Zbójnicy żywieccy w strofach starszych i nowszych

• Authors: Agnieszka Kastelik-Herbuś

Title variants

EN

The Robbers from Żywiec in Old and New Stanzas

Abstracts

PL

Żywiecczyzna i jej zbójnicy mieli wszelkie atuty, by stworzyć literacką postać godną mitu. Celem artykułu jest postawienie kilku hipotez badawczych, dlaczego to słowacki Janosik, a nie żywiecki harnaś stał się jednoznacznym symbolem. Materiałem badawczym są przede wszystkim ludowe przyśpiewki tego regionu oraz utwory wierszowane grupy literackiej im. Emila Zegadłowicza „Gronie”.

EN

Żywiecczyzna (The Żywiec region of the Beskids) and its highland robbers had everything it takes to create a literary character worth a myth. The aim of the article is to put forward few research hypotheses on why it was Janosik of Slovakia rather than one of the brigands of the Żywiec region who became an unequivocal symbol of brigandry. The research is based mainly on folk songs of the region as well as on the repertoire of Emil Zegadłowicz Literary Group “Gronie”.

Keywords

EN

brigandage; regionalism; folk songs

PL

zbójnictwo; regionalizm; pieśni ludowe

• Publisher: Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Journal: Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Year: 2013
• Volume: 1
• Issue: 1
• Pages: 48-60

Dates

published

2013

Contributors

author

Agnieszka Kastelik-Herbuś

• Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej

References

• Armstrong K., Krótka historia mitu, Kraków 2005.
• Bobrowska J., Pieśni ludowe o Proćpaku, „Karta Groni” 1985, nr 18.
• Bobrowska J., Pieśni ludowe regionu żywieckiego, Kraków 1981.
• Brzozowska-Krajka A., Czas „świecki” i „świąteczny” we współczesnej ludowej poezji podhalańskiej, „Lud” 1986, t. 70.
• Bułka W., Weselne śpiewanie na Żywiecczyźnie, Żywiec 2008.
• Dobosz S., Tropem zbójów i zbójników Żywiecczyzny. Opowieść na przekór historii, Żywiec 2012.
• Gąsiorek J. M. Pokusa, Tańce i pieśni dolańskie i laskie na Żywiecczyźnie, Żywiec 2010.
• Golec Ł. i P., Golec uOrkiestra, BCF Studio, Bielsko Biała 1999.
• Goszczyńska J., Janosik w folklorze i literaturze słowackiej XIX wieku, Warszawa 2001.
• Hubka W., Jesienne wrzosy, Żywiec, [b.r].
• Hubka W., Zbójnicy, „Karta Groni” 1969, nr 3-4.
• Janicka-Krzywda U., Poczet harnasi karpackich, Warszawa 1988.
• Kantyka F., Żywiecczyzna VI. (Maszynopis w archiwum TMZŻ).
• Kastelik A., Nie tylko Janosik – kreacja zbójnika ze szczególnym uwzględnieniem Żywiecczyzny, „Śląskie Miscellanea” 2003, t. 16.
• Kastelik-Herbuś A., Anonimowa „Pieśń o standrechcie i Proćpakowej bandzie w roku 1795” i jej autor w kontekście informacji o Proćpoku w kronice księdza Franciszka Augustyna, „Literatura Ludowa” 2006, nr 1.
• Kastelik-Herbuś A., Tęsknota za zbójnicką przeszłością w wierszach członków Grupy Literackiej im. Emila Zegadłowicza „Gronie”, „Gronie” 2006, nr 2.
• Kastelik-Herbuś A., Żywieccy zbójnicy w ludowych opowiadaniach, „Literatura Ludowa” 2005, nr 4-5.
• Komoniecki A., Chronografia albo Dziejopis żywiecki, Żywiec 1987.
• Kowalski P., Świat Andrzeja Komonieckiego, kronikarza Żywca. Studia z antropologii historycznej, Wrocław 2010.
• Krzyżanowski J., Paralele. Studia porównawcze z pogranicza literatury i folkloru, Warszawa 1977.
• Laveaux L. de, Górale Beskidowi zachodniego pasma Karpat. Rys etnograficzny zwyczajów i obyczajów włościan okolic Żywca, Żywiec 2005.
• Michalska E., Goroliczek z Żywca, „Karta Groni” 1968, nr 1-2.
• Mikś J., Pieśni ludowe Ziemi Żywieckiej, Żywiec 1968.
• Mity i rzeczywistość zbójnictwa na pograniczu polsko-słowackim w historii, literaturze i kulturze: materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, red. M. Madejowa, A. Mlekodaj, M. Rak, Nowy Targ 2007.
• Piasecki Z., Byli chłopcy byli… Zbójnictwo karpackie – prawda historyczna, folklor i literatura polska, Kraków 1973.
• Piecha B., Ku chwale mej Ziemi, „Karta Groni”1968, nr 1-2.
• Rodzinne strofy spod Romanki, Kraków 1991.
• Stoiński S.M., Pieśni żywieckie, Kraków 1964.
• Szczotka S., Materiały do dziejów zbójnictwa góralskiego z lat 1589-1782, Lublin 1952.
• Wołanie z ziemi. Antologia jednego wiersza ludowej poezji religijnej, oprac. D. Niewiadomski, Lublin 1991.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2051724