Dwa niepublikowane szkice obozów wojska litewskiego podczas kampanii przeciw powstaniu Chmielnickiego

• Authors: Adam Spodaryk

Title variants

EN

Two unpublished sketches of the camps of Lithuanian army during the campaign against the Khmelnytsky Uprising

RU

Два неопубликованных рисунка, посвященные лагерям литовской армии во время кампании против восстания Хмельницкого

Abstracts

EN

The paper discusses two unpublished drawings presenting the camps of the Lithuanian army during the Khmelnytsky Uprising. They come from the collection of notes and drawings preserved in the National Historical Archives of Belarus in Minsk. This collection, undoubtedly connected with the Radziwiłł family of Birże, has been published several times in Belorussian and in Russian until now, but has not been studied thoroughly enough yet. Previous researchers of the Minsk collection of drawings did not notice i.a. the plans of the military camps, discussed in the article.

RU

В статье рассматриваются два неопубликованных рисунка, на которых представлены лагеря литовской армии во время восстания Хмельницкого. Рисунки взяты из архива заметок и рисунков, хранящихся в Национальном историческом архиве Беларуси в Минске. Эти материалы, несомненно связанные с биржанскими Радзивиллами, публиковались до этого времени несколько раз по-белорусски и по-русски, однако им не были посвящены достаточно подробные исследования. До сей поры исследователи минского собрания рисунков не обратили внимания, в частности, на обговариваемые в статье планы военных лагерей.

PL

Artykuł omawia dwa niepublikowane rysunki przedstawiające obozy wojska litewskiego w czasie powstania Chmielnickiego. Rysunki pochodzą ze zbioru notatek i rysunków przechowywanych w Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Mińsku. Zespół ten, niewątpliwie związany z Radziwiłłami birżańskimi, publikowano do tej pory kilka razy po białorusku i rosyjsku, jednakże nie poświęcono mu nigdy dostatecznie szczegółowego studium. Dotychczasowi badacze mińskiego zbioru rysunków nie zwrócili uwagi m.in. na omawiane w artykule plany obozów wojskowych.

Keywords

PL

Radziwiłłowie; Janusz Radziwiłł; Wielkie Księstwo Litewskie; powstanie Chmielnickiego; XVII wiek

EN

Radziwiłł family; Janusz Radziwiłł; Grand Duchy of Lithuania; Khmelnytsky Uprising; 17th century

RU

Радзивиллы; Януш Радзивилл; Великое Литовское Княжество; Восстание Хмельницкого; XVII век

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2018
• Volume: XIX (LXX)
• Issue: 3-4 (265-266)
• Pages: 225-240

