„Mogę dostarczyć Panu tyle kobiet, że można by niemi wypełnić cały okręt”. Handel ludźmi w Warszawie dwudziestolecia międzywojennego

• Authors: Antoni Zakrzewski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W Warszawie dwudziestolecia międzywojennego miał miejsce handel ludźmi na bardzo dużą skalę. Zagraniczni i polscy handlarze wyszukiwali swoje ofiary najczęściej wśród biedniejszych warstw społecznych, wykorzystując przy tym wiele wymyślnych sposobów oraz łatwowierność swoich ofiar. Trasy wywozu kobiet z Warszawy wiodły do Ameryki Łacińskiej, Afryki Północnej, Europy Zachodniej i Azji. Duża część zarówno handlarzy jak i ofiar była pochodzenia żydowskiego. Państwo Polskie prowadziło walkę z handlem ludźmi najróżniejszymi sposobami. Władze II RP mogły liczyć na wsparcie ze strony działaczy społecznych zrzeszonych w prężnie działającym Polskim Komitecie Walki z Handlem Kobietami i Dziećmi.

Keywords

PL

II Rzeczpospolita; historia; handel ludźmi; Second Polish Republic; history; human trafficking; II Rzeczpospolita; historia; handel ludźmi; Second Polish Republic; history; human trafficking

EN

Second Polish Republic; history; human trafficking

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Biuletyn Kryminologiczny
• Year: 2015
• Issue: 22
• Pages: 102-126

