Dziewiętnastowieczne słowniczki gwarowe księdza Władysława Siarkowskiego z perspektywy leksykograficznej

• Authors: Stanisław Cygan

Title variants

EN

The nineteenth-century dialect dictionaries by Father Władysław Siarkowski – a lexicographical perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem opisu w artykule są dwa regionalne słowniczki z obszaru Małopolski środkowo-północnej autorstwa ks. Władysława Siarkowskiego. Rejestrują one dziewiętnastowieczną leksykę z regionu kieleckiego (okolice Kielc, Pińczowa).Charakteryzując zbiorki wyrazów, uwzględniam następujące kwestie: a) czas powstania słowniczków; b) objętość; c) zasięg terytorialny; d) makrostrukturę słowniczków, e) mikrostrukturę słowniczków. Zawarty w nich materiał leksykalny stanowi przede wszystkim źródło do poznania najstarszego stanu gwar małopolskich (ściślej: Małopolski środkowo-północnej), źródło do badań gwar polskich w ogóle, ale daje także wgląd w pracę warsztatową niewykwalifikowanych leksykografów, pasjonatów, hobbystów, miłośników „rzeczy ludowych”, których działania przyczyniły się do zachowania i ocalenia od zapomnienia mowy mieszkańców wsi w dobie niewoli narodowej.

EN

The article describes two regional dictionaries from the north-central region of Małopolska (Lesser Poland) by Father Władysław Siarkowski. They contain records of the nineteenth century lexicon from the Kielce Region (environs of Kielce, Pińczów). The lexical materials were published in 1878 and 1891.When characterising sets of words, the following issues are taken into consideration: a) the time when the glossaries were compiled; b) the volume; c) the territorial scope; d) the macro-structure of the dictionaries; e) the micro-structure of the dictionaries. The lexical material included in the dictionaries is primarily a source of knowledge about the oldest status of the Małopolska dialects (more precisely, the north-central region of Małopolska) and a source of research into the Polish dialects in general. The author also provides insight into the technicalities of unqualified lexicographers, enthusiasts, hobbyists, lovers of folk artefacts, whose actions helped to preserve and save from oblivion the speech of rural residents in a time when Poland did not enjoy independence as a state

Keywords

PL

polska leksykografia gwarowa; region kielecki; słowniczki gwarowe; dialektyzmy leksykalne

EN

Polish dialect lexicography; the Kielce Region; dialect dictionaries; lexical dialectisms; Polish dialect lexicography; the Kielce Region; dialect dictionaries; lexical dialectisms

• Publisher: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
• Journal: Gwary Dziś
• Year: 2020
• Volume: 12
• Pages: 229-245

Dates

published

2020-12-15

Contributors

author

Stanisław Cygan

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Literaturoznawstwa i Językoznawstwa

• https://orcid.org/0000-0002-1108-3302