Antoni Z. Helcel (12 listopada 1808-31 marca 1870) zapisał się w dziejach polskiej nauki jako wybitny uczony, którego autentyczną życiową pasją stała się historia prawa. Wrażliwość polityczna oraz gorący patriotyzm uczyniły z niego także ideologa i polityka. Pochodził z bogatej, krakowskiej rodziny, wywodzącej się z ziemiaństwa niemieckiego, która począwszy od roku 1583 podpisywała się szlacheckim nazwiskiem rodowym Hoeltzel de Sternstein. Dziadek A. Z. Helcla uważał się jeszcze za Niemca, natomiast jego ojciec czuł się już Polakiem - mówił po polsku, przejął również polskie zwyczaje narodowe. Nie zmienił jednak pisowni nazwiska, uczynił to dopiero jego syn - Antoni Zygmunt. Świadomie zadecydował on o przynależności narodowej i stał się Polakiem z wyboru.