Życie w kosmosie jako experimentum crucis darwinowskiego ewolucjonizmu i teorii inteligentnego projektu

• Authors: Kazimierz Jodkowski

Title variants

EN

Life in Space as an experimentum crucis for the Darwinian Theory of Evolution and the Theory of Intelligent Design

Abstracts

EN

Theory of intelligent design is a general theory of design recognition. It aims to achieve this goal by looking for criteria that distinguish the products of intelligence from the products of “blind” nature (i.e. necessity and chance). The theory of evolution, mean while, is a theory of the origins of life itself together with its various forms. A conflict between these theories only arises because the design recognition criteria that work well in the area of man-made products seem to also detect design outside this area (e.g. certain biochemical systems inside cells). The best-known version of evolutionary theory, however, rules out any intelligent origin for struc¬tures that appeared before the appearance of mankind. In the case of competition between the two theories, the most effective test will be a so-called experimentum crucis: that is, an experiment that supports one theory and rejects the other. Such a test may be accomplished by searching for life in space, and especially intelligent life - i.e. cosmic civilizations - because the predictions of the two competing theories differ in this regard. The article presents an analysis of the results of research into Martian canals, the Martian meteorite ALH84001, and phosphine in the upper atmosphere of Venus, and then presents both some speculative thinking and some facts pertaining to the existence of intelligent civilizations in the universe. In conclusion, it is stated that the currently available empirical data is consistent with the predictions of the theory of intelli¬gent design rather than those of the Darwinian theory of evolution.

PL

Teoria inteligentnego projektu jest ogólną teorią rozpoznawania projektu. Osiąga ten cel dzięki poszukiwaniu kryteriów, które odróżniają wytwory inteligencji od wytworów „ślepej” przyrody (konieczności i przypadku). Teoria ewolucji jest teorią powstawania życia i różnych jego form. Konflikt między tymi teoriami pojawia się tylko dlatego, że kryteria rozpoznawania projektu sprawdzające się w obszarze wytworów człowieka wydają się wykrywać projekt także poza tym obszarem (na przykład niektóre układy biochemiczne wewnątrz komórki). Najbardziej znana odmiana teorii ewolucji wyklucza jednak inteligentne pochodzenie takich struktur, które pojawiły się przed powstaniem człowieka. Wynik rywalizacji między dwiema teoriami najskuteczniej rozsądza test zwany experimentum crucis. Jest to eksperyment, który potwierdza jedną teorię, a odrzuca drugą. Taki test da się przeprowadzić. Jest nim poszukiwanie życia w kosmosie, a zwłaszcza życia inteligentnego, czyli cywilizacji kosmicznych, gdyż przewidywania obu rywalizujących teorii różnią się w tej kwestii. W artykule przedstawiona jest analiza wyników badań dotyczących kanałów na Marsie, meteorytu marsjańskiego ALH84001 i fosforowodoru w górnej atmosferze Wenus. Następnie omawiane są spekulacje i fakty na temat istnienia inteligentnych cywilizacji we Wszechświecie. W konkluzji stwierdzono, że aktualne dane empiryczne są zgodne z przewidywaniami teorii inteligentnego projektu, a nie z przewidywaniami darwinowskiej teorii ewolucji.

Keywords

PL

cywilizacje kosmiczne; darwinowska teoria ewolucji; empiryczna testowalność; experimentum crucis; fosforowodór na Wenus; kanały na Marsie; meteoryt marsjański ALH84001; paradoks Fermiego; teoria inteligentnego projektu

EN

cosmic civilizations; Darwinian theory of evolution; empirical testability; experimentum crucis; phosphine on Venus; Martian canals; Martian meteorite ALH84001; Fermi’s paradox; theory of intelligent design

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
• Journal: Filozoficzne Aspekty Genezy
• Year: 2021
• Issue: 18
• Pages: 19-54

