Zasada pozytywnej dyskryminacji mniejszości narodowych w ujęciu teoretycznym i praktyce ustrojowej

• Authors: Ewa Ganowicz

Title variants

EN

THEORETICAL AND CONSTITUTIONAL ASPECTS OF THE PRINCIPLE OF POSITIVE DISCRIMINATION REGARDING NATIONAL MINORITIES

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

CEL NAUKOWY: Zbadanie teoretycznych aspektów zasady pozytywnej dyskryminacji, ustrojowych uwarunkowań jej zastosowania w odniesieniu do mniejszości narodowych w Polsce. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zagadnienie interesuje przedstawicieli wielu nauk, wpasowuje się w koncepcję demokracji ujmowanej jako wartości, procedury i w sensie substancjalnym. W Polsce pozytywna dyskryminacja ma rangę zasady ustrojowej. Mniejszości narodowe znajdują się w niekorzystnej sytuacji wymagającej zastosowania preferencyjnych środków. W analizie zastosowano metodę analizy językowej, celowościowej, systemowej oraz prawno- ustrojowej PROCES WYWODU: Po ustaleniach terminologicznych, dotyczących charakteru i istoty pozytywnej dyskryminacji, jako narzędzia wyrównywania niekorzystnych sytuacji grup mniejszościowych oraz jej miejsca w realizacji zasad demokracji, autorka bada uwarunkowania prawne realizacji zasady. Przedmiotem zainteresowania są zapisy Konstytucji RP z 1997 r., Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym i zawarte w Kodeksie wyborczym ułatwiające członkom mniejszości narodowych udział w rywalizacji politycznej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W Polsce od 20 lat pozytywna dyskryminacja funkcjonuje jako zasada wyartykułowana w Ustawie zasadniczej. Odsetek mniejszości narodowych w Polsce jest nikły, lecz sytuacja członków tych grup wymaga wsparcia. Szczególnie istotna jest dla wyrównania dysproporcji w udziale w rywalizacji politycznej. Realizacja zasady nie wydaje się nastręczać trudności. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W Konstytucji zasada pozytywnej dyskryminacji istnieje od 20 lat, ale w praktyce mniejszości narodowe korzystają z preferencyjnego traktowania od nieco ponad dekady. Jest to narzędzie umacniania demokracji. W Polsce funkcjonuje w instytucjonalnej postaci, obwarowana regulacjami prawnymi. Ma to związek z poziomem rozwoju demokracji i budowy społeczeństwa obywatelskiego. Potrzebne są akcje uświadamiające, by wprowadzać działania o charakterze zachęcającym nie tylko same mniejszości do działań w celu polepszenia swojego położenia, ale i ukierunkowywać organizacje na etyczne standardy w tej dziedzinie.  

EN

RESEARCH OBJECTIVE: Analysis of the theoretical aspects of the principle of positive discrimination, constitutional conditions of its application in relation to national minorities in Poland. THE RESEARCH PROBLEMS AND METHODS: Many sciences are interested in the issue. The principle fits into the conception of democracy described as values, procedures, and in the substantial sense. In Poland positive discrimination is a principle established in the Constitution. There are many areas where national minorities are at a disadvantage, which requires preferential measures. The analysis uses linguistic, teleological, systemic and legal-systemic analysis methods THE PROCESS OF ARGUMENTATION: After terminological considerations on the nature and substance of the principle, the analysis of its specificity as a tool for balancing disadvantages of minority groups, and its place in the implementation of democratic principles, the author examines the legal conditions for the implementation of this principle. The subject of interest is the provisions of the 1997 Constitution of the Republic of Poland, of the National and Ethnic Minorities and Regional Language Act, and also those included in the Electoral Code, designed to facilitate participation of members of national minorities in political rivalry. RESEARCH RESULTS: In Poland for 20 years positive discrimination exists as a principle articulated in the Basic Law. Although the percentage of minorities in Poland is hardly perceptible, the situation of members of these groups requires some support. It is particularly important to compensate for disparities in political participation. Implementing of the rule does not seem to be a problem. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Although in the Constitution the principle of positive discrimination has existed for 20 years, national minorities can enjoy preferential treatment for about a decade. This is an extremely necessary tool for the consolidation of democracy. In Poland, it still functions only in its institutional form, subject to legal regulations. This is related to the level of development of democracy and the building of civil society. Awareness-raising actions are needed, so as to slowly introduce activities that are encouraging not only the minorities themselves to work to improve their position, but also to direct the organizations to ethical standards in the field.

