ZASADA RÓWNEGO TRAKTOWANIA W ODNIESIENIU DO DOSTĘPU DO EDUKACJI UCZNIA Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ – WPROWADZENIE DO PROBLEMATYKI

• Authors: Sobas Magdalena

Title variants

THE PRINCIPLE OF EQUAL TREATMENT IN REFER TO RIGHT TO THE EDUCATION HANDICAPPED STUDENT – INTRODUCTION TO THE ISSUES

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst podejmuje tematykę szeroko rozumianego prawa do edukacji, w szczególności w odniesieniu do osób z niepełnosprawnością. Stanowi analizę prawną polskich przepisów prawa gwarantujących równy dostęp do edukacji, a także przepisów międzynarodowych przeciwdziałających dyskryminacji w zakresie edukacji. Stanowi również zarys zmian w zakresie prawa oświatowego, jaki dokonał się w Polsce w ostatnich latach, a których rozwiązania są wdrażane w szkołach i przedszkolach. Podejmuje również próbę wskazania problemów praktycznych związanych z dostępem dziecka z niepełnosprawnością do edukacji, na bazie skarg zgłaszanych do Rzecznika Praw Obywatelskich, a także kontroli przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli.

EN

This text is about right to the education about handicapped person. Is an analylis polish legal rule perf of equality in front of the law about right to the education and international legal rule to counteract discrimination in education. This text is about changes and a new legal rule in polish education law in the last years. This changes and a new legal rule are still introduced in schools and kindergartens. Author try to indicate practical problems connected with access handicapped student to education based on case Commissioner’s for Humans Right and controls The Supreme’s Audit Office.

Keywords

PL

edukacja; uczeń; niepełnosprawność; szkoła; równość; dyskryminacja

EN

education; student; handicapped person; school; equality in front of the law; discrimination

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2019
• Volume: 1
• Issue: XIX
• Pages: 67-88

Contributors

author

Sobas Magdalena

• Uniwersytet Ślaski w Katowicach, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Cywilnego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego

