Funkcjonowanie i rehabilitacja poznawcza osób w podeszłym wieku

• Authors: Jerzy Mroziak

Title variants

EN

Functioning and cognitive rehabilitation of the elderly

Abstracts

EN

The paper deals first and foremost with impairments of cognitive processes, memory above all, in the elderly. These issues were overviewed in the context of the currently unsatisfactory level of care provision to the aged. Social and psychological consequences of age-related cognitive impairments as well as problems faced by impaired seniors and their families were outlined. Moreover, age-related changes both in the psychological sphere and intellectual functioning were discussed, with the focus on dementias (including Alzheimer’s disease and frontotemporal dementia). Finally, the problems of assessment and rehabilitation of memory impairments were briefly presented.

PL

Pracę poświęcono przede wszystkim zaburzeniom procesów poznawczych, głównie pamięci, u osób w podeszłym wieku. Problematykę tę przedstawiono na tle obecnie niezadowalającego stanu opieki nad ludźmi starymi. Omówiono społeczne i psychologiczne konsekwencje zaburzeń poznawczych związanych z wiekiem oraz problemy chorych seniorów i ich rodzin. Zasygnalizowano także zagadnienia zmian w sferze psychicznej i funkcjonowaniu intelektualnym ludzi starych, ze szczególnym uwzględnieniem zespołu otępiennego (choroby Alzheimera i otępienia czołowo-skroniowego). Przedstawiono również problemy diagnozy i rehabilitacji zaburzeń pamięci.

Keywords

PL

starzenie się; zaburzenia pamięci; otępienia; choroba Alzheimera; diagnoza poznawcza; rehabilitacja poznawcza/pamięci; opieka

EN

ageing; memory impairments; dementia; Alzheimer’s disease; cognitive assessment; cognitive/memory rehabilitation; caregiving

• Publisher: Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku
• Journal: Zagadnienia Społeczne
• Year: 2014
• Volume: 2
• Issue: 2
• Pages: 24-44

