Współczesne problemy urbanizacji i rozwoju miast w brazylijskiej Amazonii

• Authors: Mirosław Wójtowicz

Title variants

EN

Contemporary problems of urbanization and urban development in the Brazylian Amazon

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest określenie tempa i regionalnego zróżnicowania procesu urbanizacji na obszarze brazylijskiej Amazonii oraz prześledzenie przemian miejskiej sieci osadniczej na tym obszarze w latach 1950–2010. Badany obszar obejmuje współcześnie siedem stanów tworzących Region Północny (Região Norte) o powierzchni ponad 3,8 mln km2 , co stanowi 45,3% powierzchni kraju. W analizowanym okresie region ten cechował sie najszybszym tempem zarówno wzrostu zaludnienia, jak również przyrostu ludności miejskiej w skali całej Brazylii. Zaowocowało to przyspieszeniem procesów urbanizacji oraz rozwoju sieci miejskiej na badanym obszarze. Kolonizacja i napływ ludności do brazylijskiej Amazonii zmieniły jej tradycyjną strukturę osadniczą. W 1950 r. ponad 2/3 ludności miejskiej zamieszkiwało w dwóch głównych miastach – Belém i Manaus. W kolejnych dekadach, wraz z rozwojem nowych ośrodków powstających w kolonizowanych częściach Amazonii, wytworzyła sie bardziej regularna siec miejska.

EN

The aim of this paper is to determine the pace and regional diversification of the urbanization process in the Brazilian Amazon and to trace the changes in the urban settlement network in this area in the years 1950–2010. The studied area includes currently seven states forming the North Region (Região Norte)nwith an area of over 3.8 million km2 , accounting for 45.3% of the country’s area. In the analyzed period, this region was characterized by both the fastest population growth rate and an increase in urban population in Brazil. This resulted in accelerated urbanization processes and the development of urban network in the analysed area. Colonization and the influx of population into the Brazilian Amazon changed its traditional settlement structure. In 1950, more than two thirds of the city population lived in two major cities: Belém and Manaus. In the following decades, with the development of new centers in the colonized parts of the Amazon, a more regular urban network has developed.

Keywords

PL

Brazylia; Amazonia; urbanizacja; kolonizacja; siec miejska; prawo Zipfa

EN

Brazil; Amazon; urbanization; colonization; city network; Zipf’s law

• Publisher: Uniwersytet Opolski
• Journal: Studia Miejskie
• Year: 2018
• Volume: 29
• Pages: 27-44

Dates

published

2018

Contributors

author

Mirosław Wójtowicz

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

References

• Amaral S., Câmara G., Vieira Monteiro A.M., 2001, Análise espacial do processo de urbanização da Amazônia, Instituto Nacional de Pesquisas Espaciais, Ministerio da Ciência e Tecnologia, Brasilia.
• Araujo R., 1998, As cidades da Amazônia no século XVIII: Belém, Macapá e Mazagão, Facultade de Arquitectura da Universidade do Porto, Porto.
• Becker B., 2000, Cenários de curto prazo para o desenvolvimento da Amazônia, „Cadernos IPPUR”, 14(1). Becker B., 2001, Revisão das políticas de ocupação na Amazônia: é possível identificar modelos para projetarcenários? „Parcerias Estratécas” 12.
• Browder J.O., Godfrey B.J., 1997, Rainforest cities. Urbanization, development, and globalization of the Brazilian Amazon, Columbia University Press, New York.
• Burghardt A.F., 1971, A hypothesis about gateway Cities, „Annals of the Association of American Geographers”, 61(2).
• Corrêa R.L., 1987, A periodização da rede urbana da Amazônia, „Revista Brasileira de Geografia”, 49(3).
• Corrêa R.L., 1991, A organização urbana, [w:] Hammerli S.M., Buarque de Lima Fredrich O.M. (eds.), Geografia do Brasil. Região Norte, Fundação Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística, Rio de Janeiro.
• Czyż T. 2000, Zróżnicowanie wymiaru ludnościowo-urbanizacyjnego nowych województw, „Przegląd Geograficzny” 72(4).
• De Azevedo A., 1992, Vilas e cidades do Brasil colonial, „Terra Livre – AGB” 10.
• Diniz C.C., Santos F.B.T., 1999, Manaus: vulnerability in a satellite platform, [w:] Second tier cities: Rapid growth outside the metropole in Brazil, Korea, Japan and the US, Markusen A., DiGiovanna S., Sook Lee Y. (eds.), University of Minnesota Press, Minneapolis.
• Fearnside F.M., 1984, Brazil’s Amazon settlement schemes: Conflicting objectives and human carrying capacity, „Habitat International”, 8(1).
• Furtado C., 1967, Rozwój gospodarczy Brazylii, PWN, Warszawa.
• IBGE, 2017, Censos Demográficos, Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística, Rio de Janeiro. http://downloads.ibge.gov.br/downloads_estatisticas.htm# (dostęp 12 lutego 2017).
• Kanai J.M., 2014, Capital of the Amazon rainforest: Constructing a global city-region for entrepreneurial Manaus, „Urban Studies” 51(11).
• Kula M., 1987, Historia Brazylii, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa.
• Matznetter J., 1981, O sistema urbano no norte e nordeste do Brasil e a influência das novas estradas, „Revista Brasileira de Geografia” 43(1).
• Moura H.A., Moreira M.M., 2001, A População da Região Norte: processos de ocupação e de urbanização recentes, „Parcerias Estratégicas” 12.
• Simmons J.W., 1983, The settlement systems of virgin lands, „Geographia Polonica” 47.
• Skoczek M., 1989, Kolonizacja rolnicza a zmiany w rozmieszczeniu ludności w Ameryce Łacińskiej, Wydawnictwo UW, Warszawa. Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego nr 323.
• SUFRAMA, 2017, Indicadores de desempenho do polo industrial de Manaus. Ministério da Indústria, Comércio e Exterior e Serviços. http://site.suframa.gov.br/assuntos/modelo-zona-franca-de-manaus/INDICADORESABRILEMAIO2017.pdf/view (dostęp 13 lipca 2017).
• Teixeira M.C., Valla M., 1999, O urbanismo português. Séculos XIII–XVIII, Portugal–Brasil, Livros Horizonte, Lisboa.
• Valverde O., Dias, C.V., 1967, A rodovia Belém–Brasília – Estudo de geografia regional, Instituto Brasileiro de Geografia, Rio de Janeiro. Biblioteca Geográfica Brasileira, Série A, Publicação No 22.
• Vidal L., 2008, Mazagan. Miasto, które przepłynęło Atlantyk. Z Maroka do Amazonii (1769–1783), PIW, Warszawa.
• Wójtowicz M., 2017, Rozwój miast i urbanizacja Brazylii w okresie kolonialnym (1500–1822), „Studia Miejskie”t. 25.

Identifiers

ISSN

2082-4793

DOI

10.25167/sm2018.029.02