Between Universalism and Spatial Conditioning of Theoretical Models in the Study of Intercultural Relations: The Case of the Clash of Cultures

• Authors: Artur Wysocki
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule poruszono problem zasięgu eksplanacyjnego teorii stosowanych w naukach społecznych służących do opisu i wyjaśniania relacji międzykulturowych. Zaprezentowana, w oparciu o trójwymiarową teorię lokalizacji oraz autorską systematykę problematyki zderzenia kultur, koncepcja jest próbą kompromisowego pogodzenia spotykanych dotąd skrajnych perspektyw teoretyczno-badawczych przyjmujących albo uniwersalistyczny, ogólny charakter, albo też uwarunkowanych określonym kontekstem przestrzennym i tym samym zawężających wyniki badań jedynie do analizowanego przypadku kontaktu kulturowego osadzonego w określonych współrzędnych czasowo-przestrzennych.

EN

The article offers a discussion of the explanatory potential of different theories applied in social sciences in order to provide descriptions and interpretations of intercultural relations. Drawing on the three-dimensional theory of location and author's own categorisation of the problem of culture clash, the author presents an approach which is an attempted compromise between the opposite theoretical perspectives: the universalist ones adopting a generalized outlook, and those that focus on a particular spatial and temporal setting and limit the results of research only to particular cases of cultural contact under consideration.

Keywords

PL

lokalizacja; stosunki międzykulturowe; tożsamość kulturowa; zderzenie kultur

EN

localisation; intercultural relations; cultural identity; clash of cultures

• Publisher: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Instytut Socjologii
• Journal: Konteksty Społeczne
• Year: 2015
• Volume: 3
• Issue: 2