Dates

published

2021

Contributors

author

Kazimierz Jodkowski

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• ANCHORDOQUI Luis A. and CHUDNOVSKY Eugene M., „Can Self-Replicating Species Flourish in the Interior of a Star?”, Letters In High Energy Physics 2020, Vol. 166, https://tiny.pl/7j489 [21.06.2021].
• BENZERARA Karim, MENGUY Nicolas, GUYOT François, DOMINICI Christian, and GILLET Philippe, „Nanobacteria-Like Calcite Single Crystals at the Surface of the Tataouine Meteorite”, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 2003, Vol. 100, No. 13, s. 7438–7442, https://doi.org/10.1073/pnas.0832464100.
• BENZERARA Karim, MENGUY Nicolas, GUYOT François, GILLET Philippe, and SAIKALY W., „Significance of the Nannobacteria at the Surface of the Tatahouine Meteorite: Microorganisms or Abiotic Mineralization?”, Geophysical Research Abstracts 2003, Vol. 5, numer artykułu: 12567, https://tiny.pl/72rc8 [21.06.2021].
• BOSTROM Nick, „Where Are They? Why I Hope the Search for Extraterrestrial Life Finds Nothing”, Technology Review 2008, May/June, s. 72–77, https://tiny.pl/7j4nt [21.06. 2021].
• BROCKMAN John (red.), Nauka a kreacjonizm. O naukowych uroszczeniach teorii inteligentnego projektu, przeł. Dariusz Sagan i Sławomir Piechaczek, Wydawnictwo CiS, Warszawa 2007.
• BRZOSTKIEWICZ Stanisław R., Czerwona planeta, Nasza Księgarnia, Warszawa 1976.
• COCKELL Charles S., „Life on Venus”, Planet Space Science 1999, Vol. 47, s. 1487–1501, doi:10.1016/S0032-0633(99)00036-7.
• CONWAY MORRIS Simon, Life’s Solution: Inevitable Humans in a Lonely Universe, Cambridge University Press, Cambridge 2003.
• „Controversy Erupts Among Astronomers Over Whether Phosphine Really Was Discovered on Venus”, PhysicsWorld 2020, November 6, https://tiny.pl/9jr7x [21.06.2021].
• CRAMER John G., „The «Rare Earth» Hypothesis”, Analog Science Fiction & Fact Magazine 2000, September, https://tiny.pl/7j4kv [21.06.2021].
• CRANE Leah, „We’ve Found 4000 Exoplanets But Almost Zero Are Right for Life”, New Scientist 2019, March 22, https://tiny.pl/tdnk4 [21.06.2021].
• DARWIN Karol, Autobiografia i wybór listów, przeł. A. Iwanowska, A. Krasicka, J. Połtowicz i S. Skowron, Dzieła wybrane, t. VIII, Biblioteka Klasyków Biologii, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1960.
• DAVIES Paul, „Wiele planet, mało życia”, Świat Nauki 2016, nr 10, s. 16.
• DAWKINS Richard, „Inteligentni kosmici”, w: BROCKMAN (red.), Nauka a kreacjonizm…, s. 107–122.
• DE DUVE Christian, „The Beginning of Life on Earth”, American Scientist 1995, Vol. 83, No. 5, s. 428–437.
• DE DUVE Christian, Vital Dust: Life as a Cosmic Imperative, Basic Books, New York 1995.
• DEMIN W.G., Układ Słoneczny, przeł. Czesław Krępski, Biblioteka Problemów, t. 174, PWN, Warszawa 1972.
• DICK Steven J., Życie w innych światach. Dwudziestowieczna debata nad życiem pozaziemskim, przeł. Danuta Czyżewska, Na Ścieżkach Nauki, Prószyński i S-ka, Warszawa 2004.
• DOBZHANSKY Theodosius, „Evolution”, w: Encyclopedia Americana, Vol. 10, Americana Corporation 1982.
• DOBZHANSKY Theodosius, AYALA Francisco J., STEBBINS G. Ledyard, and VALENTINE James W., Evolution, W.H. Freeman, San Francisco 1977.
• DRAKE Frank i SOBEL Dava, Czy jest tam kto? Nauka w poszukiwaniu cywilizacji pozaziemskich, przeł. Elżbieta Bielicz i Marceli Krogulec, Na Ścieżkach Nauki, Prószyński i S-ka, Warszawa 1995.
• DWORAK T. Zbigniew i RUDNICKI Konrad, Świat planet, Biblioteka Problemów, t. 250, PWN, Warszawa 1983.
