Odpowiedzialność pro alienis debitis i inne niepożądane praktyki w zakresie egzekucji pożyczek związanych z uprawą roli. Rozważania na temat konstytucji Honoriusza z 422 r.

• Authors: Aldona Rita Jurewicz

Title variants

EN

Liability of pro alienis debitis and other detrimental practices in relation to the execution of loan for the cultivation of land. Consideration on the constitution of Honorius (422 AD)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Omawiana w artykule konstytucja Honoriusza z 422 r. wydana została w celuwyeliminowania nieprawidłowych, z punktu widzenia cesarza, praktyk w zakresieegzekucji roszczeń z tytułu niespłaconych pożyczek pieniężnych zabezpieczonychzastawem na gruncie uprawnym. Grunty te należały do średnich posiadaczy ziemskich,ale pożyczkobiorcami nie byli oni sami, lecz wolny i niewolny personel administrującyich posiadłościami. Aby wyegzekwować swoje roszczenia wierzyciele starali się m.in.wykorzystać klasyczne skargi dodatkowe (quod iussu i de peculio), w celu powiązaniawłaściciela gruntu z istniejącym stosunkiem zobowiązaniowym. Chętnie korzystaliteż z pomocy osób wpływowych, powierzając im reprezentowanie ich interesóww trakcie postępowania sądowego. Cesarz, akceptując możliwość podmiotowegorozszerzenia wymienionych skarg dodatkowych, generalnie zmierzał jednak doprzywrócenia zasad prawnych znanych już w prawie klasycznym: niemożnośćobciążenia zastawem gruntu bez wiedzy i woli właściciela, obowiązek skierowaniaroszczeń w pierwszej kolejności przeciwko dłużnikowi, zakaz uciekania się podprotekcję potentes w postępowaniu sądowym i wreszcie obowiązek przedłożeniadowodu na istnienie upoważnienia w przypadku actio quod iussu. Sankcje, jakieprzewidziano dla wierzycieli, którzy nie zastosują się do cesarskiego zarządzenia,miały na celu zniechęcenie ich do działania obarczonego ryzykiem utraty możliwościdochodzenia roszczenia.

EN

The constitution of Emperor Honorius dated in 422 AD was issued to eliminatewrong practices in relation to the execution of claims for an outstanding loansecured by a pledge set against cultivated land. Such lands were the property ofmiddle-class landowners but the borrowers were free and non-free managers of theestates. The execution of claims was backed by the classical actions of quod iussuand de peculio in order to link the owner of the land with the contract of mutuum.In some situations creditors asked these powerful men (potentiores) for assistancein court. The Emperor in accepting a widening of the subjective scope of actio depeculio and actio quod iussu tried to restore the rules known to classical Roman law:the impossibility of burdening the land with a pledge without the awareness andconsent of the landowner, the requirement of addressing the claims to the debtor infirst, the prohibition of seeking the patronage of potentes in courts, the requirementfor evidences of authorization in the case of actio quod iussu. Creditors who violatedthe law of Honorius could lose their action against debtors.

Keywords

PL

Codex Theodosianus, lex edictalis, actiones adiecticiae qualitatis, actio de peculio, actio quod iussu, zastaw, servus, colonus, actor, procurator, conductor, dominus possessionis, cultor terrarum, potentior

EN

Codex Theodosianus, lex edictalis, actiones adiecticiae qualitatis, actio de peculio, actio quod iussu, pledge, servus, colonus, actor, procurator, conductor, dominus possessionis, cultor terrarum, potentior

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Miscellanea Historico-Iuridica
• Year: 2018
• Volume: 17
• Issue: 2
• Pages: 127-151

Dates

published

2020-01-30

Contributors

author

Aldona Rita Jurewicz