Dates

published

2021-07-30

Contributors

author

Antoni Zakrzewski

• Uniwersytet Warszawski, Instytut Historyczny

References

• Bełcikowska A., Blaski i cienie stolicy, „Tajny Detektyw” 1932, nr 26.
• Bieżuńska-Małowist I., Małowist M., Niewolnictwo, Czytelnik, Warszawa 1987.
• Chaberski E., Waszyński M. (reż.), Kobiety nad przepaścią (1938).
• Chodźko W., Handel kobietami, Drukarnia "Siła", Warszawa 1935.
• Cybichowski Z., Handel kobietami i dziećmi [w:] Encyklopedja podreczna prawa publicznego, t. 1, Warszawa 1922.
• Czapliński E., Cenny towar, "Księgarnia Polska" Tow. Polskiej Macierzy Szkolnej, Warszawa 1925.
• Degani P., Prawa człowieka a handel kobietami i młodymi ludźmi w Europie. Przybornik edukacyjny, tł. Grodzka Barbara, Warszawa 2007.
• „Dyrektor” handlarzy żywym towarem, „Tajny Detektyw” 1932, nr 38.
• Dział inseratowy w prasie jako środek propagandowy w rękach handlarzy żywym towarem, Warszawa, dnia 7 sierpnia 1930 r., Nr. AP. 1088/1 [w:] Zbiór zarządzeń Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (1918-1930), t. 1, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Warszawa 1930.
• Estreicherowa E., Handel żywym towarem, Kraków 1930.
• Fiktus P., Ochrona prawna emigrantów w latach 1918-1927 w II RP, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 2008, t.1.
• Glaser S., Międzynarodowe zwalczanie handlu żywym towarem a polski kodeks karny, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1938, nr 9.
• Glickman N., Raquel Liberman 1900-1935, http://jwa.org/encyclopedia/article/liberman-raquel [dostęp: 22.07.2013].
• Gołdyn P., Edmund Czapliński i jego literacki wkład w walkę z handlem kobietami i dziećmi, „Poznańskie Zeszyty Humanistyczne” 2006, t. 3.
• Gołdyn P., Od misji dworcowych do policji kobiecej [w:] R. Łaszewski (red.), Od straży obywatelskiej do Policji, Włocławek 2007.
• Gołdyn P., Polska wobec międzynarodowego procederu handlu kobietami i dziećmi [w:] W. Paruch, K. Trembicka (red.), Świat wokół Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007.
• Gołdyn P., Prewencyjno-edukacyjna działalność Polskiego Komitetu Walki z Handlem Kobietami i Dziećmi (1923-1939), „Poznańskie Zeszyty Humanistyczne” 2006, t. 7.
• Handel ludźmi do celów pracy przymusowej: jak monitorować proces rekrutacji pracowników migrujących. Podręcznik szkoleniowy, Warszawa 2006.
• Julio z Alsogaray, La prostitution en Argentine, Denoël et Steele, Paris 1935.
• Karpińska M., Złodzieje, agenci, policyjni strażnicy. Przestępstwa pospolite w Warszawie 1815-1830, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1999.
• Kicinger A., Polityka emigracyjna II Rzeczpospolitej, Środkowoeuropejskie Forum Badań Migracyjnych, Warszawa 2005.
• Konwencja międzynarodowa dotycząca zwalczania handlu kobietami pełnoletnimi, podpisana w Genewie dnia 11 października 1933 r. (ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 18 marca 1937 r.), Dz.U. 1938 Nr 7, poz. 37.
• Konwencja w sprawie niewolnictwa, podpisana w Genewie dnia 25 września 1926 r., Dz.U. 1931 Nr 4, poz. 21.
• Kremplewski A., O przestępstwie handlu kobietami [w:] M. Porowski (red.), IPSiR dzisiaj. Księga jubileuszowa, IPSR UW, Warszawa 1998.
• Lachowski J., Szlakiem hańby i Kobiety nad przepaścią. Problem handlu kobietami w filmach na podstawie scenariuszy Anatola Sterna [w:] K. Stępnik, M. Gabryś (red.), Sensacja w dwudziestoleciu międzywojennym (prasa, literatura, radio, film), Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji, Lublin 2011.
• Litwiński R., Korpus policji w II Rzeczypospolitej: służba i życie prywatne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007.
• Macko J., Prostytucja, Nierząd - Handel "żywym towarem" - Pornografja ze stanowiska historji, etyki, higieny i prawa, nakładem Polskiego Komitetu Walki z Handlem Kobietami i Dziećmi, Warszawa 1927.
• Międzynarodowa Konwencja o zwalczaniu handlu kobietami i dziećmi, podpisana w Genewie dnia 30 września 1921 roku (ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 13 lutego 1924 r.), Dz.U. 1925 Nr 125, poz. 893.
• Międzynarodowego Porozumienia z dn. 18 maja 1904 roku i do Międzynarodowej Konwencji z dn. 4 maja 1910 roku, podpisanych w Paryżu, dotyczących zwalczania handlu żywym towarem. Dz.U. 1922 Nr 22, poz. 783.
• Misiuk A., Pepłoński A., Organizacja instytucji policyjnych w II Rzeczypospolitej 1918-1926. Wybór źródeł, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji, Szczytno 1992.
• Misiuk A., Policja kobieca w II Rzeczypospolitej na tle międzynarodowym, „Przegląd Policyjny” 1992, nr 4.
• Opieka nad kobietami podróżującymi samotnie, 1930, BUW Gabinet Dok. Życia Społecznego, sygn. DU VIII P.11[795].
• Ostrzegamy!, „Tajny Detektyw” 1932, nr 37.
