Przedstawienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego budzącego poważne wątpliwości w postępowaniu cywilnym

• Authors: Małgorzata Sekuła-Leleno

Title variants

EN

Submission of the point of law which raises serious doubts in civil proceedings for the resolution by the Supreme Court

Abstracts

EN

The institution of questions of law, as a result of which the court ruling in the case is bound by the view of the Supreme Court expressed in its resolution, is an exception to the constitutional principle of subordination of judges solely to the Constitution and statues (Article 178, paragraph 1 of the Constitution of the Republic of Poland). The point of law which raises serious doubts because divergent interpretation of the same provision exist in the case-law could be submitted when in the opinion of the appellate court each of these interpretations can be adopted in view of its significant legal arguments, and neither the position of the jurisprudence nor the doctrine of law explains which interpretation should be chosen. The point of law submitted to the Supreme Court for resolution under Article 390(1) of the Code of Civil Procedure must meet three basic requirements. Firstly, the point of law must be of an abstract nature and concern the interpretation of legal provisions, as it is unacceptable to present to the Supreme Court a question of law simply to get an answer on how to settle the case. Secondly, the point of law needs to concern a legal doubt which needs to be clarified in order to examine the legal remedy; in other words, in order to use the right set forth in Article 390(1) of the CCP, a link must exist between the presented point of law and a decision to be made on the merits of the case, and such link needs to be demonstrated through the juridical consistency of the point of law formulated at the outset and the reasons thereto, and through the proper reference to the facts of the case in such generally defined question of law. Thirdly, the point of law to be resolved needs to concern a legal issue which raises serious doubts; if ordinary doubts arise, the court of second instance needs to settle them on its own. The significance of the issue or the discrepancies in the jurisprudence and literature regarding the ways of its resolutions are not per se independent premises for raising a question of law.

PL

Instytucja pytań prawnych, prowadząca do związania sądu orzekającego w danej sprawie poglądem Sądu Najwyższego, zawartym w podjętej uchwale, jest wyjątkiem od konstytucyjnej zasady podległości sędziów tylko Konstytucji oraz ustawom (art. 178 ust. 1 Konstytucji RP). Przedstawienie zagadnienia prawnego budzącego poważne wątpliwości w sytuacji występujących w orzecznictwie różnych wykładni tego samego przepisu będzie uzasadnione wtedy, gdy w ocenie sądu odwoławczego za przyjęciem każdej z tych wykładni przemawiają doniosłe, przedstawione przez ten sąd argumenty prawne, a wyboru właściwej wykładni nie wyjaśnia ani dotychczasowe stanowisko judykatury, ani doktryna prawa. Zagadnienie przedstawione do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu w trybie art. 390 § 1 k.p.c. musi odpowiadać trzem podstawowym wymaganiom. Po pierwsze, zagadnienie to musi mieć charakter abstrakcyjny i dotyczyć wykładni przepisów prawa, niedopuszczalne jest bowiem przedstawienie Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego sprowadzającego się jedynie do pytania o sposób rozstrzygnięcia sprawy. Po drugie, zagadnienie to musi obejmować wątpliwość prawną, której wyjaśnienie jest niezbędne do rozpoznania środka odwoławczego, co oznacza, że dla skorzystania z uprawnienia przewidzianego w art. 390 § 1 k.p.c. konieczny jest związek między przedstawionym zagadnieniem prawnym a podjęciem decyzji co do istoty sprawy, na istnienie którego musi wskazywać jurydyczna spójność sformułowanego zagadnienia i jego uzasadnienia, a także nawiązanie w ogólnie postawionym pytaniu do stanu faktycznego sprawy. Po trzecie wreszcie, przedmiotem zagadnienia przedstawionego do rozstrzygnięcia musi być kwestia prawna budząca rzeczywiście poważne wątpliwości; w razie powstania zwykłych wątpliwości sąd drugiej instancji obowiązany jest rozwiązywać je we własnym zakresie. Samoistnej przesłanki wystąpienia z pytaniem prawnym nie stanowią natomiast ani waga zawierającego się w nim problemu, ani też rozbieżności w orzecznictwie i piśmiennictwie co do sposobu jego rozwiązania.

