Miejsce i znaczenie godności człowieka w hierarchii wartości młodzieży licealnej i akademickiej. Studium socjologiczne.

• Authors: Józef Baniak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule prezentuję wyniki własnych badań socjologicznych dotyczących postaw młodzieży licealnej i akademickiej wobec godności osobowej człowieka oraz miejsca i znaczenia godności w jej hierarchii wartości podstawowych i uroczystych. Badania te zrealizowałem w 2011 roku w zbiorowości 882 respondentów, w której było 508 kobiet i 374 mężczyzn oraz 456 licealistów w Kaliszu i 426 studentów w Poznaniu. Większość respondentów twierdzi, że godność ludzka jest cenną i ważną wartością, dla której byliby gotowi poświęcić inne wartości, a nawet własne życie i zdrowie, gdyż bez godności życie ludzkie utraciłoby sens i cel. Godność, w ich ocenie, jest gwarancją wolności, niezależności i poczucia własnej wartości każdego człowieka, ułatwia mu poprawne relacje z innymi ludźmi. Większość badanych zaznacza, że każdy człowiek powinien bronić własnej godności przed różnymi zagrożeniami. Jednocześnie powinien także akceptować i szanować godność innych ludzi. Niektórzy licealiści i studenci najwyżej cenią własne życie i z tego powodu nie poświęciliby go dla uzyskania innych wartości ani w obronie osobistej godności i godności innych ludzi. Życia własnego nie poświęciliby też dla ratowania życia osób sobie bliskich.

Keywords

PL

hierarchia wartości; wartości podstawowe; wartości uroczyste; godność człowieka; obrona godności; życie ludzkie; młodzież licealna; młodzież akademicka

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
• Year: 2018
• Volume: 22
• Issue: 1

Dates

published

2019-02-28

Contributors

author

Józef Baniak

References

• Annasz W. (1995), Wartość młodego pokolenia w dobie transformacji ustrojowej Polski. Studium teoretyczno- -empiryczne. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
• Babbie E. (2007), Badania społeczne w praktyce, W. Betkiewicz i in. (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Baniak J. (2015), Od akceptacji do kontestacji. Moralność katolicka w krytycznym ujęciu i ocenie młodzieży polskiej. Warszawa: Difin.
• Blalock H.M. (1977), Statystyka dla socjologów, M. Tabin i in. (tłum.). Warszawa: PWN.
• Gajda J. (1997), Wartości w życiu człowieka. Prawda, miłość, samotność. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Grundel J. (1994), Wizja człowieka i wartości podstawowe w konstytucji [w:] Drogi do gospodarki rynkowej i odpowiedzialności społecznej. Polsko-niemieckie sympozjum na temat „Konstytucyjny porządek prawa”. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, s. 7-16.
• Grzegorczyk A. (1983), Wartości moralne a postawy grup społecznych [w:] B. Suchodolski (red.), Społeczeństwo wychowujące. Rzeczywistość i perspektywy. Kraków: Wydawnictwo Ossolineum, s. 163-173.
• Grzesik A. (2002), Między kryzysem a odrodzeniem moralności. Wartości moralne w świadomości studentów. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Joas H. (2015), Sind die Menschenrechte westlich? Munchen: Kosel Verlag.
• Kiciński K. (1998), Orientacje moralne. Próba typologii. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.
• Luhmann N. (2007), Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii, M. Kaczmarczyk (tłum.). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Mariański J. (1998), Między nadzieją i zwątpieniem. Sens życia w świadomości młodzieży szkolnej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Mariański J. (2014), Wartości podstawowe w świadomości młodzieży maturalnej [w:] S. Fel, M. Wódka (red.), Godność osoby ludzkiej w społeczeństwie i gospodarce. Księga pamiątkowa ku czci św. pamięci Księdza Profesora Franciszka Józefa Mazurka. Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 237-255.
• Mariański J. (2016), Godność ludzka jako wartość społeczno-moralna: mit czy rzeczywistość? Studium interdyscyplinarne. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Martini C. (1995), Jaka polityka?, T. Homa (tłum.). Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
• Mądrzycki T. (1970), Psychologiczne mechanizmy kształtowania się postaw. Warszawa: PWN.
• Mead G.H. (1975), Umysł, osobowość i społeczeństwo, Z. Wolińska (tłum.). Warszawa: PWN.
• Melosik Z. (2007), Kultura popularna jako czynnik socjalizacji [w:] Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 68-93.
• Młyński J. (2008), W kręgu aksjologii abiturientów Tarnowa. Wartości osobowe, społeczne i religijno-moralne w świadomości młodzieży. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Nowak S. (1973), Teorie postaw. Warszawa: PWN.
• Obuchowski K. (1965), Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa: PWN.
• Ossowska M. (1970), Normy moralne. Próba systematyzacji. Warszawa: PWN.
• Ossowska M. (1983), O pojęciu godności [w:] tejże, O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Warszawa: PWN, s. 514-522.
• Ossowski S. (1967), Z zagadnień psychologii społecznej. Dzieła, t. 3. Warszawa: PWN.
• Piwowarski W. (1990), Stosunek uczniów i studentów do podstawowych wartości społeczeństwa polskiego. „Życie Katolickie” 2, s. 63-68.
• Piwowarski W. (1991), Młodzież a wartości podstawowe [w:] L. Adamczuk (red.), Religia w dobie przełomu w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Teologii Apostolstwa i Zakładu Socjologii Religii SAK, s. 106-134.
• Piwowarski W. (1993), ABC katolickiej nauki społecznej, cz. 1. Wprowadzenie, podstawy, kierunki. Pelplin: Wydawnictwo Diecezjalne.
• Prężyna W. (1981), Funkcja postawy religijnej w osobowości człowieka. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Reykowski J. (1979), Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość. Warszawa: PWN.
• Rola M. (2013), Świadomość moralna maturzystów lubelskich [w:] H. Mielicka-Pawłowska (red.), Religijne wymiary życia społecznego. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, s. 193-207.
• Ryczan K. (1992), Wartości katolików a typ środowiska miejskiego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Szawarski Z. (1983), Godność i odpowiedzialność. „Studia Filozoficzne” 8/9, s. 93-106.
• Szawiel T. (1996), Postawy i orientacje społeczne polskich katolików w trzy lata po rozpoczęciu reform politycznych i ekonomicznych [w:] I. Borowik, W. Zdaniewicz (red.), Od Kościoła ludu do Kościoła wyboru. Religia a przemiany społeczne w Polsce. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, s. 49-95.
• Święs K. (1993), Wartości religijno-moralne młodzieży. Stan badań [w:] W. Piwowarski, J. Styk (red.), Przemiany religijności społeczeństwa polskiego w świetle badań lubelskiego środowiska naukowego. Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, s. 65-78.
• Weber M. (1975), Klasy, stany, partie – podział władzy w obrębie wspólnoty [w:] W. Derczyński, A. Jasińska- -Kania, J. Szacki (red.), Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej. Warszawa: PWN, s. 415-428.
• Weber M. (2002), Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, D. Lachowska (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Znaniecki F. (1928-1930), Socjologia wychowania, t. 1-2. Warszawa: PWN.
• Żerel E. (2008), Kondycja moralna maturzystów lubelskich [w:] J. Baniak (red.), Moralność współczesnego społeczeństwa polskiego. Założenia i rzeczywistość. Poznań: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UAM, s. 193-211.