• ENCRENA T., GREATHOUSE T.K., MARCQ E., WIDEMANN T., BÉZARD B., FOUCHET T., GILES R., SAGAWA H., GREAVES J., and SOUSA-SILVA C., „A Stringent Upper Limit of the PH3 Abundance at the Cloud Top of Venus”, Astronomy & Astrophysics 2020, October 16, numer artykułu: venus-ph3¬v12, https://arxiv.org/pdf/2010.07817.pdf [21.06.2021].
• ESPOSITO Larry W., STOFAN Ellen R., and CRAVENS Thomas E. (eds.), Exploring Venus as a Terrestrial Planet, Geophysical Monograph Series, American Geophysical Union, Washington D.C. 2007.
• FOLK Robert L., „In Defense of Nannobacteria”, Science 1996, Vol. 274, No. 5291, s. 1288, https://tiny.pl/7k6bl [21.06.2021].
• FOLK Robert L., „Nannobacteria: Size Limits and Evidence”, Science 1997, Vol. 276, No. 5320, s. 1775–1776, https://tiny.pl/7k6b8 [21.06.2021].
• FOLK Robert L., „Nannobacteria: Size Limits and Evidence - Response”, Science 1997, Vol. 276, No. 5320, s. 1777.
• FOLK Robert L., „Nannobacteria: Surely Not Figments, But What Under Heaven Are They?”, Natural Science 1997, March 4, Vol. 1, https://tiny.pl/7k6bg [21.06.2021].
• FOLK Robert L., „SEM Imaging of Bacteria and Nannobacteria in Carbonate Sediments and Rocks”, SEPM Journal of Sedimentary Petrology 1993, Vol. 63, No. 5, s. 990–999, https:// tiny.pl/7k6bj [21.06.2021].
• FORGAN Duncan H., „Predator-Prey Behaviour in Self-Replicating Interstellar Probes”, https://arxiv.org/pdf/1903.00770.pdf [21.06.2021].
• GADOMSKI Jan, „Rodzina Słońca”, w: PIOTROWSKI (red.), Astronomia popularna…, s. 11–92.
• GADOMSKI Jan i GRZĘDZIELSKI Stanisław, „Rodzina Słońca”, w: PIOTROWSKI (red.), Astronomia popularna…, wyd. 2, s. 13–93.
• GIBSON Jr. E.K., MCKAY D.S., THOMAS-KEPRTA K., and ROMANEK C.S., „The Case for Relic Life on Mars”, Scientific American 1997, Vol. 277, No. 6, s. 58–65.
• GIBSON Jr. E.K., WESTALL F., MCKAY D.S., THOMAS-KEPRTA K., WENTWORTH S., and ROMANEK C.S., „Evidence for Ancient Martian Life”, Mail Code SN2, NASA Johnson Space Center, Houston TX 77058, USA, https://tiny.pl/9jmr8 [21.06.2021].
• GONZALEZ Guillermo i RICHARDS Jay W., Wyjątkowa planeta. Dlaczego nasze położenie w kosmosie umożliwia odkrycia naukowe, przeł. Grzegorz Malec i Dariusz Sagan, Seria Inteligentny Projekt, Fundacja En Arche, Warszawa 2021.
• GRAY Robert H., „The Fermi Paradox Is Neither Fermi’s Nor a Paradox”, Astrobiology 2015, Vol. 15, No. 3, s. 195–199, https://tiny.pl/7jpd9 [21.06.2021].
• GREAVES Jane S., RICHARDS Anita M.S., BAINS William, RIMMER Paul B., SAGAWA Hideo, CLEMENTS David L., SEAGER Sara, PETKOWSKI Janusz J., SOUSA-SILVA Clara, RANJAN Sukrit, DRABEK-MAUNDER Emily, FRASER Helen J., CARTWRIGHT Annabel, MUELLER-WODARG Ingo, ZHUCHANG Zhan, FRIBERG Per, COULSON Iain, LEE E’lisa, and HOGE Jim, „Phosphine Gas in the Cloud Decks of Venus”, Nature Astronomy 2021, Vol. 5, s. 655–664 (pierwotnie opublikowany 14 września 2020), https://tiny.pl/9d132 [21.06.2021].
• GRIN Glen David, „The «Great Silence»: The Controversy Concerning Extraterrestrial Intelligent Life”, Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 1983, Vol. 24, s. 283–309, https://tiny.pl/7j44j [21.06.2021].
• GRINSPOON David H. and BULLOCK Mark A., „Astrobiology and Venus Exploration”, w: ESPOSITO, STOFAN, and CRAVENS (eds.), Exploring Venus as a Terrestrial Planet…, s. 191–206, doi:10.1029/176GM12.
• HANSON Robin, „The Great Filter - Are We Almost Past It?”, https://tiny.pl/7jpjk [21.06. 2021].
• HART Michael H., „An Explanation for the Absence of Extraterrestrials on Earth”, Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 1975, Vol. 16, s. 128–135, https://tiny.pl/7jd2t [21.06.2021].