• Oświadczenie Rządowe z dnia 8 września 1922 r. w przedmiocie przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do
• Paleolog S., O policji kobiecej w zastosowaniu do walki z nierządem, „Na posterunku” 1928, nr 30.
• Pepłoński A., Policja Państwowa w systemie organów bezpieczeństwa Drugiej Rzeczypospolitej, Wyższa Szkoła Policji, Szczytno 1991.
• Piątkowska M., Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
• Pierwszy Zjazd Misyj Dworcowych Polskiego Komitetu Walki z handlem kobietami i dziećmi. Sprawozdanie, Nakł. Polskiego Komitetu Walki z handlem kobietami i dziećmi, Warszawa 1929.
• Podoleński S., Walka z handlem z handlem kobietami i dziećmi „Przegląd Powszechny” 1931, nr 189.
• Pogrom stręczycieli do nierządu, „Tajny Detektyw” 1932, nr 36.
• Polski Komitet Walki z Handlem Kobietami i Dziećmi, Drukarnia Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych, Warszawa 1925.
• Pomer S., Ratujcie nasze dusze, „Tajny Detektyw” 1932, nr 2.
• Pomoc dla Polskiego komitetu walki z handlem kobietami i dziećmi. Warszawa, dnia 29 listopada 1930 r., Nr BP. 3288 [w:] Zbiór zarządzeń Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (1918-1930), t. 1, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Warszawa 1930.
• Posner S., Nad otchłanią. W sprawie handlu żywym towarem, Księg. Naukowa, Warszawa 1903.
• Raczyński K., Kobieta Niewolnicą XX wieku, Nakł. i czcionkami Drukarni Mieszczańskiej Sp. Akc., Poznań 1933.
• Raczyński S., Handel kobietami i dziećmi, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1930, nr 40.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych z dnia 9 lutego 1928 r. w sprawie częściowego wstrzymania emigracji, Dz.U. 1928 Nr 26, poz. 239.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia Publicznego w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych z dnia 6 września 1922 r. o nadzorze nad nierządem, Dz.U. 1922 Nr 78, poz. 715.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. Kodeks karny, Dz.U. 1932 Nr 60, poz. 571.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 października 1927 r., Dz.U. 1927 Nr 89, poz. 799.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 lipca 1927 r. o karach za handel kobietami i dziećmi oraz za inne popieranie nierządu, Dz.U. 1927 Nr 70, poz. 614.
• Rozporządzenie rady ministrów w przedmiocie utworzenia Urzędu Emigracyjnego przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, Dz.U. 1920 Nr 39, poz. 232.
• Skorupa E., W kręgu kobiecych sensacji i sensacji o kobietach. „Tajny detektyw” jako źródło kryminalnosądowych newsów [w:] K. Stępnik, M. Gabryś (red.), Sensacja w dwudziestoleciu międzywojennym (prasa, literatura, radio, film), Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji, Lublin 2011.
• Statut Polskiego Komitetu Walki z Handlem Kobietami i Dziećmi, BUW Gabinet Dok. Życia Społecznego, sygn. DU VIII P.11[796].
• Szczygłowski P., Problemy socjalne ludzi podróżujących na przykładzie Misji Dworcowych, „Studia Regionalne i Lokalne” 2005, nr 3.
• Szolem A., Notatki Komiwojażera, tłum. Jakub Apenszlak, Gdańsk 2000.
• Traktat pokoju między mocarstwami sprzymierzonemi i skojarzonemi i Niemcami, podpisany w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 roku, Dz.U. 1920 Nr 35, poz. 200.
• Ustawa z dnia 10 czerwca 1924 r. o społecznem pośrednictwie pracy, Dz.U. 1924 Nr 58, poz. 585.
• Ustawa z dnia 2 lipca 1924 r. w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet, Dz.U. 1924 Nr 65, poz. 636.
• VIII Międzynarodowy Kongres Komitetów Walki z handlem kobietami i dziećmi. Sprawozdanie Polskiego komitetu i Organizacyj Społecznych w Polsce, Warszawa 1930 [w:] Ustawy i rozporządzenia z lat 1918-1934, Wydawnictwo Ministerstwa Sprawiedliwości, Warszawa 1938.
• Vincent I., Ciała i dusze. Tragiczne losy trzech żydowskich kobiet zmuszonych do pracy w domach publicznych w Ameryce, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2006.
• W sidłach tajemniczego „Napoleona”, „Tajny Detektyw” 1932, nr 37.
• W sprawie udzielania paszportów zagranicznych dziewczętom niepełnoletnim. Warszawa dnia 20 października 1924 r. Nr BP 7086. Okólnik Nr 106 [w:] Zbiór zarządzeń Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (1918-1930), t. 1, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Warszawa 1930.
• W sprawie zwalczania handlu kobietami i dziećmi. Warszawa, dnia 27 sierpnia 1924 r., Nr BP. 6891/24 Okólnik nr 95 [w:] Zbiór zarządzeń Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (1918-1930), t. 1, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Warszawa 1930.
• Yuko E., Theories, Practices and Promises. Human Trafficking Laws and Policies in Destination States of the Council of Europe, Dublin City University. School of Law and Government, Dublin 2009.