Paradny ubiór chłopski a kostium estradowy – formy rozbarskiego stroju ludowego w prezentacjach scenicznych zespołów regionalnych Górnego Śląska (studium przypadku)

• Authors: Magdalena Toboła-Feliks

Title variants

EN

Peasant Parade and Stage Costume – Forms of Folk Costume in Stage Presentations of Regional Folk Music Groups of the Upper Silesia

Abstracts

PL

Folklor muzyczny jest zjawiskiem z pogranicza etnologii i muzykologii. Z etnologicznego punktu widzenia zagadnienie to znacznie wykracza poza niematerialne aspekty kultury. Prezentacje zespołów regionalnych czerpiących z dorobku folkloru muzycznego wymagają stosownej oprawy tworzonej na bazie artefaktów materialnych. Na wizerunek zespołów wpływa niewątpliwie odpowiednio dobrany kostium sceniczny, niemal automatycznie utożsamiamy ze strojem ludowym, warto zatem spojrzeć na strój ludowy przez pryzmat jego scenicznych modyfikacji.

EN

Musical folklore is a complex phenomenon on the border of ethnology and musicology. From an ethnological point of view, this issue goes far beyond the intangible aspects of culture itself. Presentations of regional folk music groups taking inspiration from the achievements of musical folklore reveal the appropriate artistic setting created on the basis of material artifacts. The image of these music groups is undoubtedly influenced by a properly selected stage costume, almost automatically identified with the folk costume, so it is worth looking at the folk costume through the prism of its stage modifications.

Keywords

EN

cultural and religious studies; musical folklore; folk costume; stage costume; Upper Silesia

PL

nauki o kulturze i religii; folklor muzyczny; strój ludowy; kostium estradowy; Górny Śląsk

• Publisher: Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Journal: Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Year: 2021
• Volume: 9
• Issue: 9
• Pages: 76-92

Dates

published

2021

Contributors

author

Magdalena Toboła-Feliks

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Szkoła Doktorska
• Muzeum Historii Katowic

References

• Barthes R., Mit i znak, Warszawa 1970.
• Bazielich B., Z bliska i z oddali. Stroje ludowe na Śląsku, Katowice 2017.
• Bazielich B., Strój Rozbarski, „Atlas Polskich Strojów Ludowych”, cz. 3, Śląsk, z. 5, Wrocław 2002.
• Bogatyriew P., Semiotyka kultury ludowej, Warszawa 1979.
• Golla H., Dolnośląski strój ludowy. Tradycja w konfrontacji ze współczesnością, [w:] Stroje ludowe jako fenomen kulturowy, red. A.W. Brzezińska, M. Tymochowicz, „Atlas Polskich Strojów Ludowych”, Wrocław 2013, s. 103–110.
• Husserl E., Idee czystej fenomenologii, Warszawa 1975.
• Kaczko K., Zespoły folklorystyczne i ich rola w utrzymaniu tradycji własnego regionu, [w:] Ludowe tradycje. Dziedzictwo kulturowe ludności rodzimej w granicach województwa śląskiego, Katowice 2009, s. 239–258.
• Król T., Praca ciężka i nieopłacalna, czyli współcześni twórcy stroju wilamowickiego, [w:] Współczesna problematyka badań nad strojami ludowymi, red. A. W. Brzezińska, A. Paprot-Wielopolska, M. Tymochowicz, [„Atlas Polskich Strojów Ludowych”], Wrocław 2018, s. 87–100.
• Kurpiel A., Strój na scenie. Funkcje stroju i jego znaczenie dla amatorskich zespołów ludowych, [w:] Współczesna problematyka badań nad strojami ludowymi, red. A. W. Brzezińska, M. Tymochowicz, A. Paprot-Wielopolska, [„Atlas Polskich Strojów Ludowych”], Wrocław 2018, s. 149–155.
• Linette B., Folklor muzyczny a folkloryzm. [w:] Folklor w życiu współczesnym, red. B. Linette, Poznań 1970, s. 30–38.
• Myrcik J., Pół wieku „Śląska”. Zarys monograficzny Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”, Koszęcin 2004.
• Pełczyński G., Dziesiąta muza w stroju ludowym. O wizerunkach kultury chłopskiej w PRL, Poznań 2002.
• Radziszewska-Pąkowska A., Strój krakowski jako strój narodowy, „Etnografia Polska” 1988, nr 23(2), s. 39–65.
• Smolińska T., W kręgu badań nad tradycyjną odzieżą ludową w Polsce, „Notatnik Skansenowski. Rocznik Muzeum Wsi Opolskiej” 2015, nr. 5, s. 9–16.
• Turska K., Ubiór jako znak, „Lud” 1986, nr 70, s. 67–84.
• Tymochowicz M., Siedem grzechów głównych popełnianych przy odtwarzania strojów ludowych, [w:] Tam na Podlasiu, t. 5, Codzienny i świąteczny ubiór ludności południowego Podlasia, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Wola Osowińska 2014, s. 149–158.
• Żygulski Z., Strój jako forma symboliczna, [w:] Ubiory w Polsce. Materiały III Sesji Klubu Kostiumologii i Tkaniny Artystycznej przy Oddziale Warszawskim Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 1994, s. 7–18.
• Archiwum fotograficzne znajdujące się w zasobach Działu Ochrony Dziedzictwa Kulturowego i Archiwizacji Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny, opiekun zbiorów: Sylwia Richter.
• Idą powstańcy – spektaklu muzyczno-tanecznym przygotowanym z okazji 100. rocznicy II powstania śląskiego, [@:] https://zespolslask.pl/pl/repertuar/ida-powstancy oraz telewizja.TVS/videos/zespół-pieśni-i-tańca-śląsk-idą-powstańcy/2744758702407036/, dostęp: 19.12.2020.
• Rosal E., Nowy strój ludowy, podcast historyczno-etnologiczny Stowarzyszenia Słuchowisko organizowany w ramach projektu Patriotyzm jutra, [@:] https://open.spotify.com/episode/15gyW0w9OXfnXfEZAdopt?si=edqcEEM0RBuWH7zQC3y0tQ, dostęp: 16.10.2020.
• Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”, źródło: https://zespolslask.pl/, dostęp: 24.12.2020.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2078086