Rola Policji Państwowej w systemie obronnym Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej udział w działaniach wojennych w latach 1920-1939

• Authors: Jacek Pawłowski

Title variants

EN

The role of the State Police in the defense system of the Republic of Poland and its participation in military operations in 1920-1939

Abstracts

EN

The period of formation of the State Police (Policja Państwowa) and its unification coincided with the difficult time of the Polish-Bolshevik war. The experience of the Polish-Bolshevik war meant that it was treated as a significant force that could be used in a possible future armed conflict. Therefore, in the interwar period, various initiatives were undertaken to properly use the State Police in case of an armed conflict. Despite this, in September 1939, the participation of the State Police was not particularly commendable, and it should be emphasized that it was not the fault of the police themselves, but of the authorities, who did not know how to use it. At the end of September 10, 1939, when the decision to militarize the State Police was made, it had already ceased to exist as a compact force, partly seized by the attacking enemy units, and partly destroyed and lost in the chaos of evacuation. At the same time, it should be noted that despite the fact that the State Police did not meet expectations, the example of the Coast and Warsaw proves that in favourable conditions the cooperation between the army and the police could bring positive effects.

PL

Okres formowania Policji Państwowej i jej unifikacji przypadł na trudny okres, jakim była wojna polsko-bolszewicka. Doświadczenia z wojny polsko-bolszewickiej spowodowały, że zaczęła być traktowana jako istotna siła, która mogła być wykorzystana w ewentualnym przyszłym konflikcie zbrojnym. W związku z tym, w okresie międzywojennym, podejmowano różne inicjatywy, które miały na celu właściwe wykorzystanie Policji Państwowej na wypadek konfliktu zbrojnego. Pomimo tego we wrześniu 1939 roku, udział Policji Państwowej nie należał do szczególnie chlubnych, przy czym należy podkreślić, że nie była to wina samej policji, a władz, które nie za bardzo wiedziały, jak ją wykorzystać. Gdy w końcu 10 września 1939 roku podjęto decyzję o militaryzacji PP, w zasadzie nie istniała ona już jako zwarta siła, częściowo zagarnięta przez nacierające jednostki wroga, a częściowo rozbita i zagubiona w chaosie ewakuacji. Jednocześnie należy zaznaczyć, że pomimo tego, iż Policja Państwowa nie spełniła oczekiwań, to przykład Wybrzeża i Warszawy świadczy o tym, że w sprzyjających warunkach współdziałanie wojska i policji mogło przynosić pozytywne efekty.

Keywords

PL

policja; wojna polsko-bolszewicka; komenda powiatowa; ewakuacja

EN

police; Polish-Bolshevik war; poviat headquarters; evacuation

• Publisher: Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku
• Journal: Zagadnienia społeczne
• Year: 2019
• Volume: 1
• Issue: 11
• Pages: 51-70

Dates

published

2019

Contributors

author

Jacek Pawłowski

• Komenda Wojewódzka Policji w Bydgoszczy

• https://orcid.org/0000000155168853

References

• Archiwum Akt Nowych
• Komenda Główna Policji Państwowej
• Komenda Główna Policji Państwowej – dopływ
• Archiwum Państwowe w Bydgoszczy
• Okręgowa Komenda PP w Toruniu
• Komenda Powiatowa PP w Starogardzie
• Komisariaty i Posterunki – zbiór szczątków zespołu Posterunki PP w pow. bydgoskim
• Komenda Powiatowa PP w Wyrzysku
• Archiwum Państwowe w Toruniu
• Komenda Powiatowa PP w Brodnicy
• Ustawa z dnia 24 lipca 1919 roku o Policji Państwowej, DPPP, 1919, nr 61, poz. 363.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 marca 1928 roku o Policji Państwo-wej DURP, 1928, nr 28, poz. 27.
• „Gazeta Administracji i Policji Państwowej”
• Suski Julian, W służbie publicznej na dwóch kontynentach, Warszawa 1988.
• Bydgoszcz 3 – 4 września 1939. Studia i dokumenty, Tomasz Chinciński, Pa-weł Machcewicz (red.), Warszawa 2008.
• Ciechanowski K., Armia „POMORZE” 1939, Warszawa 1982.
• Fałdowski M., Zagłada polskich policjantów więzionych w obozie specjalnym NKWD w Ostaszkowie, Szczytno 2016.
• Gajewski M., 213 policyjny pułk piechoty, Białystok 2003.
• Hauser P., Mniejszość niemiecka w województwie pomorskim w latach 1920 - 1939 Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1981.
• Hempel A., Pogrobowcy klęski. Rzecz o policji granatowej w Generalnym Gu-bernatorstwie 1939 – 1945, Warszawa 1990.
• Kraśnicka–Zajdler U., Wrzesień 1939 roku widziany oczami Komendanta Głównego Policji Państwowej gen. Bryg. Józefa Kordiana – Zamorskiego, „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska” nr 19, Białystok 2006.
• Litwiński R., Korpus Policji w II Rzeczypospolitej. Służba i życie prywatne, Lu-blin 2007.
• Litwiński R., Policja Państwowa w województwie lubelskim w latach 1919-1939, Lublin 2001.
• Misiuk A., Policja Państwowa 1919-1939. Powstanie, organizacja, kierunki dzia-łania, Warszawa 1996.
• Nazarewicz J., Polskie sądy wojenne w wojnie obronnej 1939 roku. Studia i rozprawy tom I, Warszawa 1980.
• Rezmer W., Polski plan unieruchomienia w razie wojny tzw. elementów anty-państwowych (1931 – 1939) w „Polska i jej sąsiedzi w czasach najnowszych” Toruń 1995.
• Sprengel B., Nieznane karty międzywojennej Brodnicy. Policja i przestępczość w latach 1920-1939, Toruń 1998.

Identifiers

Biblioteka Nauki

1551775