The „Orange Revolution” in Ukraine in Historical and Cultural Context

• Authors: Mirosław Szumiło
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wyniki wyborów prezydenckich na Ukrainie w 2004r. i rezultaty badań opinii publicznej wskazują wyraźnie na ogromną rolę, jaką odegrał w czasie "pomarańczowej rewolucji" kontekst historyczno­ kulturowy. Społeczeństwo ukraińskie podzieliło się niemal po równo na dwa obozy: "pomarańczowych" - zwolenników rewolucji i "niebieskich" - zwolenników kontrrewolucji. Ten podział miał w dużej mierze charakter terytorialny. Zachód i centrum kraju głosowały w większości na Wiktora Juszczenkę, zaś wschód i południe na Wiktora Janukowycza. Postawy i zachowania zwolenników rewolucji i ich przeciwników były zdeterminowane przez następujące czynniki: tożsamość narodową, język, wyznanie, identyfikację ojczyzny, tradycję i pamięć historyczną. W rzeczywistości Ukraina pod względem historycznym i kulturowym dzieli się na trzy regiony: 1) Zachód pozostający do 1939 r. pod dużym wpływem cywilizacji łacińskiej; 2) Centrum, które uległo częściowej rusyfikacji, ale zachowało narodowy charakter; 3) Wschód i Południe - obszar zasiedlony dopiero w XIX w. z dużym udziałem Rosjan i pozbawiony własnej tradycji historycznej. Na podstawie danych sondażowych można postawić tezę, iż społeczeństwo ukraińskie pod względem cywilizacyjno-kulturowym i politycznym stanowią faktycznie trzy grupy: 1) świadomi Ukraińcy (około 40%), mówiący na co dzień po ukraińsku, wierni Patriarchatu Kijowskiego lub grekokatolicy,opowiadający się za zbliżeniem z Unią Europejską i NATO oraz demokratyzacją; 2) Rosjanie i Ukrainorusy (około 40%), mówiący po rosyjsku, ateiści lub wierni Patriarchatu Moskiewskiego, tęskniący za Związkiem Sowieckim, opowiadający się za ścisłą współpracą z Rosją i Białorusią; 3) "wahający się" (około 20%), przeważnie Ukraińcy dwujęzyczni lub rosyjskojęzyczni, rozdarci kulturowo między Wschodem i Zachodem.

EN

The results of the presidential elections in Ukraine in 2004 and the results of public opinion polls show clearly the immense role played by historical and cultural context during the “Orange Revolution”. Ukrainian society was divided almost equally into two camps: the „orange” – revolution supporters and the „blue” – supporters of the counterrevolution. This division was largely territorial. The west and center of the country voted in majority on Viktor Yushchenko and the east and south on Viktor Yanukovych. Social attitudes and behavior of supporters of the revolution, and their opponents, were determined by the following factors: national identity, language, religion, identification of fatherland, tradition and historical memory. In fact, Ukraine is divided, historically and culturally, into three regions: 1) West, which until 1939 was greatly influenced by Latin civilization; 2) Centre, which has been partially Russificated, but retained its national character; 3) East and South – an area inhabited only in the 19th century with a large proportion of Russians, without its own historical tradition. Based on survey data we can propose a thesis that the Ukrainian society, in cultural and political terms, is actually divided into three groups: 1) nationally conscious Ukrainians (about 40%), talking every day in Ukrainian, followers of the Kiev Patriarchate and Greek Catholics, supporting democratization and rapprochement with the European Union and NATO; 2) Russians and “Ukrainorussians” (about 40%), speaking Russian, atheists or followers of the Moscow Patriarchate, nostalgic for the Soviet Union, supporting close cooperation with Russia and Belarus; 3) “hesitating ones” (about 20%), mostly Russian-speaking, or bilingual Ukrainians, culturally torn between East and West.

Keywords

PL

pomarańczowa rewolucja; kontekst historyczno-kulturowy; wybory prezydenckie na Ukrainie; tożsamość narodowa; badania opinii publicznej

EN

Orange Revolution; historical and cultural context; national identity; presidential elections in Ukraine; public opinion polls

• Publisher: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Instytut Socjologii
• Journal: Konteksty Społeczne
• Year: 2013
• Volume: 1
• Issue: 1

