Nazwy miar w gwarze łowieckiej (na materiale leksykograficznym) – wybrane zagadnienia

• Authors: Renata Janicka-Szyszko

Title variants

EN

The names of units of measure in hunting dialect (based on lexicographical material) – selected issues

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza wyekscerpowanych z zasobów leksykograficznych określeń miar w gwarze łowieckiej. Oglądowi poddano łącznie 229 jednostek leksykalnych umożliwiających językową interpretację liczebności zwierząt, ich wieku oraz jakości. Bogactwo socjolektalnych nazw miar potwierdza, iż socjolekt dostarcza myśliwym narzędzia do nazywania swoistych zjawisk profesjonalnych związanych z klasyfikacją zwierząt, ich hodowlą i odstrzałem, interpretowania rzeczywistości i ujmowania jej bardziej szczegółowo, niż pozwala na to leksyka miar polszczyzny ogólnej (np. nie tylko określenie gatunkowe zwierząt, ale nazwy wskazujące na ich wiek; nie tylko nazwa samca określonego gatunku, ale i określenia oceniające jego jakość). Analiza wybranych socjolektalnych nazw miar wskazuje, iż znajomość gwary łowieckiej umożliwia myśliwym precyzyjną i skuteczną komunikację, stanowiąc jednocześnie istotny element ich tożsamości.

EN

The aim of the following article is to analyze the excerpted lexical items regarding the names of units of measure in the hunting dialect. The research includes 229 lexical items enabling the linguistic interpretation areas such as: the number of animals, their age and quality. The wealth of sociolinguistic names of units of measure proves that the hunting dialect contains the tools for hunters for naming professional phenomena connected with classification of animals, their breeding and culling, interpreting reality in a more detailed way than it is possible by the lexis of general Polish (e.g. not only defining the specific names but names defining their age, the name of the male of the species but also its quality in the environment). The analysis of the selected sociolinguistic names of units of measurement indicates that the knowledge of the hunters sociolect makes it possible for hunters to express their thoughts effectively and precisely, which is also the crucial element of their identity.

Keywords

PL

językoznawstwo; socjolekt; leksyka; łowiectwo

EN

linguistics; sociolect; lexis; hunting

• Publisher: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
• Journal: Język. Religia. Tożsamość
• Year: 2022
• Issue: 2 A (26)
• Pages: 19-38

Dates

published

2022

Contributors

author

Renata Janicka-Szyszko

• Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim

• https://orcid.org/0000000253966613

References

• Dynak W., Łowiectwo w kulturze polskiej. Obszary i kształty obecności, Wrocław 2012.
• Dynak W., Łowy, łowcy i zwierzyna w przysłowiach polskich, Wrocław 1993.
• Dynak W., O polskim języku łowieckim. Cz. II. Dzieje refleksji nad jego genezą, charakterem i literackim funkcjonowaniem, „Literatura Ludowa” 1983, nr 4-5, s. 14-16.
• Grabias S., Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii, Lublin 2019.
• Grabias S., Środowiskowe i zawodowe odmiany języka – socjolekty, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001.
• Hoppe S., Polski język łowiecki, Warszawa 1980.
• Hoppe S., Słownik języka łowieckiego, Warszawa 1981.
• http://www.klasyfikacje.gofin.pl/kzis2022/index.php?fraza=pomocniczy+robotnik+ w+%C5%82owiectwie&action=szukaj&klas=kzs2022.
• Jóźwiak J. J., Mały słownik języka łowieckiego, [w:] Kultura łowiecka, red. D. J. Gwiazdowicz, Warszawa 2018.
• Jóźwiak Z., Biały K., Słownik podstawowych terminów łowieckich i ekologicznych, Warszawa 1994.
• Karłowicz J., Słownik gwar polskich, t. I-VI, Kraków 1900-1911.
• Kultura łowiecka, red. D. J. Gwiazdowicz, Warszawa 2018.
• Krzemień M. P., 1000 słów o łowiectwie, Warszawa 1986.
• Lochman J. i inni, Określanie wieku zwierzyny, Warszawa 1987.
• Łowiectwo, red. J. Krupka, Warszawa 1990.
• Pasławski T., Podręcznik selekcjonera zwierzyny, Warszawa 1984.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 grudnia 2009 r. w sprawie uprawnień do polowania (Dz. U. z 2010 r., nr 3, poz. 19).
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 marca 2005 w sprawie ustalania listy gatunków zwierząt łownych (Dz. U. nr 45, poz. 433 i 434).
• Skorupska-Raczyńska E., „Półgębkiem w pół słowa…” Leksyka typowych i nietypowych miar, wag i wartości, Gorzów Wielkopolski 2019.
• Słownik języka polskiego, t. 1-11, red. W. Doroszewski, Warszawa 1958-1969.
• Słownik języka polskiego, t. I-VIII, red. J. Karłowicz, A. A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Warszawa 1900-1927.
• Szałapak E., O zwierzynie – ciekawostki i fantazje, Wrocław 2001.
• Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 1-4, red. S. Dubisz, Warszawa.

Identifiers

Biblioteka Nauki

11543519