References

• Bała P., Konstytucyjne prawo do nauki a polski system oświaty, Warszawa 2009.
• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
• Berdel-Dudzińska M., Prawo do nauki a zasada równości w dostępie osób niepełnosprawnych do edukacji na poziomie szkoły wyższej [w:] H. Zięba-Załucka, M. Kijowski (red.), Zasada równości w prawie, Rzeszów 2004.
• Bernitsas P.M., Prawo do nauki, [w:] B. Banaszak (red.), Prawa człowieka. Geneza, koncepcje, ochrona, Wrocław 1993.
• Boć J., Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, Wrocław 1998.
• Czaja M., Ochrona rozwoju dziecka przed zagrożeniami w aspekcie prawa międzynarodowego, europejskiego i krajowego, Warszawa 2016.
• Dlaczego Kraków ignoruje wyroki sądów dotyczące dowozu dzieci z niepełnosprawnościami do szkoły?, 2.01.2019 r., https://www.rpo.gov.pl/pl/content/Krakow-ignoruje-wyroki-sadow-o%20kosztach-dowozu-do-szkol-dzieci-z-niepelnosprawnosciami [dostęp: 5.02.2019].
• Drejs M., Prawo do nauki, [w:] T. Jasudowicz (red.), Polska wobec europejskich standardów praw człowieka, Toruń 2001.
• Dykcik W., Pedagogika specjalna, Poznań 1997.
• Gałkowski T., Wokół definicji pojęcia „osoba niepełnosprawna” – doświadczenia europejskie, http://www.idn.org.pl/sonnszz/def_on.htm [dostęp: 3.02.2019].
• Garlicki L., Komentarz do art. 70, [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 3, Warszawa 2003.
• Garlicki L., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 3: Uwagi do art. 70, Warszawa 2003.
• Grzejdziak-Przybyłowicz A., Prawo do nauki. Prawa dziecka-ucznia, „Studia Prawa Publicznego” 2017, 4 (20).
• Informacja o wynikach kontroli – Wspieranie kształcenia specjalnego uczniów z niepełnosprawnościami w ogólnodostępnych szkołach i przedszkolach, KI.410.005.00.2017Nr ewid. 18/2017/P/17/073/LKI, Warszawa, 31.10.2017 roku, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-ksztalceniu-uczniow-z-niepelnosprawnosciami-2017.html [dostęp: 4.02.2019].
• Inicjatywa legislacyjna Senatu w sprawie kryteriów zwrotu rodzicom kosztów dowozu dzieci z niepełnosprawnościami do szkół, 18.04.2018 r., https://www.rpo.gov.pl/pl/content/inicjatywa-legislacyjna-senatu-w-sprawie-kryteriow-zwrotu-rodzicom-kosztow-dowozudzieci-z%20niepelnosprawnoscia [dostęp: 5.02.2019].
• Jabłoński M., Jarosz-Żukowska S., Prawo konstytucyjne w formie pytań i odpowiedzi, Wrocław 2003.
• Jabłoński M., Jarosz-Żukowska S., Prawa człowieka i systemy ich ochrony. Zarys wykładu, Wrocław 2004.
• Jak szkoły przygotowują się do zmian przepisów w sprawie nauczania indywidualnego?, 6.08.2018 r., https://www.rpo.gov.pl/pl/content/jak-szkoly-przygotowuja-sie-do-zmianprzepisow-w-sprawie-nauczania-indywidualnego [dostęp: 5.02.2019].
• Jarosz-Żukowska S., Żukowski Ł., Prawo do nauki i jego gwarancje, [w:] M. Jabłoński (red.), Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, Wrocław 2014.
• Kierznowski Ł., Historia prawa do nauki w polskich konstytucjach, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2017, tom XVI, z. 2.
• Kozak M., Prawo dziecka do edukacji. Założenia pedagogiczno-prawne i bariery realizacyjne, Warszawa 2013.
• Królikowski M., Szczucki K., Uwagi wstępne do art. 70 ust. 1, 2 i 4 Konstytucji RP, [w:] M. Safjana, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 1: Komentarz do art. 1–86, Warszawa 2016,
• Łasak K., Dziecko upośledzone umysłowo jako podmiot prawa do nauki w Europejskiej Karcie Społecznej, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2009, nr 3.
• Łopatka A., Dziecko. Jego prawa człowieka, Warszawa 2000.
• Markowska M., Glosa do wyroku WSA z dnia 5 grudnia 2013 roku, VIII SA/Wa 713/13, „Palestra” 2016, t. 6, nr 122.
• Mikosz J., Prawo do nauki, [w:] Prawa człowieka. Model prawny, Ossolineum 1991.
• Nowak I., Prawo do nauki a święta religijne mniejszości wyznaniowych na gruncie ustawy systemie oświaty, „Przegląd Prawa Publicznego” 2014, nr 5.
• Nowicki M., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warszawa 2017.
• Nowicki M.A., Europejska konwencja praw człowieka. Wybór orzecznictwa, Warszawa 1999.
• Odpowiedź Ministerstwa Edukacji Narodowej w sprawie nauczania indywidualnego z dnia 11.09.2018 r. wraz ze statystykami, docx. pdf https://www.rpo.gov.pl/pl/content/MEN-odpowiada-RPO-w-sprawie-przygotowan-do-zmian-w-nauczaniu-indywidualnym [dostęp: 5.02.2019].
• Oniszczuk J., Problemy realizacji wolności i praw socjalnych gwarantowanych Konstytucji RP, [w:] L. Wiśniewski (red.), Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, Warszawa 2006.
• Oniszczuk J., Wolności i prawa socjalne oraz orzecznictwo konstytucyjne, Warszawa 2005.
• Raszewska-Skałecka R., Edukacja osób niepełnosprawnych jako dobro wspólne na tle rozważań administracyjnoprawnych, „Przegląd Prawa Administracji” 2016, t. 105.
• Redelbach A., Sądy a ochrona praw człowieka, Toruń 1999.
• Rudak O.M., Prawo do nauki, [w:] B. Banaszak, A. Preisner (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa 2002.
• Rzecznik chwali inicjatywę legislacyjną Senatu ws. kryteriów zwrotu kosztów dowozu dzieci z niepełnosprawnościami do szkół, 25.05.2018 r.https://www.rpo.gov.pl/pl/content/rzecznik-chwali-inicjatywe-legislacyjna-senatu-ws-kryteriow-zwrotu-rodzicom-koszt%C3%B3wdowozu-dzieci-z-niepelnosprawnoscia-do-szkol [dostęp: 5.02.2019].
• Safjan M., Bosek L., Konstytucja RP. Komentarz, t. I, Warszawa 2016,
