Problematyka odrodzenia oraz współistnienia Litwy i Polski w podręcznikach wydanych na Litwie

• Authors: Linas Jašinauskas

Title variants

EN

The Issues of the Revival and the Functioning of the Lithuanian State and the Polish State in Textbooks Published in Lithuania

Abstracts

EN

The article analyzes the narrative used by the authors of Lithuanian history textbooks (11 items published in the last ten years, intended for grades 5-12) to describe the issues of rebirth and the functioning of Lithuanian and Polish states during World War I and in the first years after its end. The analysis showed that special attention was paid to the genesis of Lithuania's rebirth – phenomena related to Lithuanian social and political life. Textbooks for grades 9–12 more clearly link the attempts to regain independence initiated by the Lithuanian political class with the situation in Europe at that time. In terms of Poland, textbooks most often mention the importance that the Entente countries attached to its independence and the numerous armed conflicts that flared up at the dawn of its independence. The narrative of the authors of the textbooks also introduces students to the diverse concepts of Lithuanian and Polish politicians related to the reconstruction of Lithuanian statehood and its alternatives, such as the idea of rebuilding the Polish-Lithuanian Commonwealth.

PL

W artykule poddano analizie narrację, którą autorzy litewskich podręczników do historii (11 pozycji wydanych w ciągu ostatnich dziesięciu lat, przeznaczonych dla klas 5–12) zastosowali do opisu problematyki odrodzenia oraz funkcjonowania państw litewskiego i polskiego w okresie I wojny światowej i w pierwszych latach po jej zakończeniu. Analiza wykazała, że szczególną uwagę poświęcono genezie odrodzenia Litwy – zjawiskom dotyczącym litewskiego życia społecznego i politycznego. Podręczniki dla klas 9–12 wyraźniej łączą próby odzyskania niepodległości inicjowane przez litewską klasę polityczną z sytuacją panującą w ówczesnej Europie. W kwestii Polski, podręczniki najczęściej wspominają o wadze, jaką państwa Ententy przywiązywały do jej niepodległości oraz o licznych konfliktach zbrojnych, które rozgorzały u zarania jej niepodległości. Narracja autorów podręczników przybliża również uczniom zróżnicowane koncepcje litewskich i polskich polityków związane z odbudową litewskiej państwowości i jej alternatywami, takimi jak chociażby idea odbudowy Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Keywords

PL

narracja historyczna; państwowość polska; państwowość litewska; podręczniki; niepodległość

EN

historical narrative; Polish statehood; Lithuanian statehood; textbooks; independence

• Publisher: Muzeum Pamięci Sybiru ; Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Białymstoku
• Journal: Biuletyn Historii Pogranicza
• Year: 2022
• Issue: 22
• Pages: 60-81