• HUGGETT Richard J., Geoecology: An Evolutionary Approach, Routledge, Chapman & Hall, New York - London 1995, https://tiny.pl/712cn [21.06.2021].
• HURWIC Józef (red.), Encyklopedia przyroda i technika. Zagadnienia wiedzy współczesnej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1967.
• „IAU Clarification on Commission F3 Statement”, 2020, October 6, https://tiny.pl/9dnz7 [21.06.2021].
• JARRETT James L., Philosophy for the Study of Education, Houghton Mifflin, Boston 1969.
• JEANS James, Wszechświat. Gwiazdy. Mgławice. Atomy, przeł. Władysław Kapuściński, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1947.
• JODKOWSKI Kazimierz, „Ewolucja ewolucjonizmu z popperowskiego punktu widzenia”, Filozofia Nauki 2003, nr 2 (42), s. 51–63, https://tiny.pl/tqwj9 [21.06.2021].
• JODKOWSKI Kazimierz, „Obserwacja zmysłowa jako postrzeganie wirtualnej rzeczywistości”, w: KOCHAN (red.), Rzeczywistość wirtualna…, s. 121–153.
• JODKOWSKI Kazimierz, „Punktualizm w perspektywie I. Lakatosa kryteriów postępu i degene-racji programu badawczego”, Przegląd Filozoficzny - Nowa Seria 2004, t. 13, nr 3, s. 55– 64, https://tiny.pl/9jgbf [21.06.2021].
• JODKOWSKI Kazimierz, Spór ewolucjonizmu z kreacjonizmem. Podstawowe pojęcia i po¬glądy, Biblioteka Filozoficznych Aspektów Genezy, t. 1, Wydawnictwo MEGAS, Warszawa 2007, https://tiny.pl/qzq8j [21.06.2021].
• JODKOWSKI Kazimierz, „Życie w kosmosie jako experimentum crucis darwinowskiego ewolucjonizmu i teorii inteligentnego projektu”, W Poszukiwaniu Projektu 6 października 2020, https://tiny.pl/r5h9t [21.06.2021].
• KARDASHEV N.S., „Transmission of Information by Extraterrestrial Civilizations”, Soviet Astronomy-AJ 1964, Vol. 8, No. 2, s. 217–221, https://tiny.pl/7j442 [21.06.2021] (oryginał ukazał się w: Astronomiczeskij Żurnał 1964, Vol. 41, No. 2, s. 282–287).
• KHAN Amina, „Milky Way May Host Billions of Earth-Size Planets”, Los Angeles Times 2013, November 4, https://tiny.pl/712c9 [21.06.2021].
• KOCHAN Ewa (red.), Rzeczywistość wirtualna. Światy przedstawione w nauce i sztuce, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Rozprawy i Studia, t. 522, Szczecin 2005.
• LIMAYE Sanjay S., MOGUL Rakesh, SMITH David J., ANSARI Arif H., SŁOWIK Grzegorz P., and VAISHAMPAYAN Parag, „Venus’ Spectral Signatures and the Potential for Life in the Clouds”, Astrobiology 2018, Vol. 18, No. 9, s. 1181–1198, https://tiny.pl/9d1fg [21.06.2021].
• MARTEL Jan, YOUNG David, HSIN-HSIN Peng, CHENG-YEU Wu, and YOUNG John D., „Biomimetic Properties of Minerals and the Search for Life in the Martian Meteorite ALH84001”, Annual Re-view of Earth and Planetary Sciences 2012, Vol. 40, s. 167–193, https://doi.org/10.1146/ annurev-earth-042711-105401.
• MAYR Ernst, „Can SETI Succeed? Not Likely”, Bioastronomy News 1995, Vol. 7, No. 3, https://tiny.pl/7j42z [21.06.2021].
• MCKAY David S., GIBSON Jr Everett K.., THOMAS-KEPRTA Kathie L., VALI Hojatollah, ROMANEK Christopher S., CLEMETT Simon J., CHILLIER Xavier D.F., MAECHLING Claude R., and ZARE Richard N., „Search for Past Life on Mars: Possible Relic Biogenic Activity in Martian Meteorite ALH84001”, Science 1996, Vol. 273, No. 5277, s. 924–930, doi:10.1126/science.273. 5277.924.
• MCMAHON Sean, „Earth’s Earliest and Deepest Purported Fossils May Be Iron-Mineralized Chemical Garden”, Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 2019, Vol. 286, No. 1916, https://tiny.pl/7kg5j [21.06.2021].
