Słowacka proza naturyzmu w polskich przekładach - strategie wyboru i translacji w zmieniającej się perspektywie kulturowej drugiej połowy XX wieku

• Authors: Marta Buczek

Title variants

SK

Slovenska proza naturizmu v polskych prekladoch — strategie vyberu a prekladu v meniacej sa kulturnej perspektive druhej polovice dvadsiateho storocia

EN

Slovak Naturalist Prose in Polish Translations — Strategies for Selection and Translation in the Changing Cultural Perspective of the Second Half of the Twentieth Century

• Languages of publication: PL

Abstracts

SK

Autorka prispevku analyzuje polske preklady slovenskej prózy naturizmu, ktory je v primarnom horizonte vel'mi zaujimavym fenomenom a najcastejsie sa preklada do polstiny. Autorka sa zameriava na reprezentativne preklady, strategie vyberu textov na preklad a strategie prekladania naturizmu v meniacej sa kulturnej perspektive druhej polovice 20. storocia. Historicka a kulturna situacia, historicka vzdialenost’ medzi ori- ginalmi a ich prekladmi ma najvaćśi vplyv na vyber textov, ale aj na strategie, ktore si prekladatelia vyberaju pocas procesu prekladu. Z hladiska kultury a literatury sa v Polsku v roku 1956 objavila slovenska próza naturizmu vo velmi sirokom zastupeni, ale neo- vplyvnila prijemcov a nemala moznost ovplyvnit’ vyvoj prijimajucej literatury. Autorka clanku sa snazi odpovedat na otazku, ake boli toho priciny.

EN

The author of the article analyses Polish translations of the Slovak naturalist prose which is a very interesting phenomenon at the primary horizon and appears to be the most frequently translated into Polish. The author concentrates on the represen- tative translations, strategies of selection and strategies of translation of the naturalism in the changing cultural perspective of the second half of the twentieth century. Historical and cultural situation, historical distance between the originals and their translations has the biggest influence for the selection of the texts but also for the strategies which translators choose during the process of translation. In the perspective of cultural and literature turn in Poland in 1956, Slovak naturalist prose had the chance to appear in the second horizon but it did not affect recipients and did not have the possibility to impact the development of the receiving literaturę. The author of the article tries to explain the reasons for that.

Keywords

EN

literary translation; Slovak naturalist prose; Slovak literature in Polish translation

SK

literarny preklad; slovenska próza naturizmu; slovenska literatura v polskom preklade

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2018
• Volume: 9
• Issue: 1
• Pages: 201-226

