Wnioski wynikające z analizy wartości entropii informacji zawartej w inskrypcji odciśniętej na powierzchni dysku z Fajstos

• Authors: Zbigniew Handzel , Mirosław Gajer

Title variants

EN

Conclusions from the analysis of entropy value of the information contained in the inscription imprinted on the surface of the Phaistos disk

Abstracts

EN

The subject of the article concerns a widely fairly -well-known archaeological monument, which is a clay disk from -Phaistos. It is widely believed that the disk from Phaistos is an -authentic object, and that the puzzling marks imprinted on its -surface, 241 in number, represent the recording of some text in -some as yet undetermined natural language. Opinions questioning -the authenticity of the artifact under consideration are relatively -few. Also, relatively few researchers claim that the Phaistos -disk does not contain any natural language text recording at all, as -its original purpose was quite different, for example, it could have -been a game board for some unknown game. The authors of the -article decided to treat the Phaistos disk as a source of information, -for which they then determined the value of its entropy. The -result obtained is somewhat surprising, since the entropy value -calculated by the authors for the Phaistos disk has a very similar -value to the entropy of texts written in selected modern natural -languages. This leads to the conclusion that it is highly probable -that the Phaistos disk does indeed contain a record of some text -in some natural language. On the other hand, the key issue at -present remains the 100% proof of the authenticity of the artifact -under consideration, for which, unfortunately, it is necessary to -carry out invasive thermoluminescence tests, for which, so far, -there is no permission from the authorities of the museum where -the Phaistos disk is kept. -

PL

Tematyka artykułu dotyczy powszechnie dość dobrze znanego zabytku archeologicznego, którym jest gliniany dysk z Fajstos. Powszechnie uważa się, że dysk z Fajstos jest obiektem autentycznym, a odciśnięte na jego powierzchni zagadkowe znaki, w liczbie 241, stanowią zapis pewnego tekstu w jakimś nieustalonym jak dotychczas języku naturalnym. Opinie podważające autentyczność rozważanego artefaktu są stosunkowo nieliczne. Również stosunkowo nieliczni badacze twierdzą, że dysk z Fajstos nie zawiera w ogóle żadnego zapisu tekstu w języku naturalnym, ponieważ jego pierwotne przeznaczenie było zupełnie inne. Przykładowo mogła być to plansza do jakiejś nieznanej nam gry. Autorzy artykułu postanowili potraktować dysk z Fajstos jako źródło informacji, dla którego wyznaczyli następnie wartość jego entropii. Uzyskany rezultat jest w pewnym sensie zaskakujący ponieważ wyliczona przez autorów wartość entropii dla dysku z Fajstos ma bardzo zbliżoną wartość do entropii tekstów zapisanych w wybranych nowożytnych językach naturalnych. Wypływa stąd wniosek, że jest rzeczą wysoce prawdopodobną, że dysk z Fajstos zawiera istotnie zapis jakiegoś tekstu w pewnym języku naturalnym. Natomiast kluczową obecnie sprawą pozostaje stuprocentowe udowodnienie autentyczności rozważanego artefaktu, do czego niestety konieczne jest wykonanie inwazyjnych badań termoluminescencyjnych, na co, jak dotychczas, nie ma zgody władz muzeum, w którym przechowywany jest dysk z Fajstos. -

Keywords

PL

kryptologia historyczna; starożytne inskrypcje; teoria informacji; entropia informacji

EN

historical cryptology; ancient inscriptions; information; theory; information entropy

• Publisher: Wyższa Szkoła Ekonomii i Informatyki w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Informatyki w Krakowie
• Year: 2022
• Issue: 18
• Pages: 69-83

Dates

published

2022

Contributors

author

Zbigniew Handzel

• Wyższa Szkoła Ekonomii i Informatyki w Krakowie

• https://orcid.org/0000000314706592

author

Mirosław Gajer

• Akademia Górniczo - Hutnicza

• https://orcid.org/0000000335329482

reviewer

Tadeusz Grabiński

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

reviewer

Zbigniew Luty

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

reviewer

Anna Surowiec

• Akademia Górniczo - Hutnicza

References

• Biel R., Najstarsze planszówki świata, Archeologia Żywa – magazyn popularnonaukowy, nr 2 (84), 2022, ss. 4-13.
• Chadwick J., Pismo linearne B i pisma pokrewne, Wydawnictwo RTW, Warszawa 1998.
• Ciechanowicz J., Cień Minotaura, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1996.
• Eisenberg J. M., The Phaistos disc: a one hundred-year-old hoax?, Minerva, July/August 2008, pp. 9-24.
• Karbowski M., Podstawy kryptografii, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2014.
• Kawa R., Lembas J., Wykłady z informatyki – Wstęp do informatyki, PWN, Warszawa 2017.
• Kondratow A., Zaginione cywilizacje, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1988.

Identifiers

Biblioteka Nauki

26850598