• MOGUL Rakesh, LIMAYE Sanjay S., WAY M.J., and CORDOVA Jr. Jamie A., „Venus’ Mass Spectra Show Signs of Disequilibria in the Middle Clouds”, https://arxiv.org/abs/2009.12758 [21. 06.2021].
• MORELAND J.P. (ed.), The Creation Hypothesis: Scientific Evidence for an Intelligent Designer, InterVarsity Press, Downers Grove, Illinois 1994.
• MOROWITZ Harold and SAGAN Carl, „Life in the Clouds of Venus?”, Nature 1967, Vol. 215, s. 1259–1260, https://tiny.pl/9d1f7 [21.06.2021].
• NEUMANN John von, Theory of Self-Reproducing Automata, edited and completed by Arthur W. Burks, University of Illinois Press, Urbana and London 1966, https://tiny.pl/ 7jpf2 [21.06.2021].
• NEWMAN William I. and SAGAN Carl, „Galactic Civilizations: Population Dynamics and Interstellar Diffusion”, Icarus 1981, Vol. 46, No. 3, s. 293–327.
• OLSON Everett C. and ROBINSON Jane Ann, Concepts of Evolution, Merrill, Columbus, Ohio 1975.
• PASEK Matthew A., SAMPSON Jacqueline M., and ATLAS Zachary, „Redox Chemistry in the Phosphorus Biogeochemical Cycle”, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 2014, Vol. 111, No. 43, s. 15468–15473, https://doi.org/10.1073/ pnas.1408134111.
• PIOTROWSKI Stefan (red.), Astronomia popularna, Wiedza Powszechna, Warszawa 1967.
• PIOTROWSKI Stefan (red.), Astronomia popularna, wyd. 2 zmienione, Wiedza Powszechna, Warszawa 1972.
• POPPER Karl R., Droga do wiedzy. Domysły i refutacje, przeł. Stefan Amsterdamski, Biblioteka Współczesnych Filozofów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
• POPPER Karl R., Logika odkrycia naukowego, przeł. Urszula Niklas, PWN, Warszawa 1977.
• REITNER Joachim, „Organomineralization: A Clue to the Understanding of Meteorite-Related «Bacteria-Shaped» Carbonate Particles”, w: SECKBACH (ed.), Origins…, s. 195–212, https:// tiny.pl/9c8ff [21.06.2021].
• RIDLEY Mark, Mendel’s Demon: Gene Justice and the Complexity of Life, Weidenfeld & Nicolson Ltd. 2000.
• ROSS Hugh, „Astronomical Evidences for a Personal Transcendent God”, w: MORELAND (ed.), The Creation Hypothesis…, s. 141–172.
• ROSS Hugh, The Creator and the Cosmos: How the Greatest Scientific Discoveries of the Century Reveal God, NavPress, Colorado Springs 1993.
• RYBKA Eugeniusz, „Planety”, w: HURWIC (red.), Encyklopedia przyroda i technika…, s. 897– 902.
• SADIL Josef, Planety, przeł. Włodzimierz Jodłowski i Marcin Kubiak, Biblioteka Problemów, PWN, Warszawa 1967.
• SAGAN Carl, The Cosmic Connection: An Extraterrestrial Perspective, Anchor Press, Garden City, New York 1973 (drugie wydanie z esejami kilku autorów ukazało się w 2000 roku, https://tiny.pl/7jpj7 [21.06.2021]).
• SAGAN Carl and NEWMAN William I., „The Solipsist Approach to Extraterrestrial Intelligence”, Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 1983, Vol. 24, s. 113–121, https:// tiny.pl/7j445 [21.06.2021].
• SANDBERG Anders, ARMSTRONG Stuart, and ĆIRKOVIĆ Milan, „That Is Not Dead Which Can Eternal Lie: The Aestivation Hypothesis for Resolving Fermi’s Paradox”, https://arxiv.org/pdf/ 1705.03394.pdf [21.06.2021].
• SCHULZE-MAKUCH Dirk, GRINSPOON David H., ABBAS Ousama, IRWIN Louis N., and BULLOCK Mark A., „A Sulfur-Based Survival Strategy for Putative Phototrophic Life in the Venusian Atmosphere”, Astrobiology 2004, Vol. 4, No. 1, s. 11–18, doi:10.1089/153110704773600203.
• SCHULZE-MAKUCH Dirk and IRWIN Louis, „The Prospect of Alien Life in Exotic Forms on Other Worlds”, Naturwissenschaften 2006, Vol. 93, No. 4, s. 155–172, doi:10.1007/s00114-005-0078-6.