Keywords

PL

pozytywna dyskryminacja; zasada równości; działania afirmacyjne; mniejszości narodowe; pozytywna dyskryminacja; zasada równości; działania afirmacyjne; mniejszości narodowe

EN

positive discrimination; principle of equality; affirmative action; national minorities

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Polityki
• Year: 2018
• Volume: 9
• Issue: 28
• Pages: 11-27

Dates

published

2019-01-17

Contributors

author

Ewa Ganowicz

References

• Antoszewski, A. i Herbut, R. (1996). Leksykon politologii. Wrocław: Wydawnictwo UWr.
• Caram Abduch, S. (2011). Positive Discrimination: a comparative perspective between the United States, Brazil and France. Kindle Edition.
• Centeno, M.A. i Newman, K.S. (2010). Discrimination in an Unequal World. Oxford: Oxford University Press.
• Framework Convention for the Protection of National Minorities and explanatory report. (1995). H (95) 10, Strasbourg. Pozyskano z: https://rm.coe.int/16800c10cf (dostęp: 05.01.2018).
• Ganowicz, E. (2014). Rywalizacja polityczna mniejszości narodowych w wyborach samorządowych w Polsce po roku 1989. Studia i Monografie, 517, 5-17.
• Glennerster, H. i Hatch, S. (1974). Strategy against inequality?
• W: H. Glennerster i S. Hatch z J. Barnes, G. Green, A. Little,
• M. Meacher i S.M. Miller (red.), Positive discrimination and inequality. London: Fabian Society.
• Heyer, J. i Gopal Jayal, N. (2009). The Challenge of Positive Discrimination in India. Crise Working Paper Nr 55, Centre for Research on Inequality, Human Security and Ethnicity.
• Johnson M.R.D., Soydan, H. i Williams, Ch. (2002). Social Work and Minorities: European Perspectives. Studies in the Humanities, 10.
• Kalekin-Fishman, D. i Pitkanen, P. (2006). Multiple Citizenship as a Challenge to European Nation-States. Sense Publishers.
• Kennedy-Dubourdieu, E. (2006). Race and Inequality: World Perspectives on Affirmative Action. Hampshire: Ashgate Publishing, Ltd.
• Kłączyńska, N. (2005). Dyskryminacja religijna a prawnokarna ochrona wolności sumienia i wyznania. Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Lawson, A. (2008). Disability and Equality Law in Britain: The Role of Reasonable Adjustment. Oxford and Portland Oregon: Bloomsbury Publishing.
• Miller, D. (1999). Principles of social justice. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
• Raport Bossuyta. (2002). Prevention of Discrimination. The concept and practice of affirmative action Final report submitted by Mr. Marc Bossuyt, Special Rapporteur, in accordance with Sub-Commission resolution 1998/5,
• E/CN.4/Sub.2/2002/21. Commission of Human Rights, Sub-Commission on the Promotion and Protection of Human Rights, 17 June 2002.
• Pozyskano z: https://www.rpo.gov.pl/pliki/1172499784.pdf (dostęp: 01.02.2018).
• Raport z wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań. (2011). Pozyskano z: http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/lud_raport_z_wynikow_NSP2011.pdf (dostęp: 01.02.2018).
• Rytel-Warzocha, A. (2017). Przywileje wyborcze mniejszości narodowych – polityka antydyskryminacyjna państw europejskich, s. 386-387. Pozyskano z: http://www.im.edu.pl/wp-content/uploads/2015/10/5_A. Rytel_Przywileje-wyborcze-mniejszo%C5%9Bci-narodowych.pdf (dostęp: 03.03.2018).
• Schiek, D., Waddington, L. i Bell, M. (2007). Cases, Materials and Text on national, supranational and international Non-Discrimination Law: Ius Commune Casebooks for the Common Law of Europe. Bloomsbury Publishing.
• Schmahl, S. i Breuer, M. (2017). The Council of Europe: Its Law and Policies. Oxford: Oxford University Press.
• Shinde, P.K. (2005). Dalits and Human Rights: Dalits: the broken future. Gyan Publishing House.
• Sozański, J. (2013). Prawa człowieka w Unii Europejskiej po Traktacie Lizbońskim. Warszawa: PWP Iuris.
• Spiliopoulou Ĺkermark, A. (1997). Justifications of Minority Protection in International Law. Martinus Nijhoff Publishers.
• Śmiszek, K. Działania wyrównawcze/pozytywne. Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego. Pozyskano z: http://rownosc.info/dictionary/dzialania-wyrownawcze-pozytywne (dostęp: 04.02.2018).
• The Plowden Report. (1967). Children and their Primary Schools, A Report of the Central Advisory Council for Education (England). Pozyskano z:http://www.educationengland.org.uk/documents/plowden/plowden1967-1.html (dostęp: 02.02.2018).
• Weisskopf, T.E. (2004). Affirmative action in the US and India. A comparative perspective. London: Routledge.
• Winiarska, A. i Klaus, W. (2011). Dyskryminacja i nierówne traktowanie jako zjawisko społeczno kulturowe. W: B. Kłos i J. Szymańczyk (red.), Zasada równości i zasada niedyskryminacji. Warszawa: Studia Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, 9-39.