Nieznane źródło do dziejów oblężenia i kapitulacji Twierdzy Kokenhauzen z 1700 roku

• Authors: Maciej Trąbski

Title variants

EN

Unknown source concerning the history of the siege and the surrender of the Stronghold of Kokenhausen in 1700

RU

Неизвестный источник сведений по истории осады и капитуляции крепости Кокенгаузена в 1700 гoду

Abstracts

EN

The capture of the Stronghold of Kokenhausen in October 1700 was the last act of the 8-month-long campaign of August II’s army on the area of Swedish Inflanty Voivodeship. After the disgrace of the premature abandoning of the siege of Riga (the main aim of this campaign), it was a vital military and political success. However, in the literature concerning the Great Northern War the pieces of information on this event are mostly scarce and when confronting them with each other one can see many contradictions and oblique statements. It causes the picture of the siege and surrender of the Kokenhausen Stronghold to be unclear and bring doubts to mind. The only way out of this situation is referring to a first-hand source of information – i.e. to a description given by a witness of the events. Such a source is undoubtedly the letter written on 9th October 1900 in the camp of the Saxon army near Kokenhausen, presented herein. Its author was probably a court treasurer of the Crown, Atanazy Miączyński (1639–1723), experienced commander of John III Sobieski’s times, as well as a faithful supporter of August II.

RU

Захват крепости Кокенгаузена в октябре 1700 года стал последним актом восьмимесячной кампании, проводимой армией Августа II на территории шведской Ливонии. После преждевременного отказа от осады Риги (главной цели этой кампании) это был существенный военный и политический успех. Однако в работах, посвященных Великой Северной войне, сведения об этом событии преимущественно скудны, а при сопоставлении фактов можно обнаружить множество недосказанностей и противоречий. Вследствие этого образ осады и капитуляции крепости в Кокенгаузене неясен и вызывает сомнения. Единственный выход из этой ситуации – обращение к непосредственному источнику информации, т.е. описанию, составленному свидетелем событий. Им, без сомнений, является письмо, датированное 9 октября 1700, написанный в лагере саксонской армии под Кокенаузеном. Вероятнее всего, его автором был подскарбий надворный коронный Афанасий Миончинский (1639–1723), опытный командир времен Яна III Собеского и верный сторонник Августа II.

PL

Zdobycie Twierdzy Kokenhausen w październiku 1700 r. było ostatnim aktem ośmiomiesięcznej kampanii prowadzonej przez wojska Augusta II na terenie szwedzkich Inflant. Po blamażu związanym z przedwczesnym porzuceniem oblężenia Rygi (głównego celu tej kampanii) był to istotny sukces militarny i polityczny. Jednakże w opracowaniach poświęconych wielkiej wojnie północnej informacje na temat tego wydarzenia w większości są skąpe, a konfrontując je ze sobą, zauważyć można liczne sprzeczności i niedomówienia. Powoduje to, że obraz oblężenia i kapitulacji Twierdzy Kokenhauzen jest niejasny i nasuwa wątpliwości. Jedynym wyjściem z tej sytuacji jest sięgnięcie do bezpośredniego źródła informacji – tj. opisu przedstawionego przez świadka wydarzeń. Takim jest bez wątpienia prezentowany powyżej list z 9 października 1700 r., napisany w obozie armii saskiej pod Kokenhausen. Jego autorem był prawdopodobnie podskarbi nadworny koronny Atanazy Miączyński (1639–1723), doświadczony dowódca z czasów Jana III Sobieskiego oraz wierny stronnik Augusta II.

Keywords

PL

wielka wojna północna; Kokenhausen (Koknese); Atanazy Miączyński; nowożytna sztuka wojskowa; twierdza; oblężenie; kapitulacja

EN

Great Northern War; Kokenhausen (Koknese); Atanazy Miączyński; early modern military art; stronghold; siege; surrender

RU

Великая Северная война; Кокенгаузен (Кокнесе); Афанасий Миончинский; современное военное искусство; осада; капитуляция

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2017
• Volume: XVIII (LXIX)
• Issue: 3 (261)
• Pages: 183-193

