Neorealizm hegemoniczny jako recepta na mankamenty realizmu strukturalnego

• Authors: Marcin Adamczyk

Title variants

EN

Hegemonic neorealism as a remedy for the shortcomings of structural realism

Abstracts

PL

Od końcowych dekad ubiegłego wieku dominującym paradygmatem w naukach o stosunkach międzynarodowych jak i w geopolityce stał się realizm strukturalny (neorealizm). Jego założenia dodatkowo zyskały na popularności w okolicznościach rosnącej potęgi Chin oraz narastającego konfliktu pomiędzy Rosją a Zachodem. Główną słabością realizmu strukturalnego jest to, że jest to koncepcja statyczna, która nie ukazuje zjawiska „zmiany”, pozwalającej zrozumieć ewolucję szeroko pojętego systemu międzynarodowego. Krytyczne spojrzenie na realizm strukturalny jest źródłem nowej koncepcji – neorealizmu hegemonicznego, w której autor twórczo rozwija założenia realistów w sposób pozwalający na uwzględnienie zmiany hegemonicznej w systemie międzynarodowym. Wiodącym celem artykułu jest prezentacja autorskiej propozycji teoretycznej celem zapewnienia neorealistycznej perspektywie badawczej odpowiednich zdolności eksplanacyjnych w obliczu wyzwań XXI wieku – jak np. trwającej chińsko-amerykańskiej rywalizacji hegemonicznej.

EN

Since the final decades of the last century, structural realism (neorealism) has become the dominant paradigm in the sciences of international relations as well as in geopolitics. Its assumptions have further gained popularity under the circumstances of China's growing power and the worsening conflict between Russia and the West. The main weakness of structural realism is that it is a static concept that does not show the phenomenon of "change" to understand the evolution of the wider international system. A critical look at structural realism is the source of a new concept - hegemonic neorealism, in which the author creatively develops the assumptions of the realists in a way that makes it possible to account for hegemonic change in the international system. The leading goal of the article is to present the author's theoretical proposal with the aim of providing the neorealist research perspective with adequate explanatory capabilities in the face of the challenges of the 21st century - such as the ongoing Sino-American hegemonic rivalry.

Keywords

EN

hegemony; hegemonic neorealism; structural realism; Waltz; Mearsheimer; Gilpin

PL

hegemonia; neorealizm hegemoniczny; realizm strukturalny; Waltz; Mearsheimer; Gilpin

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2024
• Volume: 47
• Pages: 80-96

