Changes in the adolescents' orientations towards the future and factors threatening them against systemic transformation

• Authors: Liberska Hanna
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The purpose of the present study was to investigate adolescents' orientation towards the future (e.g. expectations and fears, their content and timing) and its relationship with the life conditions perceived. The developmental conditions set in the socio-economic context perceived by an adolescent are evaluated from the point of view of their significance for realization of the conception of individual's future.The study was carried out in three stages in the period of systemic transformation - between 1991 and 2005. The total number of 180 adolescents, aged 16 to 18 participated in the study. The main techniques were an essay on the subject 'Me and my future' and the psychological conversation on threats perceived by young people in the surrounding reality. The results contributed to the psychological knowledge on significance of the process of transformation of socio-economic system in Poland for the formation of adolescents' orientation to the future and indicated the tendencies of changes in the cultural prototype of development in the life cycle.

Keywords

EN

ADOLESCENCE; DEVELOPMENTAL TASKS; EXPECTATIONS; THREATS; TRANSFORMATION OF ECOLOGICAL CONTEXT

Discipline

• PSYCHOLOGY: PSYCHOLOGY

• Publisher: Committee for Psychological Sciences, Polish Academy of Sciences
• Journal: Polish Psychological Bulletin
• Year: 2008
• Volume: 39
• Issue: 3
• Pages: 138-148
• Physical description: source-id: PPB_39_3\PV130QP52818G131.xml
• Document type: ARTICLE

Contributors

author

Liberska Hanna

• Hanna Liberska, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Instytut Psychologii, ul. Staffa 1, 85-867 Bydgoszcz, Poland

