Jak czëtac Knégã Pòczątków? – przegląd kaszubskojęzycznych tekstów o Księdze Rodzaju

• Authors: Dariusz Majkowski

Title variants

EN

The purpose of writer’s article was to research Kashubian texts that reference the Book of Genesis or its parts

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zbadanie tekstów kaszubskojęzycznych, które odnoszą się do Księgi Rodzaju (Rdz) lub jej fragmentów. Pierwsza biblijna księga jest w nich obecna już od XVII w., kiedy to Pontanus przełożył trzy perykopy z Rdz z języka niemieckiego. Ostatnim dziełem jej poświęconym jest pierwsze całościowe tłumaczenie Księgi Rodzaju na język kaszubski (2015 r.). To efekt pracy ojca prof. Adama Ryszarda Sikory. W artykule autor przywołuje i analizuje zarówno teksty literackie nawiązujące do tej księgi, jak i artykuły popularnonaukowe. Wykazuje, że Księga Rodzaju jest rzadko wykorzystywana przez twórców kaszubskojęzycznych. Ponadto pojawia się zazwyczaj w tekstach żartobliwych (dotyczy to zwłaszcza prozy). Autor udowadnia to m.in. na przykładzie utworów Floriana Ceynowy, Hieronima Derdowskiego i Aleksandra Majkowskiego. W kaszubskiej poezji pierwsza biblijna księga jest również rzadko przywoływana, ale pojawia się w kontekstach bardziej poważnych – pochodzące z niej obrazy służą m.in. do tworzenia rozbudowanych środków poetyckich. Księga Rodzaju jest też rzadko obecna w publikowanych kaszubskojęzycznych homiliach. Autor przeanalizował pod tym kątem dwie książki z kazaniami autorstwa ks. Mariana Miotka. Tylko raz pojawia się w nich nawiązanie do Rdz (konkretnie do dziejów Abrahama). W artykule znajdują się też wyniki badań tekstów popularnonaukowych zamieszczanych w piśmie „Zwónk kaszëbsczi”, wydawanym przez kleryków studiujących w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. Publikowano w tym czasopiśmie cykl: Jak cztac Kng Pczątków, jaki objaśniał kilka fragmentów Rdz. Autor odwołuje się też do najnowszych publikacji związanych z Księgą Rodzaju: wspomnianego już tłumaczenia o. Sikory, a zwłaszcza opracowanych przez niego przypisów, oraz książki Aleksandry i Dariusza Majkowskich Mja piersz Bibli. Stri Testament w brzkach (Gdańsk 2014), gdzie czternaście spośród trzydziestu dziewięciu opowiadań traktuje o wydarzeniach opisywanych w Rdz.

EN

The purpose of the article is to study Kashubian texts in which we can find references to the Book of Genesis or its parts. The author states that the Book of Genesis was present in Kashubian texts as early as in the 17th century when three extracts were translated from German by Michael Pontanus, and its presence has recently increased though Professor Friar Ryszard Sikora’s first, integral translation of the Book into Kashubian in 2015. The author has analyzed both popular science and literary publications to determine that the text of the Book of Genesis is rarely used by Kashubian authors. Moreover, references usually occur in humorous prose only. As proof, there are quotations provided from the works written by Florian Ceynowa, Hieronim Derdowski and Aleksander Majkowski. It is also asserted that Kashubian poetry seldom recalls the Book of Genesis as well, but when a reference appears, the context is usually much more serious. If the reference is used in a poem, it is treated as a tool to evoke a profounder meaning through the biblical imagery. Furthermore, in his analysis of the two books of prayer written by Priest Marian Miotk, the author has found out that the Book of Genesis is mentioned just once, in the story of Abraham. The author also discusses the results of his research on popular science articles published in Zwónk Kaszëbsczi by students attending the Higher Seminary of Priesthood in Pelplin. In the series of articles entitled Jak czëtac Knégã Pòczątków, those students explain some parts of the Book of Genesis. The author further recalls Prof. Fr. Sikora’s translation of the Book of Genesis, especially his notes. In addition, he mentions Aleksandra and Dariusz Majkowski’s Mòja pierszô Bibliô. Stôri Testament w Òbrôzkach (Gdańsk, 2014), a book in which fourteen of thirty-nine, illustrated, Old Testament stories are focused on events described in the Book of Genesis.

• Publisher: Wydział Filologiczny Uniwersytetu Gdańskiego
• Journal: Język - Szkoła - Religia
• Year: 2015
• Volume: 10
• Issue: 2
• Pages: 85-96

Dates

published

2015-03-18

Contributors

author

Dariusz Majkowski