Keywords

PL

zagadnienie prawne; Sąd Najwyższy; jednolitość orzecznictwa

EN

points of law; Supreme Court; uniformity of the case-law

• Publisher: Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
• Journal: Ius Novum
• Year: 2023
• Volume: 17
• Issue: 2
• Pages: 140-157

Dates

published

2023

Contributors

author

Małgorzata Sekuła-Leleno

• https://orcid.org/0000000150159018

References

• Banaszek B., Konstytucja RP. Komentarz, Warszawa 2009.
• Dziurda M., Przedstawianie zagadnień prawnych na podstawie art. 390 § 1 k.p.c. w czasach epidemii i nowelizacji, „Przegląd Sądowy” 2021, nr 11–12.
• Ereciński T., w: idem (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze, t. 3, Warszawa 2016.
• Góra-Błaszczykowska A., Karolczyk B., Lubiński K., w: T. Ereciński, T. Wiśniewski (red.), System Prawa Procesowego Cywilnego. Tom II. Część II. Postępowanie procesowe przed sądem pierwszej instancji, Warszawa 2016.
• Grochowski M., Uchwały Sądu Najwyższego a jednolitość orzecznictwa. Droga do autopojetyczności systemu prawa?, w: M. Grochowski, M. Raczkowski, S. Żółtek (red.), Jednolitość orzecznictwa. Standard – instrumenty – praktyka, Warszawa 2015.
• Kłos M., w: A. Marciniak (red.), Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz. Art. 2051–42412, Warszawa 2019.
• Leszczyński L., Jednolitość orzecznictwa jako wartość stosowania prawa, w: M. Grochowski, M. Raczkowski, S. Żółtek (red.), Jednolitość orzecznictwa. Standard – instrumenty – praktyka, Warszawa 2015.
• Łazarska A., w: T. Szanciło (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Komentarz. Art. 1–50539. Tom I, Warszawa 2019.
• Łochowski M., Wiążąca sądowa wykładnia prawa, ocena prawna, wskazania co do dalszego postępowania (uwagi na tle art. 386 § 6 i art. 393–17 k.p.c.), „Przegląd Sądowy” 1997, nr 10.
• Manowska M., w: Apelacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz. Orzecznictwo, wyd. V, Warszawa 2022.
• Marciniak A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom II. Komentarz do art. 2051–42412, Warszawa 2019.
• Markiewicz K., w: T. Ereciński, K. Lubiński (red.), System Prawa Procesowego Cywilnego. Tom IV. Część I. Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2021.
• Michalska-Marciniak M., w: T. Zembrzuski (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. 1, Warszawa 2020.
• Nowak-Far A., Standard jednolitości i spójności prawa. Przykład prawa Unii Europejskiej, w: idem, Jednolitość i spójność prawa. Perspektywa Unii Europejskiej i Federacji Rosyjskiej, Warszawa 2013.
• Oklejak A., Apelacja w procesie cywilnym, Kraków 1994.
• Osajda K., Przesłanki odmowy podjęcia uchwały przez Sąd Najwyższy w postępowaniu cywilnym, w: J. Gudowski, K. Weitz (red.), Aurea praxis aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci profesora Tadeusza Erecińskiego, t. 1, Warszawa 2011.
• Partyk A., w: O.M. Piaskowska (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Postępownie procesowe. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2021.
• Piasecki K., Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce, Kraków 2005.
• Sanetra W., O roli Sądu Najwyższego w zapewnianiu zgodności z prawem oraz jednolitości orzecznictwa sądowego, „Przegląd Sądowy” 2006, nr 9.
• Szczucki K., w: Ustawa o Sądzie Najwyższym. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2021.
• Szmulik B., Pozycja ustrojowa Sądu Najwyższego, Warszawa 2008.
• Trzciński J., Materiały z obrad Zgromadzenia Sędziów NSA w dniu 23 kwietnia 2007 r. Warszawa, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2007, nr 3.
• Wiśniewski T., w: D. Dończyk, J. Iwulski, G. Jędrejek, I. Koper, G. Misiurek, M. Orecki, P. Pogonowski, S. Sołtysik, D. Zawistowski, T. Zembrzuski, T. Wiśniewski, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom. II. Artykuły 367–505, Warszawa 2021.
• Wiśniewski T., Rozstrzyganie zagadnień prawnych przez Sąd Najwyższy, „Państwo Prawne” 2019, nr 1.
• Wiśniewski T., Przebieg procesu cywilnego, Warszawa 2013.
• Włodyka S., Przesłanki dopuszczalności pytań prawnych do Sądu Najwyższego, „Nowe Prawo” 1971, nr 2.
• Zieliński A., w: idem (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2010.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2200533