Z badań nad muzyczną „transawangardą”: Przyczynek do dyskusji nad terminologią historiografii muzyki polskiej XX wieku

• Authors: Monika Karwaszewska

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy analizy kierunku w sztuce – transawangardy – zaproponowanego przezwłoskiego krytyka sztuki Achille Bonito Olivę i określającego zjawiska w sztuce (główniew malarstwie), jakie obserwuje się od końca lat 70. ubiegłego stulecia oraz jego adaptacji na teren muzyki polskiej. Transawangarda (wł. la transavanguardia) stanowi włoską odmianę tendencji ekspresjonistycznych w sztuce (neoekspresjonizm), powstałą ze sprzeciwu wobecmodernizmu, formalizmu, nowatorstwa, oryginalności, spójności stylistycznej i korzysta- jącą z tradycji w nowej odsłonie, nawiązując jednocześnie do szesnastowiecznego maniery- zmu, niedookreśloności, pluralizmu stylistycznego i polisemii. Artysta transawangardowyto artysta z jednej strony w pełni świadomy kryzysu awangardy i związanego z nią postępu i eksperymentu, z drugiej zaś nastawiony na swobodę tworzenia „treściwych” dzieł, nace- chowanych głęboką ekspresją i romantyzmem. Transawangardę uważa się za wstępną fazę postmodernizmu, a często zjawiska te nawet utożsamia się. Tymczasem istnieje różnica po- między nimi – którą Oliva przyrównuje do podróży z Ameryki do Europy i odwrotnie. Ce- lem artykułu jest wykazanie tych różnic, usystematyzowanie głównych cech stylistycznych i idei estetycznych tego trendu oraz, co ważne, próba odniesienia ich na obszar sztuk pomi- nięty przez włoskiego krytyka – na muzykę. Kluczową kwestią opisu transawangardy w mu-zyce polskiej jest rekonstrukcja założeń kierunków w muzyce ją poprzedzających i z nią równoczesnych oraz ustalenie głównych cech od nich zaczerpniętych i idei odmiennych. Rekonstrukcja ta będzie więc polegać na zebraniu różnych koncepcji zjawisk „nowoczesno- ści” oraz szeroko rozumianej „ponowoczesności”, które były obecne w sztuce, główniew muzyce ubiegłego stulecia i odniesienie ich do włoskiego autentyku.

EN

The research article discusses the concept of “the transavantgarde”-a term coined by an Italian art critic, Achille Bonito Oliva, to describe certain phenomena in visual arts (espe- cially painting) which have appeared since the end of 1970s-and attempts to adapt it for a discussion of twentieth-century Polish music. The transavantgarde (Italian la transavan- guardia) is an Italian form of expressionism in art (neoexpressionism); it originated as a rejection of modernism, formalism, innovation, originality, and stylistic coherence and began to treat tradition in a new way, intensely referring to 16th century mannerism, am- biguity, stylistic pluralism and polysemy.While on the one hand transavantgarde artists are fully aware of the crisis of the avant- garde experiment, on the other they aim to create content-packed works of deeply expres- sive and romantic character. The transavantgarde is widely considered an early stage of postmodernism, or simply its synonym. There is a difference, though, between the transavantgarde and the postmodern. Oliva speaks of a journey from America to Europe and back. My article discusses these differences, systematizes the most important stylistic aspects and aesthetic ideas and applies these observations to the study of music-a disci- pline Oliva did not take into consideration.A key issue in the description of the transavantgarde in Polish music is to analyze trends that precede it, are synchronous with it and follow it in history. It is also important to trace borrowings and differences along this time axis. In order to offer an insight of this sort Ifirst present different concepts of “modernity” and “postmodernity” that have appeared inmusic (and art) of the twentieth century, and then I juxtapose them with the Italian original idea of la transavanguardia.

Keywords

EN

Polish music of the 20th and 21st entury; Italian transavantgarde; postmodernism; neo-expressionism in music.

• Publisher: Ośrodek Badań Filozoficznych - Centre for Philosophical Research
• Journal: Avant
• Year: 2016
• Volume: 7
• Issue: 1

Dates

published

2016

Contributors

author

Monika Karwaszewska

Identifiers

Biblioteka Nauki

632549