PROBLEMATYKA UBEZWŁASNOWOLNIENIA W ORZECZNICTWIE EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU PRAW CZŁOWIEKA

• Authors: Pudło Anna

Title variants

EN

Problems of incapacitation in the case law of the European Court of Human Rights

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ubezwłasnowolnienie jest istotnym ograniczeniem praw i wolności osobistych człowieka. Najpoważniejsze skutki ubezwłasnowolnienia polegają na utracie lub ograniczeniu zdolności do czynności prawnych osoby ubezwłasnowolnionej. Europejski Trybunał Praw Człowieka dotychczas nie orzekł o sprzeczności instytucji ubezwłasnowolnienia z Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Jednak stosowanie ubezwłasnowolnienia jest w orzecznictwie ETPC dopuszczalne jedynie w wyjątkowych sytuacjach. ETPC wskazał podstawowe wymagania, jakie musi spełniać ta instytucja, aby była zgodna ze standardem konwencyjnym.

EN

Incapacitation is a significant limitation of human rights and personal freedoms. The most serious consequences of legal incapacitation consist in loss or limitation of legal capacity of a legally incapacitated person. The European Court of Human Rights has not yet ruled on the contradiction of the institution of incapacitation with the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms. However, the use of incapacitation is only allowed in ECHR jurisprudence in exceptional situations. The ECtHR has pointed out the basic requirements that this institution must meet in order to comply with the convention standard.

Keywords

PL

ubezwłasnowolnienie; ograniczenie zdolności do czynności prawnych; orzecznictwo ETPC

EN

incapacitation; restriction of legal capacity; ECtHR case law

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2019
• Volume: 2
• Issue: XIX
• Pages: 49-61

Contributors

author

Pudło Anna

• Akademia Leona Koźmińskiego, Kolegium Prawa

References

• Domański M., Ubezwłasnowolnienie w prawie polskim a wybrane standardy międzynarodowej ochrony praw człowieka, „Prawo w Działaniu. Sprawy Cywilne” 2014, nr 17.
• Bodnar A., Zmiana konstytucji jako konsekwencja wykonania wyroku ETPCz – glosa do wyroku ETPCz z 20.05.2010 r. w sprawie Alajos Kiss v. Węgry, „Europejski Przegląd Sądowy” 2010, nr 10.
• Garlicki L, Komentarz do art. 8, [w:] L. Garlicki (red.), Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, tom I: Komentarz do art. 1–18, Warszawa 2010.
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r. nr 61, poz. 284, ze zm.).
• Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawach Osób Niepełnosprawnych z dnia 13 grudnia 2006 r. oraz Zalecenia nr R (99) 4 wydane przez Komitet Ministrów Rady Europy dotyczące ochrony prawnej osób dorosłych ubezwłasnowolnionych z dnia 23 lutego 1999 r.
• Pudzianowska D., Zagadnienie ubezwłasnowolnienia w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka”, [w:] Prawa osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną w świetle międzynarodowych instrumentów ochrony praw człowieka, Warszawa 2014.
• Rekomendacja nr (99)4 Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie zasad dotyczących ochrony prawnej niepełnosprawnych osób dorosłych jako źródło standardów międzynarodowej ochrony praw człowieka.
• Rulka M., Glosa do wyroku ETPC z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie Kiss v. Węgry, skarga nr 38832/06, „Państwo i Prawo” 2010, nr 12.
• Zalecenie nr R (99) 4 wydane przez Komitet Ministrów Rady Europy dotyczące ochrony prawnej osób dorosłych ubezwłasnowolnionych z dnia 23 lutego 1999 r.
• Zima-Parjaszewska M., Ubezwłasnowolnienie w świetle Konstytucji RP oraz Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami, http://www.ptpa.org.pl/site/assets/files/1028/ekspertyza_osi_-_ubezwlasnowolnienie.pdf [dostęp: 11 czerwca 2019].
• Zima-Parjaszewska M., Równość osób z niepełnosprawnościami wobec prawa – sytuacja prawna osób ubezwłasnowolnionych, [w:] Najważniejsze wyzwania po ratyfikacji przez Polskę Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych, „Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich” 2012, nr 10.
• Wyrok z 30 października 2018 r., S.S. przeciwko Słowenii.
• Wyrok z 23 marca 2017 r., A.MV przeciwko Finlandii.
• Wyrok z 31 maja 2016 r., A.N. przeciwko Litwie.
• Wyrok z 8 stycznia 2013 r., AK i L. przeciwko Chorwacji.
• Wyrok z 22 listopada 2012 r., Sýkora przeciwko Czechom.
• Wyrok z 16 października 2012 r., Kędzior przeciwko Polsce.
• Wyrok z 3 listopada 2011 r., X i Y p. Chorwacji.
• Wyrok z 20 maja 2010 r., Alajos Kiss przeciwko Węgrom.
• Wyrok z 13 października 2009 r., Salontaji-Drobnjak przeciwko Serbii.
• Wyrok z 16 lipca 2009 r., Zehentner przeciwko Austrii.
• Wyrok z 27 marca 2008 r., Shtukaturov przeciwko Rosji.
• Wyrok z 29 kwietnia 2002 r., Pretty przeciwko Zjednoczonemu Królestwu.
• Wyrok z 24 września 1992 r., Herczegfalvy przeciwko Austrii.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0014.0427