„Rossicum” – ewolucja pojęcia w nauce rosyjskiej od XIX do XXI wieku

• Authors: Irina Troyak

Title variants

EN

“Rossica” – evolution of the term in Russian science, 19th– 20th c.

Abstracts

EN

The article analyses the meaning attributed to the term “Rossica” in Russian bibliography and book science, from the moment of its coining in the 19th c. until today. The reconstruction of the changes in its understanding was performed on the basis of the review of the acquisition rules adopted in the “Rossica” collections of the two largest libraries in Russia: the Russian National Library in St. Petersburg and the Russian State Library in Moscow. The term “Rossica” appeared in Russian bibliographical works during the second half of the 19th c. After in 1850, a special collection bearing that name was instituted at the Imperial Public Library in St. Petersburg. The “Rossica” collection was supposed to accumulate writings related to Russia, published in foreign languages, both outside of and within Russia. Since the eighteen-sixties, the originals or copies of materials designated as “Rossica”, were regularly gathered at the Rumiantsev Museum in Moscow, thelibrary that later on, formed the core of the Russian State Library. But, writings in foreign languages published within the Russian state borders, were not included into the “Rossica” collection of the Russian State Library. After the October Revolution of 1917, the term “Rossica” was predominantly used with respect to publications stemming from the pre-Soviet times. A similar term, “Sovietica” appeared in use, which denoted foreign materials related to the new state. Nevertheless, the criteria of selection in both libraries in question did not change. In 1995, as a result of the “All-Russian Conference concerning the ≪Rossica ≫ Issue”, a recommendation was published, according to which the “Rossica” were to be considered identical with “exteriorica”. This meant that from then on the term “Rossica” encompassed publications related to Russia but printed outside the country. Nevertheless, “rossica” remains one of the most ambiguous concepts used in Russian library science. This is caused by the fact that Russian bibliographical terminology, due to insuffi cient number of scientifi c publications dealing with it, still remains underdeveloped.

PL

W artykule dokonano analizy znaczeń jakie nadawano pojęciu „rossica” w rosyjskiej bibliografii i nauce o książce od chwili jego pojawienia się w XIX w. do dnia dzisiejszego. Rekonstrukcja funkcjonowania danego terminu była możliwa dzięki analizie zasad gromadzenia zbiorów kolekcji „rossica”, jakimi kierowano się w dwóch największych bibliotekach kraju – Rosyjskiej Bibliotece Narodowej i Rosyjskiej Bibliotece Państwowej. Termin „rossica” pojawił się w rosyjskich pracach bibliograficznych w drugiej połowie XIX wieku w związku z powstaniem w Cesarskiej Bibliotece Publicznej w 1850 r. oddziału o tej samej nazwie, w którym gromadzono utwory dotyczące Rosji opublikowane w obcych językach zarówno w samej Rosji, jak i poza jej granicami. Od lat sześćdziesiątych XIX wieku oryginały oraz kopie materiałów uznanych za „rossica” zaczęły regularnie wpływać do Muzeum im. Rumiancowa, którego księgozbiór stał się później podwalinami Rosyjskiej Biblioteki Państwowej. Jednak utwory w językach obcych, które opublikowano na terytorium Rosji, nie były przedmiotem gromadzenia kolekcji „rossicow” w Rosyjskiej Bibliotece Państwowej. Po rewolucji październikowej i utworzeniu ZSRR termin „rossica” zaczął być stosowany przeważnie w stosunku do okresu przedrewolucyjnego. W tych czasach pojawiło się pojęcie „sovietica”, oznaczające materiały zagraniczne odnoszące się do nowego państwa. Jednak kryteria doboru gromadzonych materiałów w obu bibliotekach w istocie pozostały niezmienione. W wyniku postanowień „Wszechrosyjskiej narady dotyczącej problematyki rossicow” z 1995 r. wydano rekomendację, w myśl której „rossica” utożsamiono z „exterioricami”, tj. od tego momentu zaliczano do nich druki wydane poza granicami Rosji, ale w jakiś sposób z nią związane. Mimo to „rossica”, tak jak poprzednio, pozostały jednym z najbardziej niejednoznacznych pojęć stosowanych w rosyjskim bibliotekoznawstwie. Wynika to z faktu, iż aparat terminologiczny w tym zakresie, na skutek małej liczby publikacji naukowych, jest wciąż niedopracowany.

