Udział Krystyny i Czesława Bednarczyków w pracach redakcyjnych „Kultury” i „Orła Białego” (na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku)

• Authors: Justyna Wysocka

Title variants

EN

Krystyna and Czesław Bednarczyk’s contribution to edition of „Kultura” and „Orzeł Biały” on the turn of the 40s of 20th Century

Abstracts

EN

The article presents a little-known episode from the history of Polish press in exile. Its subject is Krystyna and Czesław Bednarczyk’s editorial cooperation with „Kultura” („Culture”, the most prominent émigré literary magazine of that time) and „Orzeł Biały” („The White Eagle”, the Polish 2nd Corps’ weekly magazine) in the 1950s. The article examines and briefl y describes the archival sources on this topic. They were collected mostly in the research centres for culture of Polish emigration in Maisons-Laffi tte (Literary Institute), Torun (Archives of Polish Emigration) and Cracow (the manuscript collection inherited by the Jagiellonian University through the last will of Krystyna Bednarczyk) and present the Bednarczyk’s contribution to artistic development of both magazines. Czesław and Krystyna Bednarczyk were founders of the publishing house and printing company Ofi cyna Poetów i Malarzy (Poets and Painters’ Press). Analysis of their correspondence, especially with Jerzy Giedroyc and Ryszard Piestrzyński, proves that the cooperation with editorial staffs used to be mutually benefi cial, as „Kultura” and „Orzeł Biały” helped Bednarczyks to promote their own undertaking. Although short, this episode in their biography therefore deserves to be considered as an achievement worth being remembered.

PL

W oparciu przede wszystkim o źródła archiwalne podjęłam w artykule próbę zwięzłego omówienia udziału Krystyny i Czesława Bednarczyków, założycieli emigracyjnej Oficyny Poetów i Malarzy, w pracach redakcyjnych zespołu paryskiej „Kultury” i londyńskiego „Orła Białego”. Zarówno szczegóły tej współpracy, jak i redaktorskie dokonania debiutujących wydawców poezji nie wzbudziły dotychczas żywszego zainteresowania badaczy życia literackiego emigracji. Tymczasem na początku lat pięćdziesiątych Bednarczykowie zasadniczo wpływali na podniesienie poziomu poetyckiego i artystycznego obu periodyków, publikując gościnnie autorskie całostronicowe kompozycje wierszy i grafik malarzy oraz poetów, których poznali w większości na wojennym szlaku II Korpusu. W „Kulturze” ukazały się one tylko dwa razy (w kwietniu i listopadzie 1950 r.), na łamach „Orła Białego” zaś dziesięć razy (w latach 1950-1951). Uczestnictwo w tworzeniu numerów miesięcznika oraz tygodnika stanowiło dla Bednarczyków szansę nie tylko na redaktorski debiut i edytorską wprawkę, lecz także na reklamę własnego wydawniczego przedsięwzięcia. Zarówno bowiem Jerzy Giedroyc, jak i Ryszard Piestrzyński wspomogli nowo założoną Oficynę Poetów i Malarzy, zamieszczając w kierowanych przez siebie pismach apele, ogłoszenia i artykuły promujące tę inicjatywę. Zatem mimo że opisana współpraca stanowiła dla Bednarczyków dodatkowe i krótkotrwałe zatrudnienie, należy uznać możliwość równoczesnego redagowania działu poetyckiego „Kultury” oraz „Orła Białego” za niemałe ich osiągnięcie i przywrócić temu epizodowi należne mu z tej racji miejsce w literaturze przedmiotu.

Keywords

PL

Oficyna Poetów i Malarzy; „Kultura”; Orzeł Biały”; polska prasa na uchodźstwie; polska poezja emigracyjna

EN

Oficyna Poetów i Malarzy; „Kultura”; „Orzeł Biały”; Polish press in exile; Polish émigré poetry

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
• Year: 2016
• Issue: 10
• Pages: 229-250

Dates

published

2016

Contributors

author

Justyna Wysocka

• Katedra Edytorstwa i Nauk Pomocniczych, Uniwersytet Jagielloński

References

• Archiwum Instytutu Literackiego w Maisons-Laffitte, sygn. KOR RED Bednarczyk (Listy C. Bednarczyka do J. Giedroycia, listy J. Giedroycia do C. Bednarczyka).
• Pracownia-Archiwum Oficyny Poetów i Malarzy na Wydziale Polonistyki UJ, sygn. akc. 239a oraz 745 (Listy J. Giedroycia do C. Bednarczyka, listy R. Piestrzyńskiego do C. Bednarczyka).
• Archiwum Emigracji w Bibliotece Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, sygn. AE/WI/II (Listy C. Bednarczyka do W. Iwaniuka).
• C. Bednarczyk, W podmostowej arkadzie. Wspomnienia drukarza i wydawcy londyńskiej oficyny, Londyn 1988 (i wyd. 2, 2003).
• J. Chłap-Nowakowa, Sybir, Bliski Wschód, Monte Cassino. Środowisko poetyckie 2. Korpusu i jego twórczość, Kraków 2004.
• A. Kłossowski, Na obczyźnie. Ludzie polskiej książki, Wrocław 1984.
• A. Kłossowski, Polskie private i small presses na obczyźnie, [w:] Kultura skupisk polonijnych. Materiały z III sympozjum naukowego. Warszawa, 12 i 13 maja 1988 r., Warszawa 1993.
• J. Kryszak, M.A. Supruniuk, Oficyna Poetów i Malarzy 1949–1991, Toruń 1992.
• M. Leska, Londyńska Oficyna Poetów i Malarzy Czesława i Krystyny Bednarczyków w latach 1949–1995, Londyn 1998.
• Literatura polska na obczyźnie 1940–1960, pod red. T. Terleckiego, t. I i II, Londyn 1965.
• E. i M. Pytasz, Bednarczykowie jako wydawcy (rekonesans), [w:] Pisarz na obczyźnie, pod red. T. Bujnickiego i W. Wyskiela, Wrocław 1985 (Biblioteka Polonijna, t. 14).
• J.W. Sienkiewicz, Sztuka w poczekalni. Studia z dziejów plastyki polskiej na emigracji 1939‒1989, Toruń 2012.
• J.W. Sienkiewicz, Artyści Andersa. Continuità e novità, Warszawa 2014.
• M.A. Supruniuk, Dwoje drukarzy godnych ballady, [w:] J. Kryszak, M.A. Supruniuk, Oficyna Poetów i Malarzy 1949–1991, Toruń 1992.
• M.A. Supruniuk, „Trwałość i płynność”. Sztuka polska w Wielkiej Brytanii w XX wieku – wstęp do opisu, „Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty” 2006, z. 1-2 (7-8).
• R. Wasiak-Taylor, Czesław i Krystyna Bednarczykowie. Wydawcy, drukarze, poeci, „Zeszyty Naukowe PUNO” 2013, nr 1 (seria 3).
• J. Wysocka, Londyńska Oficyna Poetów i Malarzy wobec polskiego życia literacko-artystycznego w kraju i na obczyźnie. Kilka uwag na podstawie badań nad spuścizną archiwalną Krystyny i Czesława Bednarczyków, [w:] Paryż – Londyn – Monachium – Nowy Jork. Powrześniowa emigracja niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej, t. II, pod red. W. Wejs-Milewskiej i E. Rogalewskiej, Białystok 2016.
• J. Zabielska, Instytucje i firmy wydawnicze – oficyny drukarskie, [w:] Literatura polska na obczyźnie 1940–1960, pod red. T. Terleckiego, t. II, Londyn 1965.

Identifiers

Biblioteka Nauki

472173