Pustka

• Authors: Małgorzata Cieliczko

Title variants

EN

Void

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst stanowi próbę opisania kategorii pustki rozumianej jako swoisty chwyt artystyczny obecny w europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem polskich, tekstach kultury XX i XXI wieku. W części pierwszej (Pustka w nauce i sztuce – prolegomena filozoficzne) autorka dokonuje krótkiego przeglądu wcześniejszych sposobów ujmowania pustki w różnych dziedzinach myśli i nauki. Druga część (Pustka jako zabieg artystyczny) to autorska propozycja konceptualizacji współczesnych realizacji omawianej kategorii, dokonana na podstawie analizy różnorodnych dzieł z przestrzeni sztuki wizualnej i literatury. Podział tego chwytu na: koncept, ingerencję oraz element pozwolił na stworzenie oryginalnej definicji pustki. Ostatnia część (Pustka a pokrewne konceptualizacje) poświęcona jest wybranym kontekstom teoretycznym i filozoficznym bliskim pustce, lecz nietożsamym z nią, mowa między innymi o miejscach niedookreślenia, poetyce negatywnej, (prze)milczeniu czy tekstach nieistniejących.

EN

This text constitutes an attempt to describe the category of the void, understood as a specific artistic tactic used in European and particularly Polish cultural texts of the 20th and 21st centuries. In the first part (The Void in science and art – philosophical prolegomenon) the author completes a short survey of earlier ways of understanding the void in various areas of thought and scholarship. The second part (the Void as an artistic procedure) presents the author’s proposal for a conceptualization of contemporary manifestations of the category in question, based on an analysis of various works from the realms of the literary and visual arts. The tactic is divided into: concept, intervention and element, allowing for the creation of a new definition of the void. The final part (the Void and related conceptualizations) is devoted to selected theoretical and philosophical contexts relating to the void, but not identical with it, e.g. places of indefinition, negative poetics (keeping) silence, and non-existing texts.

Keywords

PL

sztuka niewidzialna; przezroczystość; spacjalizm; pustka; teksty nieistniejące; dzieło otwarte; nic; poetyka negatywna; miejsca niedookreślenia; liberatura; milczenie; pusta strona; Georges Perec; nicość; Lucio Fontana; Ignacy Karpowicz; przejrzystość; Powidok interpretacyjny

EN

invisible art; spatialism; transparecy; void; non-existing text; open work; nothing; Interpretative after-image; negative poetics; places of indefinition; liberature; empty page; Georges Perec; nothingness; Lucio Fontana; Ignacy Karpowicz; liquidity; invisible art; spatialism; transparecy; void; non-existing text; open work; nothing; Interpretative after-image; negative poetics; places of indefinition; liberature; empty page; Georges Perec; nothingness; Lucio Fontana; Ignacy Karpowicz; liquidity

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2015
• Issue: 1
• Pages: 98-109

Dates

published

2015-07-06

Contributors

author

Małgorzata Cieliczko

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0003-1955-2174

References

• Barrow, John D. Książka o niczym. Przetłumaczone przez Łukasz Lamża. Kraków: Copernicus Center Press, 2018.
• Bobrowska, Ewa. Parateoria: kalifornijska Szkoła z Irvine. Warszawa: Wydawnictwo Instytut badań literackich PAN : Towarzystwo literackie im. Adama Mickiewicza, 2013.
• Bolecki, Włodzimierz, i Wojciech Tomasik, red. Poetyka bez granic. Warszawa: IBL, 1995.
• Bouvier, Nicolas, Krystyna Arustowicz, i Grégory Leroy. Pustka i pełnia: zapiski z Japonii 1964-1970. Warszawa: Noir sur Blanc, 2005.
• Calvino, Italo. Wykłady amerykańskie: sześć przypomnień dla przyszłego tysiąclecia. Przetłumaczone przez Anna Wasilewska. Warszawa: Czuły Barbarzyńca, 2009.
• Cohen, Marcel. Z pustyni do Księgi: rozmowy z Marcelem Cohenem. Przetłumaczone przez Adam Wodnicki i Edmond Jabès. Kraków: Austeria, 2005.
• Czaja, Dariusz. Inne przestrzenie, inne miejsca: mapy i terytoria, 2013.
• Czapiga, Małgorzata. Wszechświat, bezład, pustka. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2014.
• Dunin-Wąsowicz, Paweł, i Wojciech Wilczyk. Widmowa biblioteka czyli Książki urojone albo Wypisy o xięgach, których nigdy nie było, ale ktoś o nich napisał. Warszawa: Lampa i Iskra Boża : Świat Książki, 1997.
• Eco, Umberto, i Lesław Eustachiewicz. Dzieło otwarte: forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2008.
• Fazan, Jarosław, i Krzysztof Zajas. Na pograniczach literatury. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2012.
• Friedrich, Hugo. Struktura nowoczesnej liryki od połowy XIX do połowy XX wieku. Warszawa: PIW, 1978.
• Heidegger, Martin, i Krzysztof Michalski. Budować, mieszkać, myśleć: eseje wybrane. Warszawa: Czytelnik, 1977.
• Hess, B. „Lucio Fontana, 1899–1968”. A New Fact in Sculpture, 2006, 30–54.
• Hull, Zbigniew, i Witold Tulibacki, red. Człowiek i pustka: problemy wakuumologii : praca zbiorowa. Olsztyn: OSW [Olsztyńska Szkoła Wyższa, 2000.
• Jasionowicz, Stanisław. Pustka we współczesnym doświadczeniu poetyckim. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2009.
• Kelly, Stuart. Księga ksiąg utraconych. Przetłumaczone przez Andrzej Krauze i Ewa Klekot. Warszawa: Wydawn. W.A.B., 2008.
• Leder, Andrzej. Nieświadomość jako pustka. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, 2001.
• Mielnik, Anna. „Piękno w pustce”. Czasopismo Techniczne., 2007, 339–43.
• Nycz, Ryszard. Poetyka doświadczenia: teoria-nowoczesność-literatura. Warszawa: IBL Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, 2012.
• Przybysławski, Artur. Buddyjska filozofia pustki. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2009.
• Przybysławski, Artur. Pustka jest radością czyli Filozofia buddyjska z przymrużeniem (trzeciego) oka. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2010.
• Sartre, Jean-Paul. Byt i nicość: zarys ontologii fenomenologicznej. Przetłumaczone przez Jan Kiełbasa i Piotr Mróz. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2007.
• Świeściak, Alina. Przemiany poetyki Ryszarda Krynickiego. Kraków: TAiWPN Universitas, 2004.
• Wiles, David. Krótka historia przestrzeni teatralnych. Przetłumaczone przez Wojciech Dudzik i Łukasz Zaremba. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012