„Wzór żołnierza i obywatela” – Jan Opieliński, „Wojsznar”, „Zdanowicz” (1892–1918)

• Authors: Izabela Bożyk

Title variants

EN

„Model of a Soldier and a Citizen” – Jan Opieliński, „Wojsznar”, „Zdanowicz” (1892–1918)

RU

„Модель солдата и гражданина” – Ян Опелиньски, „Войснар”, „Зданович” (1892–1918)

Abstracts

EN

Jan Opieliński „Wojsznar” was born on the 2nd of October 1892 in Warsaw, in an intelligentsia family. He passed the secondary school final exams in the private Trade School of the Merchants Union and then enrolled in the Department of Mechanical Engineering of the Technical University of Lviv. He was a student of the lower officers’ school in Lviv, and a member of the Riflemen’s Association. In the years 1914–1915 he fought in the 1st Brigade of the Polish Legions, where he was promoted to the rank of the second lieutenant. As a trusted officer he was delegated by Józef Piłsudski to expand the Polish Military Organisation. After the Oath crisis he was a member of the Convention of Organisation A and also served as the Main Commander of PMO, and then as Commander of Main Headquarters No. 4 in Lublin. In this city he was in charge of disarming the partitioners’ armies in Autumn of 1918. He was also involved in political activity as a member of the Polish Peasant Party „Wyzwolenie [Liberation]”. He died in Lublin on the 4th of November 1918.

RU

Ян Опелински (псевдонимы – „Войшнар”, „Зданович”) родился 2 октября 1892 г. в Варшаве в интеллигентской семье. Экзамен на аттестат зрелости сдал в частной Школе Торговли. Общества купцов, а затем поступил на факультет строительства машин Львовской политехники. С 1914 до 1915 г. служил в рядах I Бригады польских легионов, где получил звание подпоручика. В качестве доверенного офицера был направлен Юзефом Пилсудским в Польскую военную организацию. После „кризиса присяги” – член Конвента Организации А, исполнял должность главного коменданта Польской военной организации, а затем Коменданта Главного командования № 4 в Люблине. В этом городе он руководил разоружением вторгшихся войск осенью 1918 г. Был вовлечен также в политическую деятельность как член Польской крестьянской партии „Освобождение”. Умер 4 ноября 1918 г. в Люблине.

PL

Jan Opieliński, pseudonim „Wojsznar”, „Zdanowicz” urodził się 2 października 1892 r. w Warszawie w rodzinie inteligenckiej. Egzamin maturalny zdał w prywatnej Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców, a następnie zapisał się na Wydział Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. Był słuchaczem niższej szkoły oficerskiej we Lwowie, członkiem Związku Strzeleckiego. Od 1914 do 1915 r. walczył w szeregach I Brygady Legionów Polskich, gdzie uzyskał stopień podporucznika. Jako zaufany oficer został skierowany przez Józefa Piłsudskiego do rozbudowy POW. Po kryzysie przysięgowym członek Konwentu Organizacji A, pełnił funkcję komendanta naczelnego POW, a następnie komendanta Komendy Naczelnej nr 4 w Lublinie. Kierował w tym mieście akcją rozbrajania wojsk zaborczych jesienią 1918 r. Był zaangażowany też w działalność polityczną jako członek PSL-Wyzwolenie. Zmarł w Lublinie 4 listopada 1918 r.

Keywords

PL

Jan Opieliński; I Brygada; Polska Organizacja Wojskowa; Konwent Organizacji A; Józef Piłsudski

EN

Jan Opieliński; 1st Brigade; Polish Military Organisation; Convention of Organisation A; Józef Piłsudski

RU

Ян Опелински; I Бригада; Польская военная организация; Конвент Организации А; Юзеф Пилсудски

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2017
• Volume: XVIII (LXIX)
• Issue: 3 (261)
• Pages: 125-141

