Kilka uwag i spostrzeżeń o katalogach aukcyjnych jako źródle do badań księgozbiorów prywatnych

• Authors: Iwona Imańska

Title variants

EN

Several remarks concerning auction catalogues as source materials for research on private book collections

Abstracts

EN

Among the sources that enable researching readership and book collecting in the former centuries auction catalogues are the materials that require careful scrutiny. On Polish territories, fi rst book auctions appear the sixteen-seventies in Gdańsk, and then in other cities of the Commonwealth. Until the end of the 18th century, nearly 700 auctions took place, approximately half of which concerned books from private collections. The preparations for an auction encompassed compiling a catalogue, usually published in printed form. 120 such auction catalogues are extant in Polish and foreign archives. They provide excellent data concerning private libraries, chiefl y either no longer existent or available in dispersed fragments. Nevertheless, the interpretation of these sources can be diffi - cult. They beg questions such as: was the collection put on auction as a whole? were the books in the appendices to the catalogues parts of the auctioned collection, or did they belong to somebody else? Sometimes, these questions can be answered thanks to other sources like press advertisements, and above all by archival materials.

PL

Spośród źródeł wykorzystywanych do poznania czytelnictwa i kolekcjonerstwa książek w dawnych czasach należy zwrócić baczną uwagę również na katalogi aukcyjne. Na ziemiach polskich aukcje książek pojawiły się w latach 70. XVII w. w Gdańsku, a w następnym stuleciu znane i stosowane były w wielu miastach Rzeczypospolitej. Do końca XVIII w. przeprowadzono prawie 700 licytacji książek, z których około połowa to były aukcje bibliotek prywatnych. Aukcjom książek towarzyszył katalog aukcyjny, z reguły w postaci drukowanej. Obecnie w polskich i zagranicznych bibliotekach i archiwach znajduje się 120 tych spisów. Są one bardzo wartościowym źródłem umożliwiającym poznanie dawnych bibliotek prywatnych, w większości już nieistniejących, lub zachowanych w rozproszonych fragmentach. Ich interpretacja czasami stwarza jednak pewne problemy. Rodzą się np. pytania, czy kolekcja książek wystawiona na publiczną sprzedaż objęła całość zbiorów zgromadzonych przez daną osobę, czy książki wykazane w dodatkach umieszczonych w wielu katalogach na ich końcu należały do właściciela licytowanej biblioteki, czy też były własnością innej osoby. Te i inne problemy pomaga czasami rozwiązać konfrontacja katalogów aukcyjnych z innymi przekazami źródłowymi, jak anonse prasowe i przede wszystkim zachowane archiwalia.

Keywords

PL

aukcje książek; katalogi aukcyjne; biblioteki prywatne; anonse prasowe; archiwalia

EN

book auctions; auction catalogues; private libraries; press advertisements; archival materials

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
• Year: 2015
• Issue: 9
• Pages: 241-254

Dates

published

2015

Contributors

author

Iwona Imańska

• Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Jadwiga Rudnicka, Dawne katalogi księgarskie jako źródło do dziejów książki, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, 7:1971, s. 377-393;
• Barbara Bieńkowska, Inwentarze księgozbiorów prywatnych jako źródła do badań nad dziejami czytelnictwa, „Studia o Książce”, 18:1989, s. 65-76;
• Krzysztof Migoń, Dawne katalogi biblioteczne jako źródło wiedzy o kulturze książki, „Roczniki Biblioteczne”, 49: 2005, s. 301-310.
• I. Imańska, Per medium auctionis. Aukcje książek w Rzeczypospolitej (XVII-XVIII w.), Toruń 2013, s. 58-117 i 119-158.
• Otto S. Lankhorst, Les ventes de livres en Hollande et leurs catalogues (XVIIe-XVIIIe siècles), [w:] Les ventes de livres et leurs catalogues XVIIe-XXe siècle, ed. by A. Charon, E. Parinet, Paris 2000, s. 15.
• [Józef Aleksander A. Jabłonowski], Bibliotheca Jablonoviana, Leipzig 1755
• [Jacques Eggers], Bibliothèque militaire du General-Major d’Eggers, Danzic 1771.
• Barbara Serczykowa, Pierwszy stały regulamin aukcji książek w Toruniu z 1718 roku, [w:] Zeszyty Naukowe UMK w Toruniu, Nauka o Książce 4, Nauki Hum.-Społ., z. 18, Toruń 1966, s. 27.
• Elżbieta Piotrowska, Gdańskie kolekcje biblioteczne XVI-XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Gdańskiej PAN, „Gdański Rocznik Kulturalny”, 12:1989.
• Lidia Pszczółkowska, Jan Daniel Hoffmann (1701-1766), profesor gimnazjum, historyk, historyk drukarstwa, bibliograf, [w:] Wybitni Pomorzanie XVIII wieku. Szkice biograficzne, Wrocław 1983, s. 83.
• Dorota Dukwicz, Michał Zwierzykowski, Sułkowski August, PSB, t. 45/4, z. 187, 2008, s. 544, 546, 551.
• Marian J. Lech, Księgozbiór generałostwa Działyńskich, [w:] Z badań nad polskimi księgozbiorami historycznymi. Szkice i materiały, Warszawa 1981, s. 139-146.
• Emanuel Rostworowski, Podoski Gabriel Jan, PSB, t. 27, Wrocław 1983, s. 149, 160.

Identifiers

Biblioteka Nauki

472050