• SECKBACH Joseph (ed.), Origins: Genesis, Evolution and Diversity of Life, Cellular Origin, Life in Extreme Habitats and Astrobiology, Vol. 6, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 2004.
• SHKLOVSKII Iosif S. and SAGAN Carl, Intelligent Life in the Universe, Delta Publishing Company, Inc., New York 1966.
• SNELLEN I.A.G., GUZMAN-RAMIREZ L., HOGERHEIJDE M.R., HYGATE A.P.S., and VAN DER TAK F.F.S., „Re-Analysis of the 267-GHz ALMA Observations of Venus: No Statistically Significant Detection of Phosphine”, https://tiny.pl/9dld5 [21.06.2021].
• „Solving Fossil Mystery Could Aid Quest for Ancient Life on Mars”, ScienceDaily 2019, November 27, https://tiny.pl/7kg54 [21.06.2021].
• SOUSA-SILVA Clara, SEAGER Sara, RANJAN Sukrit, PETKOWSKI Janusz Jurand, ZHUCHANG Zhan, RENYU Hu, and BAINS William, „Phosphine as a Biosignature Gas in Exoplanet Atmospheres”, Astrobiology 2020, Vol. 20, No. 2, s. 235–268, https://tiny.pl/9d1fv [21.06.2021].
• STRUGHOLD Hubertus, The Green and Red Planet: A Physiological Study of the Possibility of Life on Mars, University of New Mexico Press, Albuquerque 1953.
• SUSSKIND Leonard, „Słuszna walka”, w: BROCKMAN (red.), Nauka a kreacjonizm…, s. 35–44.
• THOMPSON Mark A., „The Statistical Reliability of 267 GHz JCMT Observations of Venus: No Significant Evidence for Phosphine Absorption”, https://arxiv.org/abs/2010.15188 [21. 06.2021].
• TIPLER Frank, „Extraterrestrial Intelligent Being Do Not Exist”, Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 1980, Vol. 21, s. 267–281, https://tiny.pl/7jd8w [21.06.2021].
• VECHT A., IRELAND T.G., „The Role of Vaterite and Aragonite in the Formation of Pseudo-Biogenic Carbonate Strucures: Implications for Martian Exobiology”, Geochimica et Cosmo-chimica Acta 2000, Vol. 64, No. 15, s. 2719–2725, https://tiny.pl/9c8dr [21.06.2021].
• VILLANUEVA G.L., CORDINER M., IRWIN P.G.J., DE PATER I., BUTLER B., GURWELL M., MILAM S.N., NIXON C.A., LUSZCZ-COOK S.H., WILSON C.F., KOFMAN V., LIUZZI G., FAGGI S., FAUCHEZ T.J., LIPPI M., COSENTINO R., THELEN A.E., MOULLET A., HARTOGH P., MOLTER E.M., CHARNLEY S., ARNEY G.N., MANDELL A.M., BIVER N., VANDAELE A.C., DE KLEER K.R., and KOPPARAPU R., „No Evidence of Phosphine in the Atmosphere of Venus by Independent Analyses”, https://arxiv.org/abs/2010.14305 [21.06.2021].
• WARD Peter D. and BROWNLEE Donald, Rare Earth: Why Complex Life Is Uncommon in the Universe, Copernicus Books, New York 2000, https://tiny.pl/7j4k6 [21.06.2021].
• WEBB Stephen, If the Universe Is Teeming with Aliens… Where Is Everybody? Seventy-Five Solutions to the Fermi Paradox and the Problem of Extraterrestrial Life, Springer International Publishing, Cham 2015.
• WHITWAM Ryan, „The SETI@home Project Is Ending After 21 Years”, Extreme Tech 2020, March 4, https://tiny.pl/7ljbk [21.06.2021].
• WICKRAMASINGHE J.T. and WICKRAMASINGHE Nalin Chandra, „A Cosmic Prevalence of Nanobacteria?”, Astrophysics and Space Science 2006, Vol. 305, No. 4, s. 411–413, doi:10.1007/s105 09-006-9181-1, https://tiny.pl/72rf9 [21.06.2021].
• WILSON David B. and DOLPHIN Warren D. (eds.), Did the Devil Make Darwin Do It? Modern Perspectives on the Creation-Evolution Controversy, The Iowa State University Press, Ames 1983.
• WILSON John H., „The Origin of Life”, w: WILSON and DOLPHIN (ed.), Did the Devil Make Darwin Do It…, s. 85–102.
• WNUK Marian, Geneza i rozwój idei elementarnej jednostki życia. W kierunku filozofii nanobiologii, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2082417