Forme-sens et/ou sens-forme

• Authors: Wacław Rapak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę wskazania zasadniczych elementów teorii dzieła literackiego, ściślejrzecz ujmując, teorii opowiadania (récit), którą staram się odtworzyć z praktyki literackiej,głównie dwóch pierwszych opowiadań Maurice’a Blanchota, jego rozlicznych analiz dziełliterackich, szczególnie opowiadań Franza Kafki, i ważkich rozważań teoretyczno--krytycznych. Zapożyczone od Henri Mechonnika pojęcie „forme-sens” – formy, która znaczy,i znaczenia, które jest formą – jest konceptem wpisującym się w szeroko rozumianąnowoczesność, odrzucającym klasyczny podział na treść i formę oraz podważającym prymattej pierwszej (treści) nad drugą. Maurice Blanchot wyraża przekonanie, że nie wystarczystwierdzić, że w literaturze forma ma większe znaczenie niż w języku podporządkowanymbezpośrednio funkcji poznawczej. Uważa wręcz, że związek między tym, co zwie się formą,a tym, co zwie się niesłusznie treścią, jest niedookreślony i nie do określenia. A wszelkiestarania, żeby je utożsamić, sprowadzić jedną do drugiej, lub na odwrót, sprowadzić je dojakiegoś wspólnego mianownika, sprawiają, że związek między nimi ulega zafałszowaniu. Imwiększa będzie różnica potencjałów między nimi, tym bardziej dzieło zaznaczy się jako literackie.„La parole (c)ouverte”, „słowo (ot)(za)warte”, neografizm, którym się posługuję, maoddać charakter literackiego mówienia, o jakim – zdaje się – myśli Blanchot. Zawiera sięw tym neografizmie i (nie)przechodniość dzieła, i jego otwarcie-zamknięcie, i właściwa mu(nie)prawda, i (nie)obecność autora w dziele, i rządząca dziełem (nie)dialektyka, która sprawia,że tutaj tertium non datur, i tego dzieła nowoczesna (czyli niekonwencjonalna) alegoryczność.

Keywords

PL

• Publisher: Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
• Year: 2008
• Volume: 3
• Issue: 1

Dates

published

2008

online

2015-03-23

Contributors

author

Wacław Rapak