• Sekunda Ł., Prawo do nauki – rzeczywistość czy pusty slogan?, [w:] D. Burawski (red.), Uniwersytet trzeciej generacji. Stan i perspektywy rozwoju, Poznań 2013.
• Skotnicki K., Gwarancje prawa do nauki w projektach konstytucji, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny” 1995, Rok LVII, zeszyt 2.
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Kraków 1998.
• UNESCO Recommendation Concerning Education for International Understanding, Co-operation and Peace and Education Relating to Human Rights and Fundamental Freedoms from 1974, http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID=13088&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html [dostęp: 3.02.2019].
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2000.
• Wiśniewski L., Pojęcie i konstrukcja praw socjalnych, [w:] L. Wiśniewski (red.), Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, Warszawa 1997.
• Wspieranie kształcenia specjalnego uczniów z niepełnosprawnościami w ogólnodostępnych szkołach i przedszkolach lata szkolne 2014/2015-2016/2017, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa, październik 2017 r. https://www.nik.gov.pl/plik/id,15881,vp,18397.pdf [dostęp: 5.02.2019].
• Wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do Minister Edukacji Narodowej w sprawie projektu rozporządzenia MEN zakładającego likwidację nauczania indywidualnego dzieci z niepełnosprawnościami w placówkach oświatowych, sprawa nr: XI.7036.12.2017. AKB, http://www.sprawy-generalne.brpo.gov.pl/index.php# [dostęp: 5.02.2019].
• Wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do Minister Edukacji Narodowej w sprawie problemów związanych z dowozem uczniów z niepełnosprawnościami do szkół i innych placówek edukacyjnych, sprawa nr: XI.7036.61.2017.AKB, https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Wyst%C4%85pienie%20do%20Minister%20Edukacji%20Narodowej%20w%20sprawie%20problem%C3%B3w%20zwi%C4%85zanych%20z%20dowozem%20uczni%C3%B3w%20z%20niepe%C5%82nosprawno%C5%9Bciami%20do%20szk%C3%B3%C5%82%20i%20innych%20plac%C3%B3wek%20edukacyjnych%2030.01.18.pdf [dostęp: 5.02.2019].
• Zawadzka B., Prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne, Warszawa 1996.
• Deklaracja Praw Dziecka Uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 20 listopada 1959 roku, http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1959.html [dostęp: 1.02.2019].
• Europejska Karta Społeczna otwarta do podpisu w Strasburgu w dniu 3 maja 1996 roku, https://rm.coe.int/168047e175 [dostęp: 1.02.2019].
• Europejska Karta Społeczna sporządzona w Turynie dnia 18 października 1961 roku (Dz.U.1996, nr 8, poz. 67).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 roku, przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 roku, podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 roku (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483).
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 roku, zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. 1993, nr 61 poz. 284).
• Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku (Dz.U. 1991, nr 120, poz. 526).
• Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych sporządzona w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 roku (Dz.U. 2012, poz. 1169).
• Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 18 grudnia 1979 roku (Dz.U. 1982, nr 10, poz. 71).
• Konwencja w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty, sporządzona w Paryżu dnia 15 grudnia 1960 roku (Dz.U. 1964,nr 40, poz. 268), http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1960.html [dostęp: 3.02.2019].
• Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966roku (Dz.U. 1977, nr 38, poz. 169).
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka przyjęta i proklamowana w dniu 10 grudnia 1948 roku, https://bip.ms.gov.pl/Data/Files/_public/bip/prawa_czlowieka/onz/pdpc.pdf [dostęp: 1.02.2019].
• Protokół dodatkowy do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzony w Paryżu, dnia 20 marca 1952 roku,https://amnesty.org.pl/wp-content/uploads/2016/04/Konwencja-Ochrona-Praw_Czlowieka_i_Podstawowych_Wolnosci.pdf [dostęp: 1.02.2019 r.].
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 roku w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz.U. 2017, poz. 1616).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 roku w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2017, poz. 1591).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 roku w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społeczne i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. 2017, poz. 1591).
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe (Dz.U. 2018, poz. 2245).
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2000 roku, sygn. akt I PKN 652/99 (LEX nr 49362).
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 stycznia 2007 roku, sygn. akt U 5/06 (OTK ZU 2007, nr 1/A, poz. 3).
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 kwietnia 2004 r., sygn. akt K 50/02 (OTK ZU 2004, nr 4/A, poz. 32).
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 listopada 2000 roku, sygn. akt SK 18/99 (Dz.U. 2000, nr 101, poz. 1091).
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 8 września 2010 roku, sygn. akt II SA/Bd 418/10 (LEX nr 752059).

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0013.3584