Incydent. Komitet Narodowy Polski wobec perspektywy usunięcia z Armii Polskiej we Francji ochotników wywodzących się spośród jeńców z armii niemieckiej (lipiec 1918 r.).

• Authors: Krzysztof Kawalec

Title variants

EN

An incident. Polish National Committee on the perspective of defection from the Polish Army in France of the soldiers recruted from polish POW of the German army (July 1918)

RU

Инцидент. Польский национальный комитет в контексте перспективы ликвидации из Польской Армии во Франции добровольцев – военнопленных из немецких войск (июль 1918 г.)

Abstracts

EN

In the second half of June 1918, right after introducing the 1st Polish Rifle Regiment into battlefield, several desertions to the enemy’s side occured. The command of the regiment’s attempt at clarifying the situation caused that the meaningless incident transformed into a serious conflict, dangerous for the cohesion of the Polish army created in France since August 1917 and also having wider political implications. This event alarmed the Polish National Committee – the institution established in August 1917, representing the Polish cause in the West. PNC questioned the steps taken by the military authorities; in view of the significance of the problem Roman Dmowski, president of the organization, himself took on the task of examining and clarifying the problem. The Central Military Archives contain a thorough, 22-page report that is the result of this action. A broader background of the events was constituted by the problems of organizational and political nature, causing that the accession to the emerging army turned out to be a disappointment for many volunteers – as well as the defeats of the allied armies in spring 1918. Moreover, the whole incident is interesting in the context of relations between civil authorities and the army: their different priorities, hierarchy of needs, and also sensitivity.

RU

Во второй половине июня 1918 г., непосредственно после введения в военные действия отрядов 1 Полка Польских Стрелков, в них произошло несколько инцидентов дезертирства. Попытка выяснить ситуацию, которую предприняло командование полка, привела к увеличению конфликта, создав угрозу слаженности польской армии, создаваемой во Франции с августа 1917 г. Этот конфликт возымел также и более широкие, политические, последствия. Это происшествие вызвало беспокойство Польского национального комитета (ПНК) – организации, образованной в августе 1917 г., представляющей польские дела на западе. Комитет поставил под сомнение шаги, предпринятые военным командованием, а исследование и выяснение ситуации, принимая во внимание ее значение, взял на себя Роман Дмовски, возглавлявший ПНК. В Центральном военном архиве хранится 22-страничный рапорт, являющийся результатом предпринятых действий. Более широкий контекст событий составляли проблемы организационного и политического характера, которые привели к разочарованию многих из тех, кто желал добровольно присоединиться к формирующейся армии (можно предположить, что это разочарование коснулось и поражения союзных войск весной 1918 г.). Кроме того, весь инцидент любопытен в контексте отношений между гражданской властью и армией – их различий в приоритетах и восприятии ситуации, а также в их иерархии потребностей.

PL

W drugiej połowie czerwca 1918 r., bezpośrednio po wprowadzeniu do walki jednostek 1 Pułku Strzelców Polskich, doszło w nim do kilku wypadków dezercji na stronę nieprzyjaciela. Próba wyjaśnienia sytuacji, podjęta przez dowództwo pułku, doprowadziła do przekształcenia się incydentu bez znaczenia w poważny konflikt groźny dla spoistości Armii Polskiej tworzonej we Francji od sierpnia 1917 r., a mający też i szersze implikacje polityczne. Wydarzenie to wywołało zaniepokojenie Komitetu Narodowego Polskiego – instytucji powstałej w sierpniu 1917 r., reprezentującej sprawę polską na Zachodzie. KNP zakwestionował kroki podjęte przez władze wojskowe; wobec zaś wagi problemu zadanie zbadania i wyjaśnienia sytuacji wziął na siebie sam jego prezes, Roman Dmowski. W zasobie CAW znajduje się obszerny, 22-stronicowy raport będący plonem podjętej akcji. Szersze tło wydarzeń stanowiły zaznaczające się problemy natury organizacyjnej oraz politycznej, za sprawą których akces do formującej się armii był dla wielu ochotników rozczarowaniem, obok – jak można przypuszczać – klęsk armii alianckich wiosną 1918 r. Poza tym cały incydent jest interesujący w kontekście relacji pomiędzy władzami cywilnymi a wojskiem: odmiennych priorytetów, hierarchii potrzeb i wrażliwości.

Keywords

PL

Armia Polska we Francji; Wielka Wojna; Roman Dmowski; dezercje; 1 Pułk Strzelców Polskich

EN

Polish Army in France; Great War; Roman Dmowski; desertions; 1st Polish Rifle Regiment

RU

польская армия во Франции; Великая война; Роман Дмовски; дезертирства; 1-й Полк Стрелков Польских

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2018
• Volume: XIX (LXX)
• Issue: 1-2 (263-264)
• Pages: 110-129

Dates

published

2018

Contributors

author

Krzysztof Kawalec

• Uniwersytet Wrocławski: Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych
• Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN we Wrocławiu

• https://orcid.org/0000000253463450

References

• 1–15 czerwca 1918 – 1 Pułk Strzelców Polskich na pierwszej linii frontu, http://www.polska-zbrojna.pl/home/articleshow/25509?t=1-15-czerwca-1918-1-Pulk-Strzelcow-Polskich-na-pierwszej-linii-frontu (dostęp 10 VIII 2018 r.).
• Beckett W., The Great War 1914–1918, wyd. 2, London 2007.
• Dmowski R., Polityka polska i odbudowanie państwa, [wyd. 2], Warszawa 1926.
• Jasieńczyk S., Armia Polska we Francji, „Głos Polski” 1917, nr 1 [27 VII], [k. 119].
• Kawalec K., Roman Dmowski, Poznań 2016.
• Korwin-Milewski H., Siedemdziesiąt lat wspomnień (1855–1925), Poznań 1930.
• Kozicki S., Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964.
• Marszałek P. K., Najwyższe władze wojskowe w systemie ustrojowym II Rzeczypospolitej, Wrocław 2011.
• Pajewski J., Wokół sprawy polskiej. Paryż – Lozanna – Londyn 1914–1918, Poznań 1970.
• Powstanie II Rzeczypospolitej. Wybór dokumentów 1866–1925, red. H. Janowska, T. Jędruszczak, Warszawa 1984.
• Stawecki P., Polityka wojskowa Polski 1921–1926, Warszawa 1981.
• Trawiński W. H., Odyseja Polskiej Armii Błękitnej, oprac. i wstępem poprzedził W. Suleja, Wrocław 1989.
• Wręczenie Sztandarów Wojsku Polskiemu we Francji, Nakładem Komitetu Narodowego Polskiego, Paryż 1918.
• Z myślą o Niepodległej. Listy Polaka, żołnierza armii niemieckiej, z okopów I wojny światowej (1914–1918), wybór, wstęp i oprac. A. Juzwenko, Wrocław 1978.

Identifiers

Biblioteka Nauki

1925841