Zabytkowa chałupa ze Zborowskiego a Śląska Fabryka Fajek ze Zborowskiego. Wyniki dwóch sezonów badań archeologicznych

• Authors: Barbara Grabny , Przemysław Nocuń

Title variants

EN

The Historic Cottage from Zborowskie and the Last Relic of the Silesian Clay-pipes Factory. The Results of Two Seasons of Archaeological Research

Abstracts

PL

Projekt „Śląska Fabryka Fajek ze Zborowskiego” był realizowany w ramach działalności naukowej Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Głównym założeniem projektu była jak najwierniejsza rekonstrukcja budynku dawnej fabryki fajek. Bardzo ważnym punktem badań była analiza dendrochronologiczna, która wykazała, że drewno, z którego wybudowano obiekt zostało ścięte w 1838 lub 1839, co zaprzeczyło tezie, jakoby ten budynek miał być reliktem fabryki, która została zamknięta około 1840 roku. Fabryka w Zborowskiem została założona w 1753 roku przez Andreasa von Garniera, Rapparda, Karla von Unfriedta i Samuela Grulicha. Król Prus Fryderyk II nadał udziałowcom przywilej, który gwarantował im monopol na produkcję fajek glinianych na Śląsku.

EN

The project “Silesian Clay-pipes Factory from Zborowskie” is being realized within the frameworks of the research activity of the Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów”. The main goal of the project was to build a faithful replica of the former clay-pipes factory. The dendrochronological analysis, which was a very important stage of the researches, has proved that the wood used for the construction of the building came from trees cut down in 1838 or 1839, which denied the original thesis considering the building a relic of the factory that was closed down in 1840. The factory was founded in 1753 by Andreas von Garnier, Rappard, Karl von Unfriedt and Samuel Grulich. The Prussian King Frederick II granted them with the privilege by the force of which they had exclusive rights to manufacture clay pipes in the region of Silesia. The article gathers the results of the excavations on the clay-pipes factory. Both all recognized structures and the most important archaeological finds are presented.

Keywords

EN

clay tobacco pipes; Silesian tobacco pipes manufacture in Zborowskie; Zborowskie village; archaeological surveys

PL

śląska fabryka fajek w Zborowskiem; fajki gliniane; Zborowskie; badania archeologiczne

• Publisher: Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Journal: Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Year: 2015
• Volume: 3
• Issue: 3
• Pages: 9-28

Dates

published

2015

Contributors

author

Barbara Grabny

• Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

author

Przemysław Nocuń

• Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Instytut Archeologii

References

• Bilińska A., Nowożytne fajki z badań na Starym Mieście we Wrocławiu, „Wrocław na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych. Materialne przejawy życia codziennego” 2004, t. 6.
• Bimler K., Drei oberschlesische Fanence- und Steingutfabriken, „Mitteilungen des Beuthener Geschichts- und Museumsvereins" 1912, nr 2.
• Duco D. H., Century of change the European clay pipe, its final flourish and ultimate fall, Amsterdam 2004.
• Engelen J., Vier generaties pijpenmakers in Weert 1855–1972, „Weert in woord en beeld: jaarboek voor Weert" 1988.
• Florian, Die Tonpfeifenfabrik in Ostenwalde, „Heimatkalender des Kreises Guttentag" 1937.
• Grabny B., Fabryka fajek w Zborowskiem. Wyniki dotychczasowych badań, „Rocznik Muzeum »Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie«” 2013, t. 1.
• Grabny B., Nocuń P., Przyczynek do dyskusji nad zakresem niezbędnych badań poprzedzających translokację lub rekonstrukcję budynku drewnianego na terenie muzeum na przykładzie tzw. Fajczarni z miejscowości Zborowskie, [w:] Architektura drewniana. Tradycja, dziedzictwo, współczesność, red. R. Cielątkowska, D. Jankowska-Wojtowicz, Gdańsk 2014.
• Jesionowski A., Fabrykacja fajek w powiecie lublinieckim, „Tygodnik Powiatowy" 1930, nr 8.
• Marcinek R., Sławne ziele zwane tabaką, Wilanów 2012.
• Schummel J. G., Reise durch Schlesien im Julius und August 1791, Breslau 1792.
• Seget W., Fabryka fajek glinianych w Zborowskiem, „Dawna Fajka Gliniana" 1988, nr 3/4.
• Seget W., Manufaktura fajek glinianych w Zborowskiem, Częstochowa 1989.
• Witkowska T., Manufaktura fajek glinianych z Rościna, gmina Myślibórz, „Materiały Zachodniopomorskie" 1989/90, nr 35/36.
• Zając J., Zimmermann E., Fajki gliniane, Gdynia 2011.
• Zimmermann E., Zborowskie - polska Gouda, „Dawna Fajka Gliniana" 1988, nr 2.
• Zimmermann E., Wybrane zagadnienia z dziejów fajki glinianej, Gdańsk 1992.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2057014