Dates

published

2022

Contributors

author

Linas Jašinauskas

• Uniwersytet Witolda Wielkiego w Kownie

• https://orcid.org/000000024968412X

References

• Bakonis E., Tėvynėje ir pasaulyje, Istorijos vadovėlis [W ojczyźnie i na świecie, Podręcznik do historii], 10 kl., Kaunas 2009;
• Baza danych podręczników i innych pomocy dydaktycznych do nauczania przedmiotów kształcenia ogólnego – https://www.emokykla.lt/bendrasis/mokykis/vadoveliu-db/naujausi-vadoveliai [ostatnia weryfikacja 14 III 2022 r.];
• Butvilaitė R., Karvelis D., Kostinienė N., Lukšys S., Pivoras S., Tamošaitis M., Raktas, Istorijos vadovėlis [Klucz, Podręcznik do historii], 1 dalis, 9 kl., UAB „Baltų lankų vadovėliai”, Vilnius 2010;
• Butvilaitė R., Karvelis D., Kostinienė N., Lukšys S., Pivoras S., Tamošaitis M., Raktas, Istorijos vadovėlis [Klucz, Podręcznik do historii], 2 dalis, 9 kl., UAB „Baltų lankų vadovėliai”, Vilnius 2010;
• Creswell J.W., Researchdesign:Qualitative, Quantitative and Mixed methods approaches. 2nd ed. Thousand Oaks, London 2003;
• Grant S.G., History Lessons: Teaching, Learning, and Testing in U.S. High School Classrooms, New Jersey 2003;
• Jurkevičius S., Petrauskis K., Naujųjų amžių istorija [Historia nowożytna], 9 kl., UAB „Kronta”, Vilnius 2009;
• Jurkynas J., Jurkynienė G., Visockis A., Tėvynėje ir pasaulyje, Istorijos vadovėlis [W ojczyźnie i na świecie, Podręcznik do historii], 9 kl., Kaunas 2009;
• Kapleris I., Mickevičius K., Meištas A., Laužikas R., Žolynas M., Laikas, Istorijos vadovėlis [Czas, Podręcznik do historii Litwy], 1 dalis, 12 kl., Mickevičiaus leidykla „Briedis”, Vilnius 2015, s. 45;
• Kapleris I., Meištas A., Laikas, Istorijos vadovėlis [Czas, Podręcznik do historii], 1 dalis, 10 kl., Mickevičiaus leidykla „Briedis”, Vilnius 2015;
• Kasperavičius A.P., Activities and significance of the bilateral Lithuanian – Polish History Teaching Commission, „Studies of Lithuania’s History” 2011, Vol. 28, s. 172–178;
• Laužikas R., Mickevičius K., Tamkutonytė-Mikailienė Ž., Kelias, Lietuvos istorijos vadovėlis [Droga, Podręcznik do historii Litwy], 2 dalis, 5 kl., Mickevičiaus leidykla „Briedis”, Vilnius 2008;
• Laužikienė A., Meištas A., Mickevičius K., Ramanauskas R., Tamkutonytė-Mikailienė Ž., Laikas, Istorijos vadovėli [Czas, Podręcznik do historii], 1 dalis, 9 kl., Mickevičiaus leidykla „Briedis”, Vilnius 2015;
• Litvinaitė J., Audronė Bakonienė, Europos palikimas [Europejskie dziedzictwo], 2 dalis, 5 kl., (serija „Šok”), UAB „Šviesa”, Kaunas 2009;
• Litvinaitė J., Palikimas, Istorijos vadovėlis [Dziedzictwo, Podręcznik do historii], 2 dalis, 5 kl., (serija „Šok”), UAB „Šviesa”, Kaunas 2007;
• Mikk J., Textbook: Research and Writing, Frankfurt am Main 2000;
• Navickas V., Svarauskas A., Istorijos vadovėlis 12 (IV gimnazijos) klasei [Podręcznik do historii dla klasy 12], UAB „Ugda”, Vilnius 2015;
• Pagrindinio ugdymo istorijos bendroji programa [Podstawa programowa dla szkoły podstawowej], Vilnius 2008 – http://portalas.emokykla.lt/bup/Puslapiai/pagrindinis_ugdymas_bendras.aspx [ostatnia weryfikacja 14 III 2022 r.];
• Petreikis D., Litvinaitė J., Meškuotis F., Ramoškaitė-Stongvilienė R., Bitautas A., Stankutė S., Istorija [Historia], 5 kl. (seria „ATRASK”), UAB „Šviesa”, Kaunas 2015;
• Tamošaitis M., Raktas, Istorijos vadovėlis [Klucz, Podręcznik do historii], 1 dalis, 10 kl. (serija „Raktas”), UAB „Baltų lankų vadovėliai”, Vilnius 2010;
• Tamošaitis M., Raktas, Istorijos vadovėlis [Klucz, Podręcznik do historii], 1 dalis, 12 kl. (serija „Raktas”), UAB „Baltų lankų vadovėliai”, Vilnius 2012;
• Viator M.G., Developing Historical Thinking through Questions, „Social Studies” 2012, Vol. 103 (5), s. 198–200;
• Vidurinio ugdymo istorijos bendroji programa [Podstawa programowa dla szkoły średniej], Vilnius 2011 – http://portalas.emokykla.lt/bup/Puslapiai/vidurinis_ugdymas_bendras_2.aspx [ostatnia weryfikacja 14 III 2022 r.].

Identifiers

Biblioteka Nauki

2177365