Dates

published

2013

online

2020-11-11

Contributors

author

Mirosław Szumiło

References

• Avioutskii, Viatcheslav. 2007. Aksamitne rewolucje. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Biłećkyj, Mychajło i Tołpygo, Ołeksij. 1998a. Nacjonalno-kulturynyje i wnieszniepoliticzieskije orientacji. W: Nacjonalno-kulturnyje i ideologiczieskije orientacji nasielenija Ukrainy (Publikacja na stronie Kijowskiego Centrum Badań Politycznych i Konfliktologii: <http://www.analitik.org.ua/ukr/publications/joint/3dd2502a/3dd25952/> , dostęp: 08.11.2012).
• Biłećkyj, Mychajło i Tołpygo, Ołeksij. 1998b. Razbijenija. Etnokulturnyj sostaw. W: Nacjonalno-kulturnyje i ideologiczieskije orientacji nasielenija Ukrainy (Publikacja na stronie Kijowskiego Centrum Badań Politycznych i Konfliktologii: <http://www.analitik.org.ua/ukr/publications/joint/3dd2502a/> , dostęp: 08.11.2012).
• Bobrownicka, Maria. 2006. Patologie tożsamości narodowej w postkomunistycznych krajach słowiańskich. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Bracki, Artur. 2009. Surżyk. Historia i teraźniejszość. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Bremer, Ian. 1994. The Politics of Ethnicity: Russians in the New Ukraine, „Europe–Asia Studies”, vol. 46, no. 2, s. 261–283.
• Brzeziński, Zbigniew. 1998. Wielka szachownica. Główne cele polityki amerykańskiej. Warszawa:
• Bychenko, Andriy i Dudar, Nadiya. 2002. Religiosity of Ukrainian Society: the Level, Character and Specifics. „National Security&Defence”, nr 10. s. 15.
• Chodak, Jarosław. 2012. Teorie rewolucji w naukach społecznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Chojnowski, Andrzej i Bruski, Jan Jacek. 2006. Ukraina. Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
• Golińska, Maria. 2012. Naród radziecki w etnopolityce ZSRR. W: P. Załęski, E. Breslavskaia, M. Włodarkiewicz (red.), Tożsamości narodowe na obszarze postradzieckim. Między dziedzictwem a tradycją wynalezioną. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, s. 9-41.
• Huntington, Samuel. 2008. Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza S.A.
• Konieczna, Joanna. 2005. Pomarańczowa rewolucja na Ukrainie. Próba zrozumienia przyczyn, „Prace OSW”, z. 18, s. 1-32.
• Kowalski, Mariusz i Malicki, Jan. 2005. Błękit pomarańczy, czyli raport o podzielonym narodzie. W: Ukraina na zakręcie. Drogi i bezdroża pomarańczowej rewolucji. Pr. zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, s. 51-83.
• Kozłowski, Krzysztof. 2012. Kolory rewolucji. Warszawa: Wydawnictwo Poltext.
• Molski, Robert. 2012. Treść tożsamości narodowej Ukraińców a stereotypy wewnątrznarodowe. W: P. Załęski, E. Breslavskaia, M. Włodarkiewicz (red.), Tożsamości narodowe na obszarze postradzieckim. Między dziedzictwem a tradycją wynalezioną. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, s. 231-276.
• Olszański, Tadeusz Andrzej. 2012. Problem językowy na Ukrainie. Próba nowego spojrzenia. „Prace OSW”, z. 40, s. 1-57.
• Olszański, Tadeusz Andrzej. 2003. Trud niepodległości. Ukraina na przełomie tysiącleci, Kraków: Instytut Studiów Strategicznych.
• Olszański, Tadeusz Andrzej. 2005. Wybory prezydenckie na Ukrainie, październik-grudzień 2004 roku, „Prace OSW”, z. 21, s. 1-58.
• Przełomiec, Maria. 2005. Pomarańczowa lady – Julia Tymoszenko. Królowa Majdanu. W: Ukraina na zakręcie. Drogi i bezdroża pomarańczowej rewolucji. Pr. zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, s. 29-49.
• Riabczuk, Mykoła. 1999. A Future Ukraine: One Nation, Two Langugages, Three Cultures?. „Ukrainian Weekly”, nr 23.
• Riabczuk, Mykoła. 2004. Dwie Ukrainy. Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej.
• Riabczuk, Mykoła. 2000. Wid Małorosiji do Ukrajiny. Paradoksy zapizniłoho nacijetworennia. Kyjiw: Wydawnictwo „Krytyka”.
• Sereda, Wiktoria. 2006. Święta historyczne i bohaterowie narodowi w świadomości mieszkańców Doniecka i Lwowa, „Ukraina Nowa”, nr 2, s. 109–122.
• Urbanowicz, Juliusz. 2005. Pomarańczowy mesjasz – Wiktor Juszczenko. Od bankiera do rewolucjonisty. W: Ukraina na zakręcie. Drogi i bezdroża pomarańczowej rewolucji. Pr. zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, s. 11–27.
• Wilson, Andrew. 2002a. Elements of a theory of Ukrainian Ethno-national Identities. „Nations and Nationalism”, nr 1, s. 32-45.
• Wilson, Andrew. 2002b. Ukraińcy. Warszawa: Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media.