Keywords

PL

rossica; terminologia naukowa; ewolucja pojęć XIX–XX w.; biblioteki rosyjskie

EN

rossica; terminology; evolution of terminology, 19th – 20th c.; Russian libraries

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
• Year: 2015
• Issue: 9
• Pages: 31-40

Dates

published

2015

Contributors

author

Irina Troyak

• Centrum Nauki i Kultury Polskiej, Państwowa Publiczna Naukowo-Techniczna Biblioteka Oddziału Syberyjskiego Rosyjskiej Akademii Nauk, Nowosybirsk

References

• F. Adelung, Kritisch-literärische Übersicht der Reisenden in Russland bis 1700, deren Berichte bekannt sind, Petersburg – Leipzig 1846, Bd. 1–2;
• Ф. П. Аделунг, Критико-литературное обозрение путешественников по России до 1700 г. и их сочинений, cz. 1–2, Москва 1848–1864.
• А. Д. Чертков, Всеобщая библиотека России, или Каталог книг для изучения нашего отечества во всех отношениях и подробностях, cz. 1, Москва 1838.
• История Библиотеки в биографиях ее директоров, 1795–2005, СанктПетербург 2006, s. 108, 150.
• Catalogue de la section des Russica ou écrits sur la Russie en langues étrangères, t. 1–2, Petersburg 1873.
• Н. К. Леликова, Эволюция теоретических представлений о россике, [w:] Беспримерное отделение “Россика”: Матер. науч. конф. (14 янв. 2000 г., СанктПетербург), Санкт-Петербург 2000, s. 23.
• Д. Д. Шамрай, Коллекция «Россика» в Публичной библиотеке и проблемы ее собирания и изучения, [w:] Публичная библиотека и культура: Три века истории: Документы, материалы, исследования, Вып. 1, Санкт-Петербург 2006, s. 196.
• Т. В. Ершова, Проект «Россика»: попытка разработки единой концепции, „Библиотековедение”, 1995, nr 1, s. 94.
• О. Р. Бородин, К созданию концепции национального фонда экстериорики в России, „Библиотековедение”, 1994, nr 2, s. 60.
• А. В. Лихоманов, Коллекции «Россика» 150 лет, [w:] Коллекция «Россика» в Российской национальной библиотеке: вопросы раскрытия: Научные чтения, посвященные созданию отделения «Россика» (20 сентября 2000 г.), СанктПетербург 2002, s. 8.
• М. И. Демидова, Г. Д. Секуторова, Приоритеты комплектования «россики» в РНБ, „Библиотечные фонды: проблемы и решения: электронный журнал-препринт: научно-практический журнал по проблемам библиотечного фондоведения”, 2005, nr 8, <http://www.rba.ru/content/activities/section/12/mag/mag08/5.pdf>.
• Н. В. Рыжак, История формирования и перспективы работы с фондом «россики» в РГБ, [w:] Румянцевские чтения: тез. докл. и сообщ. науч.-практ. конф. (17–18 апр. 1997 г.), Москва 1997, s. 14–15.
• Д. В. Карнаухов, И. С. Трояк, Польская историческая россика как феномен книжной культуры и фактор политических отношений России и Польши, „Библиосфера”, 2012, nr 3, s. 15.
• А. В. Теплицкая, Россика в федеральных национальных библиотеках России, [w:] Румянцевские чтения: материалы науч.-практ. конф. «Память России в книжной культуре» (23–25 апр. 2001 г.), Москва 2001, s. 316.

Identifiers

Biblioteka Nauki

471880