Rola i znaczenie opisu formalnego druku dla badań księgoznawczych nad książką literacką pierwszej połowy XIX wieku

• Authors: Jacek Paulinek

Title variants

EN

The Role and Signifi cance of the Formal Description of the Book in Research on Books from the First Half of the 19th Century

Abstracts

EN

The author postulates the need of abandoning in the formal description of nineteenth-century books the use of the schematic method and of the MARC 21 record bibliographic format, which was devised for the standard contemporary book, not a historical one. The type of bibliographic description, which is currently in use, is aimed at optimizing registration procedures and effectiveness, but it is barely suitable for facilitating research on the editorial aspects of nineteenth-century prints. On the instance of pirate prints of the comedies by Ludwik Adam Dmuszewski (1777–1847), Jacek Paulinek demonstrates that the currently used system is helpless even with regard to distinguishing editions, which is the fundamental function of a bibliographic description. He points out that with respect to early nineteenth-century prints, a much more elaborate system of description should be used, one which would enable the user to distinguish editions without the necessity of personal inspection of the copies themselves. In this description, special attention should be paid to the transcription of the title and the data concerning the publishing house, date, and place. These items should be literally copied from the book. More care is also necessary in describing the content of the book (dedication, colophon, subscribers listings, simultaneously published works, and in particular the booksellers catalogues). The author is convinced that the best solution would be to borrow some of the methods used by the cataloguers working on old prints (16th – 18th c.), like the collations, call number positioning, or the fi ngerprint.

PL

W opracowaniu formalnym druków XIX w., autor postuluje konieczność odejścia od schematycznych metody opisu bibliografi cznego (Format MARC 21 rekordu bibliografi cznego dla książki) stosowanych w przypadku standaryzowanej książki współczesnej. Obecny system opracowywania bibliotecznego, nastawiony na rejestrację i efektywność nie może przyczynić się do rozwoju naszej wiedzy na temat cech wydawniczych katalogowanych druków. Na podstawie wydań korsarskich komedii Ludwika Adama Dmuszewskiego (1777–1847) autor udowadnia, że stosowany system opisu nie spełnia nawet tak podstawowej funkcji, jak rozróżnienia wydań. Wskazuje, że w przypadku najstarszych druków XIX wieku, powinno się stosować odpowiednio rozbudowany schemat opisu bibliografi cznego, który dawałby możliwość identyfi kacji bez koniecznej porównawczej autopsji innych egzemplarzy dzieła. Szczególną uwagę należy przywiązywać do właściwego odpisania tytułu i adresu wydawniczego (w formie gramatycznej występującej na opisywanym dokumencie, a nie w mianowniku jak w przypadku druków współczesnych) oraz opisu zawartości (dedykacji, kolofonu, list subskrybentów i dzieł współwydanych – w szczególności katalogów księgarskich). Autor uważa, że najprostszym rozwiązaniem jest zastosowanie przy opisie druków XIX w., niektórych rozwiązań stosowanych w przypadku druków starych (kollacji, położenia sygnatur bądź fi ngerprintu).

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
• Year: 2013-2014
• Issue: 7-8
• Pages: 61-78

Dates

published

2013-2014

Contributors

author

Jacek Paulinek

• Biblioteka Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Warszawa

References

• Alodia Kawecka-Gryczowa, Fragmenta, Wrocław 1952.
• Karol Estreicher, Bibliografia polska XIX stulecia, cz. I, t. I, Kraków 1870.
• Karol Estreicher, Bibliografia polska XIX stulecia, wyd. II, t. 1, Kraków 1959.
• Gabriel Korbut, Literatura polska od początków do powstania styczniowego. Książka podręczna informacyjna dla studiujących naukowo dzieje rozwoju piśmiennictwa polskiego, wyd. I, t. 1-3, Warszawa 1917-1921 (wyd. II powiększ., t. 1-4, Warszawa 1929-1931).
• Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, red. Kazimierz Budzyk i in., [Warszawa] 1963-.
• Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny, [koordynacja całości Roman Loth], t. 1-5, Warszawa 2000-2004.
• Maria Dembowska, Metoda Bibliografii polskiej Karola Estreichera, wyd. II rozszerzone i uzupełnione, Warszawa 1970.

Identifiers

Biblioteka Nauki

472264