Z dziejów polskiego dziedzictwa piśmienniczego w Szwajcarii po II wojnie światowej. 20 lat Fundacji „Archivum Helveto-Polonicum” we Fryburgu

• Authors: Małgorzata Ptasińska

Title variants

History of the Polish literary, publishing heritage in Switzerland after the Second World War. Twenty years of the Foundation „Archivum Helveto-Polonicum” in Freiburg

Abstracts

EN

The „Archivum Helveto-Polonicum Foundation” was established in June 1997 by Jacek and Ludwika Sygnarski in Freiburg. It was a result of their collecting passion, especially of Jacek Sygnarski’s one, developed back in his time in Toruń. Since the mid 70’s, they have created one of the largest private collections of the clandestine (so called „second circulation”) publications, as well as press and underground publications from the period of Solidarity. When the Martial law in Poland was declared they were visitng Jacek’s uncle in Freiburg, a former soldier of the 2nd Division of Foot Riflemen (2nd DSP) interned in Switzerland. This way the have opened the emigration chapter of their lives. In the course of 20 years of the Foundation’s activities, their consistent work resulted in a considerable collection of about 116 archival sets of up to 290 linear meters, about 80,000 volumes and many valuable museal items such as 2nd DSP soldiers’ uniforms. In addition, the Sygnarskis organized vernissages, exhibitions in French, they also published multilingual publications. Their achievements in favor of Polish culture in exile are noteworthy and deserve the highest recognition.

PL

Fundacja „Archivum Helveto-Polonicum” została założona przez małżeństwo Jacka i Ludwikę Sygnarskich we Fryburgu w czerwcu 1997 r. Krok ten stanowił naturalne rozwinięcie ich pasji kolekcjonerskiej. Od połowy lat 70. stworzyli bowiem jeden z największych prywatnych zbiorów wydawnictw drugiego obiegu oraz prasy i wydawnictw oficjalnych i podziemnych z okresu „Solidarności”. Stan wojenny zastał ich podczas wizyty u wuja we Fryburgu, byłego żołnierza 2 DSP internowanego w Szwajcarii. W ciągu 20 lat działalności fundacji wytężona, konsekwentna praca jej założycieli zaowocowała zgromadzeniem potężnych zbiorów, które liczą około 116 zespołów archiwalnych o wielkości sięgającej blisko 290 m.b., ok. 80 000 woluminów oraz wiele cennych eksponatów muzealnych, wśród których są np. mundury żołnierzy 2 DSP. Ponadto J. i L. Sygnarscy organizowali wernisaże, wystawy w języku francuskim, wydawali wielojęzyczne publikacje. Ich dokonania na rzecz kultury polskiej poza krajem są niebagatelne i zasługują na najwyższe uznanie.

Keywords

PL

Polacy na emigracji; Szwajcaria; kultura polska; polska emigracja polityczna; XX w.; dziedzictwo; Fundacja „Archivum Helveto-Polonicum”; polonika ,; zbiory

EN

Poles in exile; Switzerland; Polish culture; Polish political emigration; heritage; XX century; Foundation „Archivum Helveto-Polonicum”; archives , Polonica

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
• Year: 2017
• Volume: Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny
• Pages: 507-516

Dates

published

2017

Contributors

author

Małgorzata Ptasińska

• Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW, Katedra Książki i Historii Mediów

