Książki gdańskich przyrodników w zbiorach rękopisów Biblioteki Głównej Narodowego Muzeum Historii Naturalnej (Muséum National d’Histoire Naturelle)

• Authors: Piotr Daszkiewicz

Abstracts

EN

The naturalist school in Gdańsk played a major role in the development of natural history and the foundations of modern biology. The Cabinet of the King of France, then the National Museum of Natural History, was one of the most important scientific centers in Europe. The numerous traces of the collaboration of the naturalists of Gdańsk with the center of Paris persist in the collections of the MNHN. The naturalists of Gdańsk played an important role in the redaction of Histoire Naturelle... published by Georges-Louis Leclerc comte de Buffon (1707-1788). The central library of the MNHN has books writed by Adrian Pauli, Nicolaus Ölhafen, Georg Segerus, Ernst Gottfried Heyse, Johann Adam Kulmus, Christian Mentzel, Christoph Gottwald, Georg Andreas Helwing, Johannes Philippius and Jacob Breyne, Jacobus Theodorus Klein, Michael Christoph Hanovius, Gottfried Reyger, Johann Daniel Titius, Johann Reinhold and Georg Forster. 90 books as well as numerous manuscripts, including the correspondence of Georg Forster, allow for a partial reconstruction of the history of the scientific relation between Gdańsk Natural History school with the Cabinet of the French King and the MNHN.

PL

W XVII i XVIII w. gdańska szkoła przyrodnicza odgrywała ważną rolę w rozwoju historii naturalnej i położeniu podwalin pod nowoczesną biologię. W tym okresie gabinet przyrodniczy króla Francji, a następnie Narodowe Muzeum Historii Naturalnej (MNHN) stanowił jedno z najważniejszych centrów naukowych Europy. Liczne ślady współpracy gdańskich przyrodników z tą instytucją przetrwały w muzealnej kolekcji. Odegrali oni znaczącą rolę w powstaniu Histoire Naturelle…, pierwszej nowoczesnej encyklopedii przyrodniczej, zredagowanej przez Georges’a-Louisa Leclerca Buffona (1701-1788). Biblioteka Główna MNHN posiada w swoich zbiorach książki Adriana Pauliego, Nicolausa Ölhafena, Georga Segerusa, Ernsta Gottfrieda Heysego, Johanna Adama Kulmusa, Christiana Mentzla, Christophora Gottwalda, Georga Andreasa Helwinga, Joahannesa Philippusiusa i Jacoba Breyniusów, Jacobusa Theodorusa Kleina, Michaela Christopha Hanoviusa, Gottfrieda Reyegera, Johanna Daniela Titiusa, Johanna Reinholda i Georga Forsterów. 90 książek gdańskich przyrodników, a także rękopisy i korespondencja m.in. G. Forstera pozwalają na częściowe odtworzenie historii współpracy gdańszczan z Gabinetem Historii Naturalnej króla Francji i MNHN.

Keywords

PL

gdańska szkoła przyrodnicza; Biblioteka Główna francuskiego Narodowego Muzeum Historii Naturalnej; rękopisy Georga Forstera; kolekcja książek gdańskich przyrodników

EN

naturalist school in Gdańsk; French National Museum of Natural History Library; Forsters’s manucsrits; Gdańsk’s naturalists book collection

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
• Year: 2017
• Volume: Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny
• Pages: 403-412

Dates

published

2017

Contributors

author

Piotr Daszkiewicz

• Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa
• Narodowe Muzeum Historii Naturalnej (Muséum National d’Histoire Naturelle), Paryż

References

• Adler K., The Development of Systematic Reviews of the Turtles of the World, „Vertebrate Zoology” 2007, Vol. 57, No 2, s. 139-148.
• Breynius J.P., Prace o czerwcu polskim = De Cocco polonico opera : 1731 - 1733 - 1750, życiorysem Jana Filipa Breyne'a i koment. opatrzyli Z. Kawecki i H. Wernerówna; [z łac. na pol. przeł. I. Możdżeńska], Wrocław 1969.
• Buffon (1707-1788) et la Pologne : actes du colloque franco-polonais à l'occasion du 300e anniversaire de sa naissance tenu à Paris le 8 juin 2007, [dir. de la publ. J. Pielaszek; réd. P. Daszkiewicz, W. Herda], Varsovie; Paris 2007
• Daszkiewicz P., Dokumenty dotyczące daru Stanisława Augusta Poniatowskiego dla paryskiego Gabinetu Przyrodniczego, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1998, R. 43, nr 3-4, s. 111-117.
• Daszkiewicz P., Jean-Etienne Guettard’s travel journal in Poland and northern Europe (1760-1762), „Archives of Natural History” 1998, Vol. 25, No 2, s. 281-282.
• Daszkiewicz P., Znaczenie nauczania w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu dla polskiej nauki okresu zaborów, „Nauka Polska” 2014, t. 23, nr 1, s. 103-110.
• Daszkiewicz P., Źródła wiedzy na temat polskiej fauny wykorzystane w Histoire naturelle Georges’a Buffona, „Przegląd Zoologiczny” 2007, t. 51, nr 1-2, s. 57-66.
• Daszkiewicz P., Heurtel P., Historie de l'exemplaire de l'Actuarium Historiæ naturalis Regni Poloniæ Magnique Ducatûs Lithuaniæ... de Georges-Leclerc Buffon (1707-1788) et quelques remarques sur l'édition du livre de Gabriel Rzączyński (1664-1737), „Organon” 2006, Vol. 35, s. 103-113.
• Daszkiewicz P., Heurtel P., Le tricentenaire de la naissance de Georges Leclerc de Buffon (1701-1788) : Georges Leclerc de Buffon et l'école naturaliste de Gdańsk, „Annales - Centre Scientifique de l'Académie Polonaise des Sciences à Paris” 2017, t. 10, s. 179-187.
• Daszkiewicz P., Tarkowski R., Jan Filip Breynius (1680-1764) - zapomniany pionier paleontologii w Rzeczypospolitej, „Przegląd Geologiczny” 2009, t. 57, nr 10, s. 866-873.
• Fedorowicz Z ., Zoologia w Gdańsku w stuleciach XVII i XVIII, Wrocław 1968.
• Hamy E.T., William Davisson : Intendant du Jardin du Roi, et professeur de chimie, 1647-1651, Paris 1895
• Jakubowski J., Musaeum Gottwaldianum ze zbiorów Biblioteki Politechniki Gdańskiej i wydawnicze losy dzieł Christophorusa Gottwalda (1636-1700) w XVIII w., „Porta Aurea” 2015, t. 14, s. 93-119.
• L.C. Rookmaaker, The zoological notes by Johann Reinhold and George Forster included in Buffon’s Histoire naturelle (1782), „Archives of Natural History” 1985, Vol. 12, No 2, s. 203-212.

Identifiers

Biblioteka Nauki

947178