II Korpus gen. Józefa Hauke-Bosaka w Powstaniu Styczniowym. Inspiracje rozwiązaniami Powstania Kościuszkowskiego

• Authors: Grzegorz Cwyl

Title variants

EN

II Corps of General Józef Hauke-Bosak in the January Uprising. Inspirations with the solutions of the Kościuszko Uprising

Abstracts

EN

The idea of scythemen is not limited to soldiers armed with scythes. It is related to the vision of a soldier-citizen, recruited from a rural environment, who is able to stand up for the motherland of his own free will. In this context, the Second Insurgent Corps may be an attempt to implement such an idea. The national authorities repeatedly tried to encourage the peasant class to join the ranks of the insurgent army. Initially, this did not bring positive results. Insurgent propaganda often referred to, for example, Tadeusz Kościuszko as, who first called on the peasants to defend the country on equal terms with other strata of society. The insurgent authorities eagerly emphasized this equality, trying to convince the peasant class, that only in the ranks of the Polish army will they win freedom, not only political but also personal and, perhaps most importantly, economic. The last dictator of the January Uprising Romuald Traugutt, believed that a military action without the support of the common people is only a demonstration and cannot bring independence. Hence the efforts of Traugutt, which led to the announcement of a mass mobilisation of the entire population, not only the nobility. This intention could not be implemented under the conditions of that time, however, the efforts put into creating and organizing the 2nd corps of the insurgent army may indicate that they were not without the possibility of implementation.

PL

Pojęcie kosynierów obejmuje nie tylko żołnierzy uzbrojonych w kosy. Jest związane z wizją żołnierza-obywatela, rekrutowanego ze środowiska wiejskiego, który jest w stanie z własnej woli stanąć w obronie Ojczyzny. W tym kontekście II Korpus powstańczy może być próbą urzeczywistnienia takiej idei. Władze narodowe wielokrotnie usiłowały zachęcić warstwę chłopską do wstępowania w szeregi powstańczej armii. Początkowo nie przynosiło to pozytywnych rezultatów. Powstańcza propaganda często powoływała się na przykład Tadeusza Kościuszki, jako tego, który pierwszy wezwał chłopów do obrony kraju na równych prawach z innymi warstwami społecznymi. Władze powstańcze chętnie akcentowały tę równość, starając się przekonać warstwę chłopską, że jedynie w szeregach polskiej armii wywalczą sobie wolność, nie tylko polityczną, ale także osobistą oraz, co może najważniejsze, gospodarczą. Ostatni dyktator Powstania Styczniowego Romuald Traugutt uważał, że wystąpienie militarne bez wsparcia prostego ludu jest zaledwie demonstracją i nie może przynieść niepodległości. Stąd też wynikały wysiłki Traugutta, które doprowadziły do ogłoszenia pospolitego ruszenia całej ludności, nie tylko szlachty. Zamiaru tego nie można było w ówczesnych warunkach zrealizować, jednak wysiłki włożone w utworzenie i zorganizowanie II Korpusu armii powstańczej wskazują, że nie były to próby pozbawione możliwości realizacji.

Keywords

PL

kosynierzy; Tadeusz Kościuszko; Romuald Traugutt; II Korpus armii powstańczej; warstwa chłopska

EN

scythemen; Tadeusz Kościuszko; Romuald Traugutt; 2nd corps of the insurgent army; peasant class

• Publisher: Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
• Journal: Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
• Year: 2021
• Issue: 1(15)
• Pages: 81-90

Dates

published

2021

Contributors

author

Grzegorz Cwyl

References

• Cwyl G., Bitwa pod Iłżą w styczniu 1864 r., [w:] Różnymi drogami do niepodległości. Studia z historii najnowszej, red. B. Świtalska, M. Żuławnik, Warszawa 2014;
• Cwyl G., Iłża 1864, Warszawa 2021;
• Erlach F. L., Partyzantka w Polsce w roku 1863, Warszawa 1960;
• Fiszka-Borzyszkowski P., Wojna zuluska 1879, Warszawa 2010;
• Góra B., Uzbrojenie oddziałów powstańczych w latach 1863-1864, [w:] Powstanie styczniowe 1863-1864. Aspekty militarne i polityczne, red. J. Wojtasik, Warszawa 1995;
• Grzeszczak M., Ignacewo 1863, Warszawa 2015;
• Kalita K., Ze wspomnień krwawych walk, Lwów 1913;
• Kalwat W., Kampania Langiewicza 1863, Warszawa 2012;
• Kozłowski E., Generał Józef Hauke-Bosak 1834-1871, Warszawa 1973;
• Krzyżanowski S., Wspomnienia z czasów mojej młodości, [w:] Nadziei promienie. Trzy pamiętniki z XIX wieku, red. J. Pociecha, Kraków 1978;
• Powstanie Styczniowe. Materiały i dokumenty. Dokumenty Komitetu Centralnego Narodowego i Rządu Narodowego 1862-1864, Wrocław – Warszawa – Kraków 1968;
• Powstanie Styczniowe. Materiały i dokumenty. Dokumenty Wydziału Wojny Rządu Narodowego 1863-1864, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1973;
• Powstanie Styczniowe. Materiały i dokumenty. Dokumenty Terenowych Władz Wojskowych Powstania Styczniowego 1863-1864, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1976;
• Pietrzykowski R., Dionizy Czachowski 1810-1863, Warszawa 1983;
• Ratajczyk L., Polska wojna partyzancka 1863-1864. Okres dyktatury Traugutta, Warszawa 1966;
• Szyndler B., Racławice 1794, Warszawa 2009;
• Walter J., Zdobycie Opatowa 24 lutego 1864 r., [w:] Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej. Polska sztuka wojenna w okresie Powstania Styczniowego, Zeszyt 14, red. E. Halicz, Warszawa 1954;
• Zahorski A., Powstanie kościuszkowskie 1794, [w:] Trzy powstania narodowe: kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe, red. W. Zajewski, Warszawa 2000.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2027984