Suwerenność: krytyka kategorii w paradygmacie komunikacyjnym i personalistycznym

• Authors: Anna Krzynówek-Arndt
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wizja odpersonalizowanej „suwerenności jako takiej” wiązana z wystąpieniem Hobbesa spotyka się współcześnie z zasadniczą krytyką z dwóch przeciwstawnych kierunków. Pierwszym z nich jest komunikacyjny paradygmat analizy władzy nastawiony na ostateczne „rozpuszczenie” suwerenności w demokratycznych procedurach gwarantujących rozumność wypracowywanych rozstrzygnięć. Drugi, wiązany ze stanowiskami personalistycznymi, zmierza do tego, by suwerenność przypisać w pierwszym rzędzie realnemu bytowi osobowemu, podporządkowując państwo realizacji celów osobowych. Oba kierunki łączy wyraźna niechęć i obawa przed zdepersonalizowanym państwem będącym zasadą jednoczącą zbiorowość monadycznie ujmowanych, wsobnych jednostek niezdolnych do stworzenia samorządnej wspólnoty. Celem artykułu jest analiza suwerenności zdepersonalizowanej, wpisanych w nią problemów oraz możliwych odpowiedzi krytycznych pochodzących z jednej strony od koncepcji suwerenności „zdesubstancjalizowanej” Arendt i Habermasa, z drugiej, od personalistycznej myśli Maritaina. The depersonalization of the concept of sovereignty that is present in Hobbes attracts criticism from two different directions. The first one comes from a communicative paradigm of power analyses which aims to “dissolve” sovereignty in democratic procedures guarantying the reasonableness of political outcomes. The second way of criticism is connected with the personalism aims at attributing the sovereignty in the first place to a real, personal being and at subordinating the state to the realization of personal aims. Both strands of criticism are concerned about the depersonalized state understood as the principle unifying the gathering of monadic individuals unable to create a self-governing community. The aim of the article is to analyze the depersonalized concept of sovereignty, its inherent problems and possible critical responses found in the concept of “desubstantialized” sovereignty which is present in the work of Arendt and Habermas, and in the personalistic thought of Maritain.

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Polityki
• Year: 2015
• Volume: 6
• Issue: 14
• Pages: 89-109

Dates

published

2015-03-30

Contributors

author

Anna Krzynówek-Arndt

References

• Arendt, H., 1994, Między czasem minionym a przyszłym, przekł. M. Godyń, Fundacja Aletheia, Warszawa.
• Arendt, H., 2000, Kondycja ludzka, przekł. A. Łagodzka, Fundacja Aletheia, Warszawa.
• Arendt, H., 2002, Wola, przekł. R. Piłat, Czytelnik, Warszawa.
• Arendt, H., 2003, O rewolucji, przekł. M. Godyń, Czytelnik, Warszawa.
• Arendt, H., 2012, Wykłady o filozofii politycznej Kanta, przekł. R. Kuczyński, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa.
• Benhabib S., 1996, Models of Public Space: Hannah Arendt, the Liberal Tradition, and Jürgen Habermas, w: Calhoun, C., (red.), Habermas and the Public Sphere, The MIT Press, Cambridge.
• D’Entrèves, M.P., 1994, The Political Philosophy of Hannah Arendt, Routledge, London and New York.
• Gratton, P., 2012, The State of Sovereignty. Lessons from the Political Fictions of Modernity, The University of New York Press, Albany.
• Habermas, J., 2003, Przyszłość natury ludzkiej, przekł. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Habermas, J., 2005, Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, przekł. A. Romaniuk, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Hinsley, F.H., 1986, Sovereignty, Cambridge University Press, Cambridge.
• Hobbes, T., 1956, Elementy filozofii, t. II, przekł. Cz. Znamierowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Hobbes, T., 2005, Lewiatan czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, przekł. Cz. Znamierowski, Fundacja Aletheia, Warszawa.
• Jouvenel B., 1997, Sovereignty. An Inquiry into the Political Good, przekł. J.F. Huntington, Liberty Fund, Indianapolis.
• Kaczorowski, P., 1998, My i oni. Państwo jako jedność polityczna. Filozofia polityczna Carla Schmitta w okresie republiki weimarskiej, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa.
• Kalyvas, A., 2008, Democracy and the Politics of the Extraordinary. Max Weber, Carl Schmitt and Hannah Arendt, Cambridge University Press, Cambridge.
• Kantorowicz, E., 2007, Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej, przekł. M. Michalski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Krąpiec, M.A., 1996, Suwerenność – czyja?, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin.
• Maritain, J., 1988, Pisma filozoficzne, przekł. J. Fenrychowa, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków.
• Maritain, J., 1993, Człowiek i państwo, przekł. A. Grobler, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Rhonheimer, M., 2013, The Common Good of Constitutional Democracy, The Catholic University of America Press, Washington.
• Schall, J., 1998, Jacques Maritain. The Philosopher in Society, Rowman and Littlefirld Publishers.
• Schmitt, C., 2008, Lewiatan w teorii państwa Thomasa Hobbesa, przekł. M. Falkowski, Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Schmitt, C., 2012, Teologia polityczna i inne pisma, przekł. M. Cichocki, Aletheia, Warszawa.
• Schmitz, K., 1997, W sercu ludzkiego dramatu. Antropologia filozoficzna Karola Wojtyły – Papieża Jana Pawła II, przekł. W. Buchner, Wydawnictwo M, Kraków.
• Skinner, Q., 2004, Visions of Politics. Hobbes and Civil Science, Cambridge University Press, Cambridge.
• Taylor, Ch., 2013, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przekł. zbiorowy pod red, T. Gadacza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Szlachta, B., 2003, O pojęciu „suwerenność”. Kilka uwag historyka doktryn politycznych, „Civitas. Studia z filozofii polityki”, nr 7, Warszawa.