References

• Blum A., «O broń i orły narodowe»… (Z Wilna przez Francję i Szwajcarię do Włoch. Wspomnienia, fotografie i dokumenty), Londyn 1980.
• Buchmann A., Założenie Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Polskiego w Rapperswilu, początki zbiorów i działalność w latach 1954-1973, „Zeszyty Historyczne” (Akademia J. Długosza w Częstochowie) 2010, nr 11, s. 19-31.
• Florkowska-Frančić H., Między Lozanną, Fryburgiem i Vevey. Z dziejów polskich organizacji w Szwajcarii w latach 1914-1917, Kraków 1997.
• Gass I., Spuścizny archiwalne w zasobie archiwum Muzeum Polskiego w Rapperswilu, „Zeszyty Historyczne” (Akademia J. Długosza w Częstochowie) 2010, nr 11, s. 143-150.
• Kujawska-Tenner J., Une Oasis à Crikvenica. Le sort des réfugiés polonais en Yougoslavie pendant la Seconde Guerre mondiale = Oaza w Crikvenicy. Losy kolonii polskich emigrantów w Jugosławii podczas II wojny światowej = Eine Oase in Crikvenica. Das Schicksal einer Kolonie polnischer Emigranten in Jugoslawien während dem Zweiten Weltkrieg, Lausanne 2016.
• Ławski J., Szwajcaria nie zawsze poetyczna: Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, „Świat tekstów. Rocznik Słupski” 2013, nr 11, s. 67-95.
• Majkowska R., Archivum Helveto-Polonicum: idea ratowania poloniców w Szwajcarii, „Prace Komisji Historii Nauki” 2001, t. 3, s. 89-112.
• Matyja M., Niespełnione nadzieje. Losy polskiej 2. Dywizji Strzelców Pieszych w latach 1940-1945, Toruń 2013.
• O dokumentach i pamięci. Z Ludwiką i Jackiem Sygnarskimi rozmawia Beata Kułak, „Opcje” 2015, nr 1-2 (98-99), s. 38-43.
• Płygawko D., Sienkiewicz w Szwajcarii : z dziejów akcji ratunkowej dla Polski w czasie pierwszej wojny światowej, Poznań 1986.
• Płygawko D., Henryk Sienkiewicz jako prezes Generalnego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, [w:] Henryk Sienkiewicz. Twórczość i recepcja, [red.:] L. Ludorowski, Lublin 1991.
• Polskie drogi przez Szwajcarię. Losy żołnierzy 2 dywizji Strzelców Pieszych 1940-1945, wybór i oprac. T. Stempowski, Warszawa-Rapperswil 2015.
• Polskie instytucje za granicą. Przewodnik po zbiorach archiwalnych, oprac. A. Krochmal, Warszawa 2004.
• Rakowski J., Szwajcaria, [w:] Materiały do dziejów polskiego uchodźstwa niepodległościowego 1945-1990. T. 4: Akcja niepodległościowa na terenie międzynarodowym 1945-1990, pod red. T. Piesiakowskiego, Londyn 1999, s. 400-427.
• Rakowski J., Z piórem w mundurze. Francja, Szwajcaria 1940-1946, Paris 1985.
• Rougemont D. de, La Suisse, ou l’histoire d’un peuple heureux, Paris 1965.
• Stauffer P., Polacy, Żydzi, Szwajcarzy, Warszawa 2008.
• Sygnarski J., Jungo C., Emery L., Helvétie, terre d'accueil...: espoirs et vie quotidienne des internés polonais en Suisse 1940-1946 en images = Helvetien, Aufnahmeland...: Hoffnungen und tägliches Leben der polnischen Internierten in der Schweiz 1940-1946, in Bildern, préf. J. Deiss; avant-propos: F. Python; textes J. Sygnarski, C. Jungo, L. Emery; trad. allemande: C. Bardy, C. von Werdt, Fribourg; Montricher 2000.
• Vincenz K.F., Nagroda imienia Anny Godlewskiej ufundowana przez syna Juliana 1963-1973, Solura; Londyn 1974.
• Wolski J., Szwajcaria na wychodźczym szklaku, [w:] Powrześniowa emigracja niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej: Paryż. Londyn. Monachium. Nowy Jork. T. 2, pod red. V. Wejs-Milewskiej, E. Rogalewskiej, Białystok 2016, s. 29-43.
• Muzeum Polskie w Rapperswilu. Archiwum, [online] <http://www.muzeum-polskie.org/mpr/polski/archiwum.html> [dostęp 29.09.2017].

Identifiers

Biblioteka Nauki

471966