Dates

published

2017

Contributors

author

Maciej Trąbski

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie

• https://orcid.org/0000000346997697

References

• [Faber S.], Der Ausfuhrliche Leben-Beschreibung Carls des XII. Konig in Schweden Anderer Theil; Darinnen Dessen Auferziehung, dessen Anlandung in Dannemark, mit vorgehender Belagerung der Vestung Tonningen, Dessen Krieg und Sieg in Lieffland, neben dem wichtigen Theil vom Leben des Moscowitisch, Nurnberg 1702.
• [Flemming J.H.], Memoires concernant l’election d’Auguste II pour roi de Pologne et les debuts de la guerre du Nord (1696–1702 )/Pamiętniki o elekcji Augusta II na króla polskiego i o początkach wojny północnej (1696–1702), edit./wyd. U. Kosińska, trad./tłum. K. Zaleska, M. Gołębiewska-Bijak, Warszawa 2017.
• „Historical and Political Monthly Mercury” 1700, t. 11–12.
• Adlerfeld G., The Military History of Charles XII, King of Sweden, t. 1, London 1740.
• Defoe D., The History of the Wars, of His Late Majesty Charles XII, King of Sweden, London 1720.
• Genealogisches Handbuch der baltischen Ritterschaften, cz. 1/2: Livland, Gorlitz 1929, s. 1094; cz. 2/1: Estland, Gorlitz 1930.
• Haij, slakt [w:] Svenskt biografiskt lexikon, Bd. 17 (1967–1969).
• Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI w. do połowy XIX w., oprac. K. Lepszy, Wrocław 1953.
• Jarochowski K., Dzieje panowania Augusta II. Od śmierci Jana III do chwili wstąpienia Karola XII na ziemię polską, Poznań 1856.
• Larsson O., Stormaktens sista krig, b.m.w. 2009.
• Livonica Oder einiger Zu mehrer Erlauterung Der Mit Anfang des 1700. Jahrs in Lieffland entstandenen Unruhe dienlicher Stucke und Actorum Publicorum Fasciculus Quartus, Riga 1701.
• Mankell J., Uppgifter rorande Svenska Krigsmagtens, styrka sammansattning och fordelning sedan slutet af femtonhundratalet jemte ofversigt af Svenska krigshistoriens vigtigaste handelser under samma tid, Stockholm 1865.
• Massuet P., Histoire des rois de Pologne, et du gouvernement de ce Royaume; ou l’on trouve ce qui s’est passe [...] sous le regne de Frederic Auguste, et pendant les deux interregnes, Amsterdam 1733.
• Nordberg J. A., Histoire de Charles XII, roi de Suede, t. 1, La Haye 1748.
• Parthenay J. B., Dzieje panowania Fryderyka Augusta II króla polskiego: Przez księdza Parthenay w r. 1734 napisane, obecnie zaś na jęz. polski przeł. T. H., Warszawa 1854.
• Querengasser A., Lunyakov S., Die Armee Augusts des Starken im Nordischen Krieg., b.m.w. 2013.
• Sarauw Ch., Die Feldzuge Karl’s XII. Ein quellenmassiger Beitrag zur Kriegsgeschichte und Kabinetspolitik Europa’s im XVIII Jahrhundert, Leipzig 1881.
• Schuster O., Francke F. A., Geschichte der Sachsischen Armme on deren Errichtung bis auf die neueste Zeit, t. 1, Leipzig 1885.
• Svenskt biografiskt handlexikon alfabetiskt ordnade lefnadsteckningar af sveriges namnkunniga man och kvinnor fran reformationen till nuvarande tid, af H. Hofberg, t. II, Stockholm 1906.
• Szymborski G., Wyprawa Fryderyka Augusta I do Inflant w latach 1700–1701 w świetle wojny domowej na Litwie, Zabrze – Tarnowskie Góry 2015.
• Wimmer J., Miączyński Atanazy Walenty [w:] Polski słownik biograficzny t. 20, Warszawa Kraków 1975.
• Wimmer J., Wojsko Rzeczypospolitej w dobie wojny północnej (1700–1717), Warszawa 1957.
• Северная война 1700–1721 гг. Сборник документов, t. 1: 1700–1709, Москва 2009.

Identifiers

Biblioteka Nauki

1923887