumentację i dokonuje własnego uzasadnienia. Apologię Alaina Besançona cechuje kontekstualność, co sprawia, że francuski badacz jako światowej sławy sowietolog w pierwszej kolejności wyróżnia się niebywałą wprost znajomością systemów totalitarnych, ale także rozpoznaje kontekst, w jakim znajdowało się kiedyś i egzystuje dzisiaj chrześcijaństwo. Apologia Alaina Besançona przyjmuje postać ad intra i ad extra. Francuski intelektualista, pytając o postać wiary chrześcijańskiej czy też ortodoksję, podążą drogą do wnętrza i dokonuje apologii ad intra, niejako wobec samego siebie. Kiedy jednak przygląda się światu i obserwuje rozmaite relacje chrześcijaństwa z systemami politycznymi czy też innymi religiami, dokonuje apologii ad extra, broni wiary przed zewnętrznymi zagrożeniami, formułując adekwatną apologię.

Keywords

PL

Alain Besançon; apologia; ortodoksja; wiara; komunizm; islam

EN

Alain Besançon; apology; orthodoxy; faith; communism; Islam

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2023
• Volume: 24
• Pages: 195-218

Dates

published

2023

Contributors

author

Przemysław Artemiuk

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Ahgelini G., Colombo G., Vergottini M., Historia teologii. Epoka nowożytna, t. IV, Kraków 2008.
• Anzelm z Canterbury św., Monologion. Proslogion, Kęty 2007.
• Artemiuk P., Chrześcijanie wobec islamu – między dialogiem a apologią, w: Islam. Apologia i dialog, red. P. Artemiuk, Płock 2016, s. 5–35.
• Artemiuk P., Renesans apologii, Płock 2016.
• Artemiuk P., W obronie spraw najważniejszych. Szkice o apologii, Poznań 2019.
• Arystoteles, Etyka Nikomachejska, Warszawa 2007.
• Augustyn św., Wybór mów, Warszawa 1973.
• Augustyn św., O nauce chrześcijańskiej, Warszawa 1989.
• Benedykt XVI, Fundamentalne elementy religii chrześcijańskiej: Dialog chrześcijańsko-muzułmański, w: Benedykt XVI, Co to jest chrześcijaństwo? Testament duchowy, Kraków 2023, s. 57–60.
• Besançon A., Przekleństwo wieku. O komunizmie, narodowym socjalizmie i jedyności Zagłady, Warszawa 2000.
• Besançon A., Świadek wieku. Wybór publicystyki z pierwszego i drugiego obiegu, t. I–II, zebrał i opracował F. Memches, Warszawa 2006.
• Besançon A., Święta Ruś, Warszawa 2015.
• Besançon A., Czy Drugi Sobór Watykański zrozumiał islam?, w: A. Besançon, Współczesne problemy religijne, Warszawa 2017, s. 185–225.
• Besançon A., Czy inteligencja wyniosła się z Kościoła łacińskiego?, w: A. Besançon, Współczesne problemy religijne, Warszawa 2017, s. 157–183.
• Besançon A., Czym jest ortodoksja?, w: A. Besançon, Współczesne problemy religijne, Warszawa 2017, s. 31–80.
• Besançon A., Jak Rzym przemyślał rosyjski komunizm?, w: A. Besançon, Współczesne problemy religijne, Warszawa 2017, s. 109–156.
• Besançon A., Współczesne problemy religijne, Warszawa 2017.
• Bronić czy dialogować? O pewnym dylemacie chrześcijaństwa dzisiaj, red. H. Seweryniak, P. Artemiuk, Płock 2016.
• Cassirer E., Filozofia oświecenia, Warszawa 2010.
• Chesterton G.K., Ortodoksja. Romanca o wierze, Warszawa–Gdańsk 1996.
• D’Onofrio G., Historia teologii. Epoka średniowiecza, t. II, Karków 2010.
• Fides et Ratio. Dziewięćset lat po śmierci św. Anzelma z Canterbury, red. S. Bafia, M. Urban, Kraków 2010.
• Filozofia oświecenia. Radykalizm – religia – kosmopolityzm, red. J. Miklaszewska, A. Tomaszewska, Kraków 2015.
• Franciszek, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium o głoszeniu Ewangelii w dzisiejszym świecie, Kraków 2013.
• Jan XXII, Encyklika Pacem in terris, Paryż 1963.
• Kałuża K., Dziedzictwo oświecenia – błogosławieństwo czy przekleństwo? O niektórych problemach współczesnej chrystologii, w: Współczesny kontekst chrześcijaństwa, red. P. Artemiuk, Płock 2016, s. 12–48.
• Kulisz J., Czasy nowożytne wyzwaniem dla chrześcijaństwa, Warszawa 2001.
• Maciejewski J., Kiedy wreszcie zwyciężysz, Alain?, „Rzeczpospolita. Plus-Minus” 28/2023, s. 20–21.
• Nowa apologia. Czego, wobec kogo i jak bronimy?, red. P. Artemiuk, Płock 2020.
• Ortodoksja, w: Słownik języka polskiego [online], https://sjp.pwn.pl/slowniki/ortodoksja.html (dostęp: 20.11.2020).
• Paluch M., Dlaczego Tomasz, Warszawa 2012.
• Pius XI, Encyklika Divini Redemptoris o bezbożnym komunizmie, 19.03.1937 [online], https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pius_xi/encykliki/divini_redemptoris_19031937.html (dostęp: 24.07.2023).
• Powracanie apologii, red. M. Skierkowski, Płock 2013.
• Roszak P., Wiarygodność i tożsamość. „Teologia wiary” św. Tomasza z Akwinu i współczesność, Kraków 2013.
• Seweryniak H., Apologia i dziennikarstwo, Warszawa 2018.
• Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.
• Sola ratione. Anselm von Canterbury (1033–1109) und die rationale Rekonstruktion des Glaubens, red. S. Ernst, T. Franz, Würzburg 2009.
• Szwed A., Rozum wobec chrześcijańskiego Objawienia. Kant, Hegel, Kierkegaard, Kęty 2011.
• Teologia św. Tomasza z Akwinu dzisiaj, red. B. Kochaniewicz, Poznań 2010.
• Torrell J.P., Święty Tomasz z Akwinu – mistrz duchowy, Poznań–Warszawa 2003.
• Viola C.É., Anzelm z Aosty. Wiara i szukanie zrozumienia, Lublin 2009.
• Voegelin E., Od oświecenia do rewolucji, Warszawa 2011.
• Weigel G., Wiara, rozum i wojna z dżihadyzmem. Wezwanie do działania, Warszawa 2009.
• Zamoyski A., Święte szaleństwo. Romantycy, patrioci, rewolucjoniści 1776–1871, Kraków 2015.

Identifiers

Biblioteka Nauki

22895474