Dates

published

2015

online

2020-11-19

Contributors

author

Artur Wysocki

References

• Babiński, G. (1997). Pogranicze polsko-ukraińskie. Etniczność – zróżnicowanie religijne – tożsamość. Kraków: Nomos.
• Beattie, J. (1964). Other Cultures. Aims, Methods and Achievements in Social Anthropology. New York: The Free Press of Glencoe (Macmillan).
• Blanning, T.C.W. (1998). The French Revolution: class war or culture clash? New York: St. Martin's Press.
• Bokszański, Z. (2005). Tożsamości zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Burszta, J., Jasiewicz, Z. (1962). Zderzenie kultur na ziemiach zachodnich i północnych w świetle materiałów ze wsi koszalińskich, Polska Sztuka Ludowa, (4), 197-220.
• Burszta, W. J. (b. d.) Tożsamość kulturowa. Pobrane z: http://www.kongreskultury.pl/title,pid,359.html.
• Chlebowczyk, J. (1975). Procesy narodowotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu. Warszawa-Kraków: Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, PWN.
• Collier, Ch., Collier, J.L. (1998). Clash of cultures: prehistory – 1638. New York: Benchmark Books.
• Dahrendorf, R. (2004, 24-26 grudzień). Jeśli nie asymilacja... Gazeta Wyborcza.
• Diec, J. (2002). Cywilizacje bez okien. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Dobrowolski, K. (1964). Theorie du desaccord de civilisation. W: K. Dobrowolski (red.), La Pologne an VIIe Congres International des Sciences Anthropologiques et Ethnologiques (s. 17-34). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Dobrowolski, K. (1952). Zderzenie kultur. Lud, 39, 102-109.
• Eakin, M.C. (2009). Historia Ameryki Łacińskiej. Zderzenie kultur. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Eberhard, P. (1998). Polska ludność kresowa. Rodowód, liczebność, rozmieszczenie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Eibl-Eibesfeldt, I. (1972). Similarities and Differences between Cultures in Expressive Movements. W: A. Hinde (red.), Nonverbal Communication (s. 297-312). Cambridge: Cambridge University Press.
• Elazar, D.J. (1998). Political Science, Geography, and the Spatial Dimension of Politics. Pobrane z: http://www.jcpa.org/dje/articles3/sci-geo.htm.
• Elazar, D.J. (1994). The Three-Dimensional Location of the United States. Pobrane z: http://www.jcpa.org/dje/books/am-ch1.htm.
• Fisher, M.H. (1987). A clash of cultures: Awadh, the British and the Mughals. New Delhi: Manohar Publications.
• Frazier, E.F. (1957). Race and Culture Contacts in the Modern World. New York: Alfred A. Knopf.
• Gawor, L. (2002). O wielości cywilizacji. Filozofia społeczna Feliksa Konecznego. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Goćkowski, J. (1999). Uczestnictwo w konflikcie uczy pojmowania ojczyzny ideologicznej. W: O. Sochacki (red.), Wątki polityczne w pracach Marii i Stanisława Ossowskich (s. 256-262). Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe.
• Golka, M. (2007). Socjologia kultury. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kawczyńska-Butrym, Z. (2009). Migracje – wybrane zagadnienia. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kieniewicz, J. (1986). Od ekspansji do dominacji. Próba teorii kolonializmu. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”.
• Kornat, M. (2003). Bolszewizm. Totalitaryzm. Rewolucja. Rosja. Początki sowietologii i studiów nad systemami totalitarnymi w Polsce (1918-1939) (Tom 1). Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Krzysztofek, K., Sadowski, A. (2006). Wstęp. W: M. Bieńkowska-Ptasznik, K. Krzysztofek, A. Sadowski (red.), Obywatelstwo i tożsamość w społeczeństwach zróżnicowanych kulturowo i na pograniczach (Tom I, s. 7-13). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Krzysztofek, K. (1995-96). Zderzenia kulturowe w Polsce lat 90. Transformacje, (1-2), 108-120.
• Kubiak, H., Slany, K. (1999). Migracje. W: Encyklopedia Socjologii (t. 2). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Kwaśniewski, K. (1987). Zderzenie kultur. W: Z. Staszczak (red.), Słownik etnologiczny. Terminy ogólne. Warszawa – Poznań .
• Kwaśniewski, K. (1982). Zderzenie kultur. Tożsamość a aspekty konfliktów i tolerancji. Warszawa: PWN.
• Lantenari, V. (1960). Movimenti religiosi di leberta e di salvezza dei popoli oppressi. Milano.
• Madden, C.H. (1976). Clash of Cultures: Management in the Age of Changing Values. Washington: National Planning Association.
• Nowicka, E. (1998). Akulturacja .W: A. Kojder, K. Koseła, W. Kwaśniewicz, H. Kubiak, J. Mucha, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Encyklopedia Socjologii, (Tom 1, s. 17-20). Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
• Nowicka, E. (1972). Bunt i ucieczka. Zderzenie kultur i ruchy społeczne. Warszawa: PWN.
• Paleczny, T. (2005). Stosunki międzykulturowe. Zarys problematyki. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.
• Pitt-Rivers, G.H. (1927). The Clash of Cultures and the Contact of Races. An Anthropological and Psychological Study of the Laws of Racial Adaptability, with special reference to the depopulation of the Pacific and the government of subject races. London: Routledge.
• Radzik, R. (1991). Ewolucja narodowa społeczności Kresów Wschodnich. Kultura i Społeczeństwo, (2), 57-72.
• Sadowski, A. (1995). Socjologia pogranicza. W: A. Sułek, J. Styk, I. Machaj (red.), Ludzie i Instytucje. Stawanie się ładu społecznego, Pamietnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego (s. 133-140). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Śleszyński, W. (2001). Okupacja sowiecka na Białostocczyźnie 1939-1941. Propaganda i indoktrynacja, Białystok: Białostockie Wydawnictwo Naukowe.
• Szajkowski, B. (2014). The Spaciality of Borders and Borderlands. W: R. Radzik, B. Szajkowski, A. Wysocki (red.), Sociology from Lublin (s. 31-45). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Sztompka, P. (2002). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Znak
• Tarczyński, A. (2001). Wartości i postawy w obliczu zderzenia systemów kulturowych. Hiszpańscy zdobywcy XVI wieku wobec Nowego Świata. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
• Tarczyński, A. (1999). Zderzenie międzykulturowe jako zjawisko społeczne. Universitas Gedanensis, 11(1-2), 155-160.
• Tocqueville, A. de, (1976). O demokracji w Ameryce. Warszawa: PIW.
• Wysocki, A. (2014). Clash of Cultures: Spatial Dimension in Studies of Intercultural Relations. W: R. Radzik, B. Szajkowski, A. Wysocki (red.), Sociology from Lublin (s. 47-69). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wysocki, A. (2010). От столкновения культур к диалогу культур. W:] „Naukowi Zapiski. Serija <>” ( Probliemi kulturnoj identicznosti: globalnij ta lokalnij wimiri. Materiali możnarodnoj konferencji 23-24 kwitnia 2010), Wipusk 5 (s. 110-125). Ostrog.
• Wysocki, A. (2008). Problematyka zderzenia kultur w socjologii i antropologii. Annales UMCS. Sectio I. Philosophia – Sociologia, 33, 23-41.
• Wysocki, A. (2013). Про необхідність врахування просторового виміру в дослідженнях зіткнень культур. W: В.Евтуха, Р.Радзіка, Г.Кіслої (red.), Етносоціологічний та епістемологічний дискурс у науковому просторі / Etnosociological and epistemological discourse in scientific space (s. 104-124). Київ.
• Wysocki, A. (2014). Zderzenie kultur. Polskość i sowieckość na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939-1941 we wspomnieniach Polaków. Lublin: Wydawnictwo UMCS.