Dates

published

2024

Contributors

author

Marcin Adamczyk

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000234320358

References

• Adamczyk, M., Rutkowska, P., 2021. The clash between China and the United States and security in the Asia-Pacific region - a security dilemma, a balance of power and the bandwagon effect, Studia Orientalne, 19 (1), s. 57-76.
• Czaputowicz, J., 2012. Bezpieczeństwo międzynarodowe. Współczesne koncepcje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Czaputowicz, J., 2014. Mapa współczesnego realizmu: realizm klasyczny, neorealizm, realizm neoklasyczny, [w:] E. Haliżak, J. Czaputowicz (red.), Teoria realizmu w nauce o stosunkach międzynarodowych. Założenia i zastosowania badawcze. Warszawa: Wydawnictwo Rambler, s. 25-41.
• Dhaka, A., 2023. Energy realism and the return of classical geopolitics in the 21st century, European Journal of Geopolitics, 11, pp. 5-29.
• Dirzauskaite, G., Ilinca, N.C., 2017. Understanding “Hegemony” in International Relations Theories. Aalborg: Aalborg University.
• Dudek, A., 2016. Użyteczność analitycznego eklektyzmu w badaniu stosunków Polski z Rosją, Stosunki Międzynarodowe, 52 (2), s. 39- 70.
• Feng, L., Ruizhuang, Z., 2006. The Typologies of Realism, Chinese Journal of International Politics, 1, s. 109-134.
• Firoozabadi, J.D., Ashkezari, M.Z., 2016. Neo-classical realism in international relations, Asian Social Science, 12 (6), s. 95-99.
• Foulon, M., 2015. Neoclassical Realism: Challengers and Bridging Identities, International Studies Review, 17 (4), s. 635-661.
• Gałganek, A., 2006. Koncepcje hegemonii w nauce o stosunkach międzynarodowych, Przegląd Politologiczny, 11 (1), s. 7-25.
• Gilpin, R., 1981. War and change in world politics. Cambridge: Cambridge University Press.
• Haliżak, E., 2005. Zmiana układu sił USA - Chiny a transformacja porządku międzynarodowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Scholar".
• Herbut, M., Kunert-Milcarz, R., 2017. The Explanatory Power of Structural Realismin the 21st Century: the Eastern Partnership, Russian Expansionism and the War in Ukraine, Polish Political Science Yearbook, 46 (2), s. 190-204.
• Jackson, R., Sørensen, G., 2012. Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych. Teorie i kierunki badawcze. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Jarczewska, A., 2015. Stany Zjednoczone - hegemonia w regionie Azji i Pacyfiku w latach 1985-2015, Stosunki Międzynarodowe, 51 (4), s. 37-66.
• Kaczmarski, M., 2015. Realizm neoklasyczny, [w:] R. Zięba, S. Bieleń, J. Zając (red.), Teorie i podejścia badawcze w nauce o stosunkach międzynarodowych. Warszawa: Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych. Uniwersytet Warszawski, s. 13-27.
• Kennedy, P.M., 1994. Mocarstwa świata. Narodziny, rozkwit, upadek. Przemiany gospodarcze i konflikty zbrojne w latach 1500-2000. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Kozub-Karkut, M., 2020. Realizm neoklasyczny w perspektywie teorii stosunków międzynarodowych i polityki zagranicznej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Kugler, J., Organski, A.F.K., 2011. The Power Transition: A Retrospective and Prospective Evaluation, [w:] M.I. Midlarsky (red.), Handbook of war studies, Boston: Taylor & Francis, s. 171-194.
• Madison, A, 2001. The World Economy. A Millennial Perspective. Paryż: Organisation for Economic Co-operation and Development.
• Majewski, P., 2018. System hegemoniczny w ujęciu realizmu strukturalnego, Historia i Polityka, 25 (32), s. 115-127.
• Mearsheimer, J.J., 2001. The tragedy of great power politics. New York: W.W. Norton & Company.
• Mingst, K., 2006. Podstawy stosunków międzynarodowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Modelski, G., 1987a. Long Cycles in World Politics. Londyn: Palgrave Macmillan.
• Modelski, G., 1987b. Exploring Long Cycles. Boulder: Lynne Rienner Publishers.
• Monteiro, N.P., 2014. Theory of Unipolar Politics. Nowy Jork: Cambridge University Press.
• Morgenthau, H.J., 2010. Polityka między narodami. Walka o potęgę i pokój. Warszawa: Difin.
• Sawicka, M., 2011. Paradygmat realistyczny-dominujace podejście w geopolityce, Przegląd Geopolityczny, 3, s. 45-61.
• Schmidt, B.C., 2018. Hegemony: A conceptual and theoretical analysis. Berlin: Dialogue of Civilizations Research Institute.
• Szul, R., 2021. Dynamika imperiów-cywilizacji, Przegląd Geopolityczny, 38, s. 25-41.
• Tang, S., 2009. The Security Dilemma: A Conceptual Analysis, Security Studies, 18 (3), 587-623.
• Taylor, P.J., 1996, The Way the Modern World Works. World Hegemony to World Impasse, John Wiley & Sons, New York.
• Tomczyńska, A., 2012. Czy teoria hegemonicznej stabilności jest teorią polityki zagranicznej?, [w:] E. Haliżak, M. Pietraś (red.), Poziomy analizy stosunków międzynarodowych. Warszawa: Wydawnictwo Rambler, s. 177-192.
• Waltz, K.N., 1979. Theory of International Politics, Boston 1979.
• Waltz, K.N., 1988. The Origins of War in Neorealist Theory, Journal of Interdisciplinary History, 18 (4), s. 615-628.
• Waltz, K.N., 2000. Structural Realism after the Cold War, Quarterly Journal: International Security, 25 (1), s. 5-41.
• Waltz, K.N., 2010. Struktura teorii stosunków międzynarodowych. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
• Wilczyński, W., 2001. Czekając na ultrahegemona, Fronda, nr 25/26, s. 158-165.
• Wohlforth, W.C., 1999. The stability of a unipolar world, International Security, 24 (1), s. 5-41.
• Wohlforth, W.C., 2011. Gilpinian Realism and International Relations, International Relations, 25 (4), s. 409-511.
• Wojciuk, A., 2010. Dylemat potęgi. Praktyczna teoria stosunków międzynarodowych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Identifiers

Biblioteka Nauki

55573213