Dates

published

2018

Contributors

author

Adam Spodaryk

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

• https://orcid.org/0000000341799990

References

• Albaruthenica: Albaruthenica. Студії з історії Білорусі, oprac. Ю. Мицик–Кіїв 2009.
• Augustyniak U., Testamenty ewangelikow reformowanych w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI–XVIII wieku, Warszawa 2014.
• Batowski Z., Abraham van Westervelt, malarz holenderski XVII wieku i jego prace w Polsce, Kraków 1932.
• Biernacki W., Łojów 31 lipca 1649. Działania wojenne na Litwie w latach 1648–1649, Zabrze – Tarnowskie Góry 2014.
• Bobiatyński K., Kampania zimowo-wiosenna wojsk Janusza Radziwiłła 1654–1655 [w:] Staropolska sztuka wojenna XVI–XVII wieku. Studia ofiarowane Profesorowi Jaremie Maciszewskiemu, red. M. Nagielski, Warszawa 2002.
• Bobiatyński K., Od Smoleńska do Wilna. Wojna Rzeczypospolitej z Moskwą 1654–1655, Zabrze 2004.
• Bobiatyński K., W cieniu Beresteczka. Działania militarne armii litewskiej przeciwko Kozakom w 1651 roku, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2013, nr 3.
• Czapliński W., Butler Gotard Wilhelm, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 9, 1960.
• Czapliński W., Hlebowicz Jerzy Karol, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 3, 1937.
• Dreścik J., Kampanie wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego przeciw Powstaniu Chmielnickiego w rysunkach Abrahama van Westervelt, „Muzealnictwo Wojskowe” 2000.
• Komuda J., Wyprawa łojowska Janusza Radziwiłła w 1649 r. [w:] Staropolska sztuka wojenna XVI–XVII wieku. Studia ofiarowane Profesorowi Jaremie Maciszewskiemu, red. M. Nagielski, Warszawa 2002.
• Kotarski H., Przyboś A., Korff Mikołaj, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 12, 1966.
• Kotłubaj E., Życie Janusza Radziwiłła, Wilno–Witebsk 1859.
• Lipiński W., Abramowicz Mikołaj, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 1, 1935.
• M. Nagielski, Wielkie Księstwo Litewskie w dobie walk z powstaniem kozackim Bohdana Chmielnickiego w latach 1648–1651 [w:] Ваенныя трыумфы эпохі Вялікага Княства Літаўскага, Мір 2018.
• Majewski A., Aleksander Hilary Połubiński (1626–1679), marszałek wielki litewski. Działalność polityczno-wojskowa, Warszawa 2017.
• Majewski A., Zdobycie Pińska przez wojsko litewskie w listopadzie 1648 roku, „Studia z Dziejów Wojskowości” 2013.
• Martinaitienė G. M., Ioannes Breutelt nobis fecit, „Menotyra” (Vilinius) 2001, nr 2.
• Martinaitienė G. M., Ioannes Breutelt nos fecit, Vilinius 2014.
• Merian M., Theatrum Europaeum [...], t. 6, Frankfurt am Main 1663.
• Nagielski M., Połubiński Aleksander Hilary, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 27, 1983.
• Nagielski M., Wkład militarny Wielkiego Księstwa Litewskiego w dobie walk z powstaniem kozackim Bohdana Chmielnickiego 1648–1651 [w:] Lietuvos Dzidziosios Kunigaikstijos istorijos ir tradicijos fenomenai: tautu aminites vietos, Vilnius 2013.
• Pieńkos Z., Wyprawa Janusza Radziwiłła na Kijów w 1651 roku, Zabrze – Tarnowskie Góry 2016.
• Przyboś A., Gosiewski Wincenty Korwin, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 8, 1959–1960.
• Przyboś A., Komorowski Samuel Aleksander, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 13, 1967–1968.
• Przyboś A., Obuchowicz Filip Kazimierz, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 23, 1978.
• Rachuba A., Klientela hetmańska w armii litewskiej z lat 1648–1667 [w:] Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Warszawa 2006.
• Rachuba A., Leonard Gabriel Pociej, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 27, 1983.
• Rachuba A., Oficerowie cudzoziemskiego autoramentu w armii Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1648–1667 [w:] Od armii komputowej do narodowej (XVI–XX w.), red. Z. Karpus, W. Rezmer, Toruń 1998.
• Rachuba A., Podbereski Grzegorz (Hrehory) Kazimierz, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 27, 1983.
• Rachuba A., Słuszka Zygmunt Adam, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 39, 1999.
