Oblicza wojen w XXI wieku

• Authors: Nowaczyk Olga

Title variants

EN

The nature of war in the 21st century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na główne współczesne koncepcje wojen. W świecie refleksji nad wojną można zaobserwować zjawisko militarnego spamu (Martin van Creveld 2000). Zainteresowanie wojną jest tak duże, że trudno zapamiętać nazwiska wszystkich autorów. Stąd też bogactwo koncepcji często wątpliwej wartości. Część z nich ma jednak głębsze podstawy. Zasługują one na uwagę jako element współczesnej refleksji nad wojną. Każda z nich zawiera trafne obserwacje, nadające się świetnie do opisania mechanizmów wojen. Mają jednak wspólną wadę, która uniemożliwia pełną ich akceptację. Propozycje te są stawiane jako wzorcowe koncepcje wojen XXI wieku. Każda nakazuje nam przyjąć, iż tradycyjne sposoby myślenia o wojnie są anachroniczne i nie przystają do współczesnej rzeczywistości. Trudno jednak przystać w tym wypadku na całkowite zerwanie z doświadczeniami przeszłości. Nie można bowiem mówić o jakimś uniwersalnym sposobie prowadzenia wojny w XXI wieku oraz o nowej naturze wojny. Porzucanie doświadczeń i refleksji historycznych nad wojnami to pochopne działania. Każda wojna jest bowiem inna, zrodzona w wyjątkowych warunkach i trudno tworzyć ad hoc jakieś uniwersalne wzorce pozwalające wyjaśnić jej aktualną naturę. Nowe czasy wymagają nieraz nowych pojęć, ale warto najpierw zbadać, czy nie powielamy pomysłów z przeszłości. Analizując współczesne koncepcje wojen, można dojść do wniosku, że nowe wojny, wojny asymetryczne itp. to nie fenomeny ponowoczesnego, globalnego świat, tylko odmiany starych wojen dostosowanych do współczesnych warunków.

EN

This article is aimed at highlighting the main concepts of modern wars. In the world of reflection on war the phenomenon of military spam can be observed. Interest in war is so large that it is hard to remember the names of all authors. Hence, the multiplicity of concepts is often of a dubious value. Some of them, however, have more solid bases, and they deserve attention as an element of contemporary reflection on war. Each of them includes accurate observations, which will fit perfectly to describe the mechanisms of war. However, they all have a common defect that prevents their full acceptance. These proposals are posted as model concepts of wars of the 21st century. Each requires us to accept that traditional ways of thinking about war are anachronistic and do not correspond to contemporary reality. However, in this case it is difficult to accept a complete break off with past experiences. It is impossible to speak of a universal way of waging war in the 21st century and a new nature of war. Abandonment of historical experience and reflections on war is a hasty action. Every war is different, arising from unique conditions and it is difficult to develop ad hoc patterns that would account for explaining its current nature. New times require new ideas and concepts sometimes, but it is worth examining first whether or not ideas from the past are copied. Analyzing the contemporary concepts of war it can be concluded that new wars, asymmetric wars, etc. are not phenomena characteristic for the postmodern, global world, but only a variety of old wars adapted to modern conditions.

Keywords

PL

działania wojenne; wojny asymetryczne; nowe wojny; stare wojny; państwo

EN

warfare; asymmetric war; new wars; old wars; the state

Discipline

• SOCIOLOGY: SOCIOLOGY

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Studia Sociologica
• Year: 2011
• Issue: 21
• Pages: 67-83