Dates

published

2014

Contributors

author

Jerzy Mroziak

• Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku

References

• Barbizet J. (1966): Nowe dane w sprawie pamięci ludzkiej. „Neurologia, Neurochirurgia i Psychiatria Polska”, XVI, 3, 285-290.
• Bilikiewicz A., Landowski J., Radziwiłowicz P. (1999): Psychiatria. Warszawa, PZWL.
• Bolewska A. (2008): Rola czynników psychospołecznych w rehabilitacji neuropsychologicz-nej. W: E. Łojek, A. Bolewska (red.): Wybrane zagadnienia rehabilitacji neuropsychologicznej. Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa, 2008.
• Boman I.L., Lindstedt M., Hemmingsson H., Bartfai A. (2004): Cognitive training in home environment. “Brain Injury”, 18, 10, 985-995.
• Brierly J.B. (1966): The neuropathology of amnesic states. W: C.W.M. Whitty, O.L. Zangwill (eds): Amnesia. Butterworths, London, 199-223.
• Brooks B.M., Rose E.D., Potter J., Jayawardena S., Morling A. (2004): Assessing stroke patients' prospective memory using virtual reality. “Brain Injury”, 18, 4.
• Dellis D.C.(1989): Neuropsychological assessment of learning and memory. W: F. Boller, J. Grafman (eds): Handbook of Neuropsychology (T.3). Elsevier Science Publishers B.V., Amsterdam, New York, Oxford, 3-33.
• Frederiks J.A.M. (1993): Transient global amnesia. “Clin. Neurol. Neurosurgery”, 95; 265-283.
• Gainotti G. (1979): The relationships between emotions and cerebral dominance: A review of clinical and experimental evidences. W: J. Gruzelier, P. Flor-Henry (eds): Hemisphere asymmetries of function in psychopathology. Elsevier, North-Holland Biomedical Press. Amsterdam-New York-Oxford.
• Gillette Y., DePompei R. (2004): The potential of electronic organizers as a tool in the cognitive rehabilitation of young people. “NeuroRehabilitation”, 19, 233-243.
• Glisky E.L. (2004): Disorders of memory. W: J. Ponsford (ed.): Cognitive and behavioral rehabilitation. From neurobiology to clinical practice. The Guilford Press, New York, London; 100-128.
• Glisky E.L., Schacter D.L. (1989): Models and methods of memory rehabilitation. W: F. Boller, J. Grafman (eds): Handbook of Neuropsychology (T.3). Elsevier Science Publishers B.V., Amsterdam, New York, Oxford., 233-246.
• Jellesma-Eggenkamp M.J.H. (2011): Geriatria w Holandii oraz istotne aspekty rozwoju tej dziedziny w Europie. W: Anna Jakrzewska-Sawińska (red.): Kompleksowe rozwiązania problemów geriatrycznych w trosce o przyszłość starzejącej się Europy. Poznań, 20-22.
• Jóźwiak A. (2011): Rola geriatry w rozpoznawaniu i leczeniu otępień. W: Anna Jakrzewska-Sawińska (red.): Kompleksowe rozwiązania problemów geriatrycznych w trosce o przyszłość starzejącej się Europy. Poznań, 91-97.
• Kopelman M., Crawford S. (1996): Not all memory clinics are dementia clinics. “Neuropsychological Rehabilitation”, 6(3), 187-202.
• Kessels R.P.C., Haanan E.H.F. (2003): Implicit learning in memory rehabilitation: A meta-analysis on errorless learning and vanishing cues methods. „Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology”, 24, 805-814.
• Kołodziej W. (2006a): Bio-psycho-społeczne funkcjonowanie osób starszych a społeczne stereotypy i uprzedzenia dotyczące starzenia się i starości. W: Agnieszka Nowicka (red.): Wybrane problemy osób starszych. Oficyna Wydawnicza „Impuls”; Kraków, 55-71.
• Kołodziej W. (2006b): Zaburzenia psychiczne i ryzyko samobójstwa u osób w starszym wieku. W: Agnieszka Nowicka (red.): Wybrane problemy osób starszych. Oficyna Wydawnicza „Impuls”; Kraków,87-97.
• Kritchevsky M. (1989): Transient global amnesia. W: F. Boller, J. Grafman (eds): Handbook of Neuropsychology. Elsevier Science Publishers B.V., 167-183.
• Łuria A.R. (1974): Niewropsychołogija pamiati, Naruszenia pamiati pri łokalnych porażeniach mozga. Izd. Pedagogika, Moskwa.
• Mroziak J. (1986): Percepcja a pamięć – na przykładzie modalności wzrokowej. W: Z. Włodarski (red.). Psychologiczne problemy pamięci. Materiały do nauczania psychologii. PWN, Warszawa, 46-69.
• Mroziak J. (1998): Zaburzenia uczenia się po uszkodzeniach mózgu. W: Z. Włodarski (red.). Psychologia uczenia się. T.II., PWN, Warszawa, 175-246.
• Mroziak J. (2008): Rehabilitacja neuropsychologiczna osób z zaburzeniami pamięci. W: E. Łojek, A. Bolewska (red.): Wybrane zagadnienia rehabilitacji neuropsychologicznej. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, 96-122.
• Olszewski H. (2011): Wartość, kryteria i trudności wczesnego różnicowania otępienia czołowo-skroniowego z chorobą Alzheimera. W: Anna Jakrzewska-Sawińska (red.): Kompleksowe rozwiązania problemów geriatrycznych w trosce o przyszłość starzejącej się Europy. Poznań, 82-88.
• O’Neil-Pirozzi T.M., Kendrick H. Goldstein R., Glenn M. (2004): Clinical influences on use of portable electronic memory devices in traumatic brain injury rehabilitation. “Brain Injury”, 18, 179-189.
• Oddy, M., Cogan J. (2004): Coping with severe memory impairement. “Neuropsychological Rehabilitation”, 14, 481-494.
• Port A., Willmott C., Charlton J. (2002): Self-awareness following traumatic brain injury and implications for rehabilitation. “Brain Injury”, 16, 277-289.
• Pużyński S., Wciórka J. (2000): Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Kraków, Vesalius, wyd. 2.
• Quemada J.I., Cespedes J.M.M., Ezkerra J., Ballesteros J., Ibarra N., Urruticoechea I. (2003): Outcome of memory rehabilitation in traumatic brain injury assessed by neuropsycho-logical test and questionnaires. “Journal of Head Trauma Rehabilitation”, 18, 532-540.
• Raskin S. A. (2010): Current Approaches to Cognitive Rehabilitation. W: C.L. Armstrong, L. Morrow (eds): Handbook of Medical Neuropsychology. Springer, 505-517.
• Rose E.D., Brooks M.B., Rizzo A.A. (2005): Virtual reality in brain damage rehabilitation. “Re-view. Cyber-Psychol. Behav”., 8, 241-262.
• Russell E. W. (1981): The pathology and clinical examination of memory. W: S.B. Filskov, S.B. Boll (eds): Handbook of Clinical Neuropsychology. J. Wiley and Sons, 287- 319.
• Sing-Fai Tam, Wai Kwong Man, Cristina W.Y. Hui-Chan, A. Lau, B. Yip, Cheung W. (2003): Evaluating the efficacy of the telecognitive rehabilitation for functional performance in three case studies. “Occupat. Therapy Intern”. 10 (1), 20-38.
• Steuden S. (2012): Psychologia starzenia się i starości. PWN, Warszawa.
• Thomas A.K., Dave J.B., Bonura B.M. (2010): Theoretical Perspectives on Cognitive Ageing. W: C.L. Armstrong, L. Morrow (eds): Handbook of Medical Neuropsychology. Springer, 297-313.
• Wieczorkowska-Tobis K., Kropińska S. (2011): Kto jest pacjentem geriatrycznym? Opieka geriatryczna w Polsce. W: A. Jakrzewska-Sawińska (red.): Kompleksowe rozwiązania problemów geriatrycznych w trosce o przyszłość starzejącej się Europy. Poznań, 8-15.
• Wciórka J. (red, wyd. polskiego) (2008): Kryteria diagnostyczne według DSM-IV-TR. Elsevier, Urban & Partner; Wrocław, wyd. 1.

Identifiers

Biblioteka Nauki

59977262