• Sekretny a prawdziwy diariusz, od jm. pana Miastkowskiego stolnika halickiego jm. księdzu kanclerzowi [Andrzejowi Leszczyńskiemu] posłany, ekspedycyjej kontynuowanej kozackiej spod Beresteczka pod Białą Cerkwią [w:] Relacje wojenne z pierwszych lat walk polsko kozackich powstania Bohdana Chmielnickiego okresu „Ogniem i Mieczem” (1648–1651), oprac. M. Nagielski, Warszawa 1999.
• Spodaryk A., 1647 m. Jono Breitelio nulietos patrankos inskripcija | An Inscription from a Cannon Cast in 1647 by Ioannes Breutelt, „Chronicon Palatii Magnorum Ducum Lithuaniae” (Vilinius) 2018, t. 4.
• Spodaryk A., Inskrypcja z niezachowanej armaty odlanej przez Jana Breutelta w 1647 r., „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2016, nr 3.
• Urzędnicy Centralni i dostojnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV–XVIII wieku, red. H. Lulewicz, A. Rachuba, Kornik 1994.
• Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego, t. 2: Wojewodztwo trockie XIV–XVIII wiek, red. A. Rachuba, Warszawa 2009.
• Wasilewski T., Kierdej Jan Kazimierz, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 12, 1966.
• Wasilewski T., Krzysztof Potocki, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 28, 1984.
• Wasilewski T., Krzysztof Zygmunt Pac, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 24, 1979.
• Wasilewski T., Mirski Grzegorz (Hrehory), „Polski Słownik Biograficzny”, t. 21, 1976.
• Wasilewski T., Walka o spadek po księżnej Marii Wołoszce, wdowie po Januszu Radzwille, w latach 1660–1690, „Miscellanea Historico-Archivistica” 1989.
• Wasilewski T., Zdrada Janusza Radziwiłła w 1655 r. i jej wyznaniowe motywy, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1973, t. 18.
• Wijuk-Kojałowicz W., De Rebus Anno 1648 et 1649 contra Zaporovios Cosacos Gestis, Vilnae 1651.
• Wimmer J., Lipski Jan, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 17, 1972.
• Wisner H., Działalność wojskowa Janusza Radziwiłła, „Rocznik Białostocki” 1976.
• Wolf J., Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386–1395, Kraków 1885.
• Баженова О. Д., Первое европейское признание белорусской культуры эпохи барокко [w:] Белорусы москвы. XVII век, red. О. Д. Баженова, Т. В. Белова, Минск 2013.
• Волкаў М. [N. A. Volkov], Private Festungen Magnaten als Element des Verteidigungssystems der Republik am Beispiel der Stadtfestung Słuck [w:] „Sinflut und Simplicissimus”. Osterreich und Polen im 17. Jahrhundert. Symposium 9. November 2012, Wien 2013.
• Волкаў М. [N. A. Volkov], Арганізацыя і забеспячэнне будаўніцтва фартыфікацый у Слуцку пры Багуславе Радзівіле (1654–1669 гг.), „Studia Historica Europae Orientalic” (Мінск) 2012, t. 5.
• Волкаў М. [N. A. Volkov], Новый замок в Слуцке [w:] Оборонительные сооружения Европы и восточной Пруссии: Изучение, вопросы консервации, реставрации и возможно-сти использования. 22–23 октября 2010 г. Сборник материалов Шторой всероссийской конференции по истории фортификации в рамах шестой международной конференции, Калининград 2011.
• Волкаў М. [N. A. Volkov], Планы Слуцка XVII–XIX стст. [w:] Гістарычная ўрбаністыка: асновы метадалогіі і крыніцазнаўчая база, Гродна 2011.
• Волкаў М. [N. A. Volkov], Слуцкая цытадэль XVII–XVIII ст., „Беларуски Гистарычны Агляд” 2012, t. 19, z. 1–2 (36–37).
• Волкаў М., Да пытання аб аўтарстве калекцыі малюнкаў сярэдзіны XVII ст. з архіва князёў Радзівілаў, „Беларуски Гистарычны Часопис”Мінск 2012, nr 7.
• Габрусь Т. [Т. В. Хадыка], Графічныя лісты Багуслава Радзівіла, „Помнікі гісторыі і культры Беларусі” 1973, nr 2.
• Габрусь Т., Навошта каню крылы, альбо ўшанаванне Багуслава Радзівіла, „Спадчына” 1993, nr 1.
• Джерела з історії Національно-визвольної війні українського народу 1648–1658 рр., oprac. Ю. Мицик, t. 1–2, Кіїв 2012–2013.
• Русіна О., Радзівіллі та Україна: культурні конотації, „Український історичний журнал” 2015, nr 2.
• Смирнов Я. И., Рисунки Киева 1651 г. по их копиям конца 18 в. [w:] Труды 13-го археологического съезда, t. 2, 1908.
• Чаропка С., Самуэль Аляксандр Камароўскі [w:] Вялікае Княства Літоўскае: Энцыклапедыя, t. 3, Мінск 2010.

Identifiers

Biblioteka Nauki

1926832