Contributors

author

Nowaczyk Olga

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Anderson B. 1997, Wspólnoty wyobrażeń: rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, Znak, Kraków.
• Balcerowicz B. 2005, Teorie, koncepcje wojny (i pokoju) po zimnej wojnie, w: Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, red. R. Kuźniar, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Barber B. 2005, Imperium strachu. Wojna, terroryzm i demokracja, MUZA i SA, Warszawa.
• Bendyk E. 2008, Wojownicy przyszłości, „Polityka”, nr 10.
• Black J. 2000, War. Past. Present and Future, Sulton Publishing, London.
• Blank S.J. 1993, Conflict Culture and History, Air University Press Maxwell Air Force Base, Alabama.
• Borradori G. 2008, Filozofia w czasach terroru. Rozmowy z Jürgenem Habermasem i Jacquesem Derridą, Wydawnictwo Akademickie, Warszawa.
• Bull H. 1977, The Anarchical Society, Columbia University Press, New York.
• Clark W. 2000, Bitwy coraz bardziej złożone, „Rzeczypospolita”, nr 285/XII.
• Clausewitz C. 2000, O wojnie, Oficyna Wydawnicza Mireki, Warszawa.
• Cooper R. 2003, Breaking Nations. Order and Chaos in the Twenty-First Century, Atlantic Monthly Press, London.
• Creveld M. 1991, The Transformation of War, Simon & Schuster, London.
• Friedman Th. 2001, Lexus i drzewo oliwne, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
• Fukuyama F. 1991, Koniec historii, Znak, Kraków.
• Gawrycki M. 2004, Między wojną a pokojem – narodowe i międzynarodowe koncepcje rozwiązania konfliktu zbrojnego w Kolumbii, Wydawnictwa Uniwersytetu Wrszawskiego, Warszawa.
• Gellner E. 1991, Narody i nacjonalizm, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Giddens A. 2001, Nowoczesność i tożsamość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Girard R. 2007, Achever Clausewitz, Carnets Nord, Paris.
• Gray C. 2005, Another Bloody Century: Future Warfare, Weidenfeld & Nicolson, London.
• Gray Ch.H. 1997, Post-Modern War: The New Politics of Conflicts, Cambridge University Press, Cambridge.
• Heisbourg F. 1998, Wojny, Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Huntington S. 1997, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, MUZA SA, Warszawa.
• Ignatieff M. 2000, Virtual War, Metropolitan Books, London.
• Kaldor M. 1999, New and Old Wars: Organized Violence in a Global Era, Stanford University Press, Stanford.
• Kaldor M. 2003, Global Civil Society: An answer to War, Polity, Cambridge.
• Keegan J. 1998, Historia wojen, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Madej M. 2007, Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa.
• Milewski J., Lizak W. 2002, Stosunki międzynarodowe w Afryce, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Münkler H. 2004, Wojny naszych czasów, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Nye S.J. jr. 2009, Konflikty międzynarodowe. Wprowadzenie do teorii i historii, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
• Nossol K.R. 1998, Mercenaries and Transnational Security Corporations in the Post Cold Era, „Civil Wars”, No. 1.
• Peters R. 2003, Beyond Baghdad: Postmoderny War and Peace, Stackpole Books, Pennsylvania.
• Reno W. 1997, Privatising War in Sierra Leone, „Current History”, No. 96.
• Ryszka F. 1995, Polityka i wojna, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa.
• Skibiński F. 1995, Rozważania o sztuce wojennej, Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, Warszawa.
• Snow D. 1996, Uncivil Wars: International Security and the New Internal Conflicts, Lynne Rienner Publishers, Boulder.
• Soros G. 2004, Bańka amerykańskiej supremacji, Znak, Kraków.
• Świniarski J., Wiatr M. 1998, Koncepcje strategiczno-operacyjne, „Myśl Wojskowa”, nr 4.
• Toffler A. i H. 1998, Wojna i antywojna, MUZA SA, Warszawa.
• Usseler R. 2008, Wojna jako usługa. Jak prywatne firmy wojskowe niszczą demokrację, Wydawnictwo SIC!, Warszawa.
• Wright Q. 1951, A Study of War, University Of Chicago Press, Chicago.

Identifiers

CEJSH db identifier

11PLAAAA10764