Dates

published

2017

Contributors

author

Izabela Bożyk

References

• A gdy na wojenkę szli Ojczyźnie służyć... pieśni i piosenki żołnierskie z lat 1914–1918: antologia, oprac. A. Roliński, Kraków 1996.
• Adresy Warszawy, rocznik 1909, oprac. A. Żwan, Warszawa 1909.
• b. a., Porucznik Jan Opieliński, „Dziennik Lubelski”, 7 XI 1918.
• Bełcikowska A., Polska Organizacja Zbrojna. Zarys dziejów, Warszawa 1939.
• Bitner Z., Bratkowski R., Żołnierze Legionów Polskich 1914–1917 czyli postacie na polskich znakach pocztowych 1918–2010, Płock 2012.
• Bożyk I., Sylwetka Marii Opielińskiej – nauczycielki, dyrektorki, działaczki ZNP i TON, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2015, nr 3–4.
• Bożyk I., Zapomniana postać oficera Legionów i POW Jana Zdanowicza-Opielińskiego „Wojsznara” i jego związki z Kielcami, „Studia Muzealno-Historyczne” 2015, t. VII.
• Cisek J., Stepan K., Lista strat Legionów Polskich 1914–1918, Kraków 2006.
• Cygan W. K., Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1992.
• Garlicki A., Józef Piłsudski 1867–1935, Kraków 2012.
• Grabowski Z., Polska Siła Zbrojna (1917–1918), „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2014, nr 1 (247).
• Grzesiuk-Olszewska I., Warszawska rzeźba pomnikowa, Warszawa 2003.
• Holzner J., Molenda J., Polska w pierwszej wojnie światowej, Warszawa 1973.
• Jerzmanowski J., W starych Kielcach, Kielce 1984.
• Kasprzycki T., Kartki z dziennika oficera I Brygady, Warszawa 1934.
• Krakowska Z., Ze wspomnień peowiaczki, „Niepodległość” 1935, t. XII, z. 1(30).
• LII Sprawozdanie Roczne Wydziału Towarzystwa Bratniej Pomocy Słuchaczów Politechniki we Lwowie za Rok Administracyjny 1912–1913, Lwow 1913.
• Lipiński W. (Socha), Szlakiem I Brygady. Dziennik Żołnierski, Łomianki 2014.
• Marczyński J., Nekropolie kaliskie miejscem pochowku prezydentów miasta (1806–1952), „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Genealogicznego Kalisia” 2011, t. 1.
• Massalski A., Meducki S., Kielce w latach okupacji hitlerowskiej 1939–1945, Wrocław 2007.
• Massalski A., Opielińska Maria Elżbieta 1902–1975 [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXIV/1, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.
• Melbechowska-Luty A., Posągi i ludzie: rzeźba polska dwudziestolecia międzywojennego (1918–1939), Warszawa 2005.
• Miedziński B., Moje wspomnienia (1) „Zeszyty Historyczne” [Paryż] 1975, z. 33.
• Miedziński B., Wspomnienia (Dokończenie), „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1976, z. 37.
• Milewska W., Nowak J. T., Zientara M., Legiony Polskie 1914-1918. Zarys historii militarnej i politycznej, Kraków 1998.
• Milewska W., Zientara M., Sztuka Legionów Polskich [w:] Legenda Legionów. Opowieść o Legionach i ludziach J. Piłsudskiego, red. W. Sienkiewicz, Warszawa 2013.
• Nagrobek Jana Opielińskiego [w:] Inwentaryzacja konserwatorska nagrobków Cmentarza Powązkowskiego, arkusz 1392; http://www.komitetpowazkowski.home.pl/pdf/1392.pdf (dostęp 27 X 2014 r.).
• Nałęcz T., Pokolenie Józefa Piłsudskiego [w:] Legenda Legionów. Opowieść o Legionach i ludziach J. Piłsudskiego, red. W. Sienkiewicz, Warszawa 2013.
• Nałęcz T., Polska Organizacja Wojskowa 1914–1918, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, 1984.
• Oettingen U., Czarkowy – na drodze do niepodległości, część I, Kielce 2002.
• Oettingen U., I Brygada Legionów Polskich nad Nidą w 1915 r., „Europa Orientalis. Studia z Dziejów Europy Wschodniej i Państw Bałtyckich” 2013, [nr 4].
• Pająk J. Z., Lewica niepodległościowa na Kielecczyźnie w latach I wojny światowej, „Między Pilicą a Wisłą. Studia i Materiały Historyczne” 2010, t. 10.
• Pająk J., Centralny Komitet Narodowy 1915–1917, „Dzieje Najnowsze” 1997, nr 3.
• Piłsudski J., Ulina Mała, Warszawa 1935.
• Pomarański S., Bojarski Kazimierz Paweł, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. II, Kraków 1936.
• Porucznik Jan Opieliński, „Dziennik Lubelski”, 7 XI 1918.
• Sieroszewski W., Józef Piłsudski, Lublin 1916.
• Sobieraj M., Wybicie się Lublina na niepodległość w listopadzie 1918 r. Aspekt militarny, „Roczniki Humanistyczne” 2006, t. 54, z. 2.
• Wikipedia.pl, Biogram Jana Opielińskiego (dostęp 27 X 2014 r.).
• Wiśniewska M., Związek Strzelecki 1910–1939, Warszawa 2010.
• Wrzosek M., Polski czyn zbrojny podczas I wojny światowej1914–1918, Warszawa 1990.
• Wzór żołnierza i obywatela, „Nowiny. Żołnierska gazeta ścienna” 1935, rok IV, nr 95, [Warszawa 4 XII]; http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=13966 (dostęp 22 X 2014 r.).
• Żmichrowska M. J., Hanna Pohoska 1895–1953, Olsztyn 1995.

Identifiers

Biblioteka Nauki

1923879