Dates

published

2018

Contributors

author

Marta Buczek

References

• Balcerzan E., 1998: Literatura z literatury (strategie tłumaczy). Katowice, Wy¬dawnictwo Śląsk, s. 139.
• Balcerzan E., 2017: Eksperyment literaturoznawczy: modernizm. W: A. Kluba, M. Rembowska-Płuciennik, red.: (w) sieci modernizmu, historia literatury — poetyka — krytyka. Warszawa, instytut Badań literackich PAN, S. 35.
• Bassnett S., 2002: Translation Studies. [3rd edition]. New York, Routledge.
• Bolecki W., 2013: Modalności modernizmu. Studia. Analizy. Interpretacje. War¬szawa, Wydawnictwo instytutu Badań literackich PAN.
• Bourdieu P., 2001: Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. A. zawadz¬ki, tłum. Kraków, Universitas.
• Cepan O., 1984: Próza naturizmu. W: K. Rosenbaum, red.: Dejiny slovenskej literatury V. Literatura v rokoch 1918—1945. Bratislava, Veda, Vydavatel’stvo Slovenskej akademie vied SAV, s. 728—730.
• Cepan O., 2002: Lyrizovana próza. W: Idem: Literarne dejiny a literarna veda. Vyber z diela Oskara Cepana. Zvazok III. Bratislava, Veda, Vydavatel’stvo SAV.
• Dąmbska-Prokop U., 2012: O tłumaczeniu źle i dobrze. Rzeszów, Wydawnictwo Wiedza i Sztuka.
• Even-Zohar I., 2009: Miejsce literatury tłumaczonej w polisystemie literackim. W: P. Bukowski, M. Heydel, red.: Współczesne teorie przekładu. Kraków, Znak.
• Gadamer H.G., 1993: Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej. B. Ba¬ran, tłum. Kraków, Inter Esse.
• Głowiński M., 1977: Style odbioru. Szkice o komunikacji literackiej. Kraków, Wy¬dawnictwo Literackie.
• Hejwowski K., 2015: Iluzja przekładu. Katowice, Wydawnictwo Śląsk.
• Hermans T., 2015: Narada języków. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Ja¬giellońskiego.
• Heydel M., 2013: Gorliwość tłumacza. Przekład poetycki w twórczości Czesława Miłosza. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Hierowski Z., 1966: Literatura czeska i słowacka w Polsce Ludowej 1945—1964. Katowice, Wydawnictwo Śląsk.
• Januszkiewicz M., 2007: W-koło hermeneutyki literackiej. Warszawa, Wydawnic¬two Naukowe PWN.
• Jarniewicz J., 2012: Gościnność słowa. Szkice o przekładzie literackim. Kraków, Znak.
• Jauss H.R., 1986: Cząstkowość metody estetyki recepcji. W: H. Orłowski, red.: Współczesna myśl w Republice Federalnej Niemiec. Antologia. Warszawa, Czy¬telnik, s. 167.
• Lefevere A., 1992: Translation. History. Culture. A Sourcebook. London—New York, Routledge.
• Małczak L., 2013: Croatica. Literatura i kultura chorwacka w Polsce 1944—1989.
• Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Maskova A., 2009: Slovensky naturizmus v casopriestore. H. Kubisova, prel. Bra- tislava, Spolok slovenskych spisovatel’ov.
• Nawrocki W., Sierny T., 1983: Czeska i słowacka literatura piękna w Polsce w la¬tach 1945—1980. Katowice, Wydawnictwo Śląsk.
• Piotrowski A., 1972: Literatura słowacka w krytyce polskiej po roku 1945. W: M. Bobrownicka, red.: Związki i paralele literatur polskiej i słowackiej. Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossoliń¬skich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 222—223.
• Popovic A., 1975: Teória umeleckeho prekladu. Bratislava, Tatran.
• Pound E., 1968: Literary Essays of Ezra Pound. New York, New Directions. Ricmur P., 1989: Język, tekst, interpretacja. P. Graff, K. Rosner, tłum. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Sedlak I., 2009: Dejiny slovenskej literatury II. Martin, Bratislava, Matica slo- venska, LIC.
• Skwarczyńska S., 2013: Przekład i jego miejsce w literaturze narodowej. W: P. de Bończa Bukowski, M. Heydel, red.: Polska myśl przekładoznawcza. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 122.
• Spyrka L., 2016: Dramat słowacki w Polsce. Przekład w dialogu kultur bliskich.
• Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Steiner G., 2000: Po wieży Babel. Problemy języka i przekładu. O. i W. Kubiń- scy, tłum. (na podstawie wyd. 3.). Kraków, Universitas.
• Stevcek J., 1973: Lyrizovana próza. Bratislava, Tatran.
• Stevcek P., 2002: Podia vzoru clovek. Bratislava, Slovensky spisovateł.
• Smatlak S., 1999: Dejiny slovenskej literatury. T. 2. Bratislava, Narodne literarne centrum.
• Sutovec M., 2005: Mytus a dejiny v próze naturizmu. Bratislava, Literarne infor- macne centrum.
• Tokarz B., 2006: Przekład w dialogu międzykulturowym. W: P. Fast, P. Janikow¬ski, red.: Dialog czy nieporozumienie. Z zagadnień krytyki przekładu. Katowice, Wydawnictwo Śląsk.
• Tokarz B., 2010: Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Torop P, 2008: Historia przekładu. W: P. Ricrnur, P Torop: O tłumaczeniu. T. Swoboda, S. Ulaszek, tłum. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdań¬skiego.
• Venuti L., 2009: Przekład, wspólnota, utopia. M. Heydel, tłum. W: P. Bukowski, M. Heydel, red.: Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków, znak. zarek J., 2002: O polsko-słowackich związkach literackich po roku 1918. W: H. Mieczkowska, J. Hvisc, red.: Polsko-słowackie stosunki po roku 1918 — Slovensko-polske vzt'ahy po roku 1918. Wrocław, Centrum Badań Śląskoznaw- czych i Bohemistycznych, Uniwersytet Wrocławski.

Identifiers

ISSN

1899-9417