W obronie francuskiego dziedzictwa kulturowego. Działalność Henri Grégoire na rzecz ochrony książki i sztuki w okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej

• Authors: Iwona Pugacewicz

Title variants

EN

In Defence of the French Cultural Heritage: The Activities of Henri Grégoire as Protector of Books and Art During the French Revolution

Abstracts

EN

The article deals with the protection of the French literary heritage during the Revolution of 1789, and shortly afterwards. Revolutionary attitudes resulted among others with the devastation of libraries and archives, which the people mentally associated by with the detested ancien régime. Before the new authorities could introduce institutional measures to stop these ruinous tendencies, it was indispensible that the members of the new administration themselves, and the society as a whole, acknowledged the fundamental role of document and book collections for the of the new state. To this end the notion of “national heritage” was introduced. But, convincing the people, and the Third Estate in particular, that what formerly belonged to private individuals, the Church, or aristocracy, is now the property of the nation, turned out to be diffi cult. The Jesuit Henri Gregoire played an important part not only in the process of educating the people in this sphere, but also in the constructing of the idea of national heritage itself. In a series of reports addressed to the Convent, he revealed the foolishness and vandalism of the individuals who wreaked chaos in the libraries, and pointed to the scale of the barbarism, with which the “written word” was treated. He emphasized the tragic state of the French literary culture in order to instigate the authorities to undertake measures, which would put an end to further destruction. Thanks to the unrelenting efforts of Henri Gregoire tens of thousands of valuable books and documents were saved from annihilation. But, what perhaps proved even more important, he introduced into the French historical thought such concepts as revolutionary vandalism and the national heritage, and propagated the necessity of protecting the latter.

PL

Artykuł jest poświęcony ochronie francuskiego dziedzictwa piśmienniczego w okresie Wielkiej Rewolucji 1789 i tuż po jej zakończeniu. Zanim kolejne władze rozpoczęły planowe zapobieganie dewastacjom bibliotek i niszczenia archiwaliów z okresu znienawidzonego ancien régime, należało zarówno im, jak i całemu społeczeństwu uświadomić znaczenie dokumentów i księgozbiorów historycznych w budowie nowego państwa. Do tego miało służyć wprowadzenie pojęcia patrymonium narodowego. Jednak przekonanie, szczególnie Stanu Trzeciego, że to co, kiedyś było prywatne, kościelne, szlacheckie, teraz jest dobrem całego narodu i podlega ochronie, wcale nie było proste. Wyjątkową rolę w owym procesie uświadamiania, ale też tworzenia zrębów owego piśmienniczego dziedzictwa narodowego Francji odegrał jezuita - Henri Grégoire. W swych kolejnych raportach przesyłanych do Konwentu ukazywał wandalizm wobec „słowa pisanego”, obnażał głupotę oprawców, przedstawiał niewyobrażalne metody i skalę barbarzyństwa wobec znacjonalizowanych bibliotek. Ów tragiczny obraz stanu francuskiej kultury piśmienniczej kreślił po to, ażeby zmusić władze do podjęcia działań w celu zapobieżenia zniszczeniom. Dzięki jego niestrudzonej pracy udało się ocalić od zniszczeń dziesiątki tysięcy cennych woluminów i archiwów, ale co ważniejsze na stałe wprowadził do francuskiej myśli historycznej takie pojęcia jak rewolucyjny wandalizm, dziedzictwo narodowe i konieczność jego ochrony.

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
• Year: 2013-2014
• Issue: 7-8
• Pages: 47-60

Dates

published

2013-2014

Contributors

author

Iwona Pugacewicz

• Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych, Uniwersytet Warszawski

References

• Jean-Clément Martin, Violence et Révolution. Essai sur la naissance d’un mythe national, Paris 2006.
• Bernard Deloche, Jean-Michel Leniaud, La culture des sans-culottes. Le premier dossier du patrimoine 1789-1798, Paris 1989.
• Rita Hermon-Belot, L’abbé Grégoire, la politique et la vérité, Paris 2000.
• Henri Grégoire, Essai sur la régéneration physique, morale et politique des Juifs, ouvrage couronné par la Société royale des sciences et des arts de Metz, le 23 août 1788 par M. Grégoire, curé du diocèse, actuellement dans la même société, Paris 1788.
• Graham K. Barnett, Histoire des bibliothèques publiques en France de la Révolution à 1939, Paris 1987.
• Jacques Dumaine, Bibliothèques et Révolution Française, [w:]Le Livre Noir de la Révolution Française, red. Renaud Escande, Paris 2008.
• Lucien X. Polastron, Livres en feu. Histoire de la destruction sans fin des bibliothèques, Paris 2004.
• Denis Pallier, Les bibliothèques, Paris 2006.
• Serge Bianchi, Les fausses évidences du «vandalisme révolutionnaires», [w:]La Révolution française. Une histoire toujours vivante, red. Michel Biard, [Paris] 2010.
• D. Varry, Une Histoire des destructions et de l'oubli, [w:] Le Patrimoine. Histoire, pratiques et perspectives, sous la direction de Jean-Paul Oddos, Paris 1997.

Identifiers

Biblioteka Nauki

472030