References

• Bandura, A. (1989). Self-regulation of motivation and action through internal standards and goal systems. In L. A. Pervin (Ed.),Goal concepts in personality and social psychology(pp. 33-68). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Bańka, A. (1992).Bezrobocie. Podręcznik pomocy psychologicznej. [Unemployment. Handbook of psychological assistance]. Poznań: Print-B.
• Bańka, A. (2005).Poczucie samoskuteczności. [The sense of self-effectiveness]. Poznan — Warsow: Print — B, Instytut Rozwoju Kariery.
• Bańka, A., Orłowski, K. (2006). Makiawelizm jajo czynnik wpływający na poczucie skuteczności nauczycieli w warunkach zmiany organizacyjnej w systemie edukacyjnym. [Machiavellism as a factor affecting the sense of effectiveness of teachers in the conditions of organisational changes in the education system]. W B.Rożnowski, A.Biela, A.Bańka (Eds.),Praca i organizacja w procesie zmian[Work and organisation in the process of changes] (pp. 77 - 97). Poznan: SPA.
• Biela, A. (2002). Psychologia transformacje gospodarcze w Polsce. [Psychology and the economic transformation in Poland.] W J.Brzeziński, H.,Sęk, J.Reykowski (Ed.),Kolokwia Psychologiczne, 10, (pp.141-165). Warsaw: Instytut Psychologii PAN.
• Bronfenbrenner, U. (1981).The ecology of human development. Experiments by nature and design. Cambridge, London: Harvard University Press.
• Bruner, J. S. (1996).The culture of education. Cambridge: Harvard University Press.
• Brzezińska, A. (2000). Modele i strategie badania zmiany rozwojowej [Models and strategies of investigation of developmental change]. In J.Strelau (Ed.),Psychologia. Podręcznik akademicki[Psychology. Academic handbook] (pp.238-256). vol.1. Gdansk: GWP.
• Brzeziński, J. (1978).Elementy metodologii badań psychologicznych[Elements of methodology of psychological research]. Warsaw: PWN.
• Cantor, N. (1990). From thought to behaviour: "having" and "doing" in the study of personality and cognition.American Psychologist, 17, 735-750.
• Czerwińska-Jasiewicz, M. (2001). The life goals of adolescents in the changing social situation in Poland.Studia Jagiellonica Humani Cultus Progressus, 5, 1 (15), 53-69.
• Czerwińska-Jasiewicz, M. (2003). Nadzieje i obawy młodzieży dotyczące własnej przyszłości w zmieniającej się sytuacji społecznej w Polsce a jej cele życiowe [Hopes and fears of adolescents concerning one's future in the context of changing social situation in Poland and the life goals]. In L. Wojciechowska (Ed.),Spostrzeganie zjawisk świata społecznego przez dzieci, młodzież i młodych dorosłych[Perception of social phenomena by children, adolescents and young adults] (pp. 149-162). Warsaw: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Doliński, D, Łukaszewski, W. (2000). Typy motywacji [Types of motivation]. In J.Strelau (Ed.),Psychologia. Podręcznik akademicki[Psychology. Academic handbook],vol.2, (pp.469-491). Gdansk: GWP.
• Emmons, R. A. (1991). Personal strivings, daily life events, and psychological and physical well-being.Journal of Personality, 59, 453-472.
• Erikson, E. H. (1982).The life cycle completed. New York — London: W. W.Norton.
• Erikson, E. H. (2004).Identity and the life cycle[Tożsamość a cykl życia] (translated by M.Żywicki). Poznan: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Giddens, A. (2006).Modernity and identity[Tożsamość i nowoczesność]. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gurycka, A. (1998). The map of my world.Polish Psychological Bulletin, vol. 29, 2, 81-103.
• Havighurst, R. J. (1953).Human development and education. New York: Longmans.
• Hurrelmann, K. (1993). Introduction: Interdisciplinary and international approaches to research on adolescence. In K.Hurrelmann (Ed.),International handbook of adolescence(pp. 1-15). Westport, CT.: Greenwood Press.
• Hurrelmann, K., Rosewitz, B., Wolf H. K. (1985).Lebensphase Jugend. Munch: Juventa.
• Inhelder, B, Piaget, J. (1970). From the logic of a child to the logic of an adolescent. [Od logiki dziecka do logiki młodzieży]. Warsaw: PWN.
• Jerusalem, M., Schwarzer, R. (1992). Self-efficacy as a resource factor in stress appraisal processes. In R. Schwarzer (Ed.),Self-efficacy. Thought control of action(pp. 195-213). Washington: Hemisphere Publishing Corp.
• Kofta M., Sędek, G. (1999). Uncontrollability as irreducible uncertainty.European Journal of Social Psycholgy, 29, 577-590.
• Lanz, M., Rosnati, R. (2002). Adolescents' and young adults' construction of the future: Effects of family relations, self-esteem, and sense of coherence. In J. Trempała, L. E.Malmberg (Eds.),Adolescents' future orientation. Theory and research(pp.17-35). Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Peter Lang.
• Lewin, K. (1946). Behaviour and development as a function of total situation. In L. Carmichael (Ed.),Manual of child psychology(p. 791-844). New York: Wiley.
• Liberska, H. (2002). Life perspectives of adolescents in the context of social and economic changes in Poland. In J. Trempała, L. E.Malmberg (Eds.),Adolescents' future orientation. Theory and research(pp.51-65). Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Peter Lang.
• Liberska, H. (2004).Perspektywy temporalne młodzieży. Wybrane uwarunkowania[Temporal perspectives of adolescents. Selected determinants]. Poznan: Adam Mickiewicz University Press.
• Liberska, H. (2005).Tożsamość młodzieży a jej orientacja temporalna[The identity of adolescents and their temporal orientation]. Paper presented at the 14thConference of Polish Developmental Psychologists. Warsaw, Poland.
• Liberska, H. (2007). Współczesny obraz moratorium [Contemporary image of moratorium]. In B.Harwas-Napierała, H.Liberska (Eds.),Tożsamość a współczesność. Nowe tendencje i zagrożenia[Identity and modern times. New tendencies and threats] (pp. 25-53). Poznan: Adam Mickiewicz University Press.
• Little, D. (1983). Personal projects: A rationale and method for investigation.Environment and Behaviour, 15, 273-309.
• Malmberg, L-E. (1998).Education and Students' Future-Orientation. Adolescents' Future Preparation, Future Goals and Self-Evaluation in Educational Context in Finland and Poland. Vasa: Department of Teacher Education Abo Akademi University.
• Markus, H. M., Nurius, P. (1986). Possible selves.American Psychologist, 41, 954-969.
• Merton, R. K. (1982).Sociological theory and social structure[Teoria socjologiczna i struktura społeczna] (przekł. E.Morawska, J. Wertenstein-Żuławski). Warsaw: PWN.
• Niemczyński, A. (1988). Procesy rozwojowe człowieka w pełnym cyklu życia indywidualnego [Human developmental processes in the full cycle of an individual life]. In M. Tyszkowa (Ed.),Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia, [Psychological development of man in life] (pp. 222-232). Warsaw: PWN.
• Nurmi, J. E. (1988). Experience of the threat of war among Finnish adolescents: Effects on thinking about the future, and comparison of methods.Medicine and War, 4, 199-210.
• Nurmi, J. E. (2002). An introduction: Thinking about, preparing for and negotiating the future. In J.Trempała, L. E.Malmberg (Eds.),Adolescents' future orientation. Theory and research(pp. 9-14). Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Peter Lang.
• Nurmi, J. E., Liiceanu, A., Liberska, H. (1999). Future-oriented interests. In F. A.Alsaker, A.Flammer (Eds.),The Adolescent Experience. European and American Adolescents in the 1990s(pp. 85-98). Mahwah — New Jersey — London: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Obuchowski, K. (1985).Adaptacja twórcza[Creative adaptation]. Warsaw: Książka i Wiedza.
• Oleszkowicz, A. (2006).Bunt młodzieńczy. Uwarunkowania. Formy. Skutki. [Rebellion of the youth. Determinants, Forms, Consequences]. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Pervin, L. A. (2002).Psychology of Personality[Psychologia osobowości] (translated by M.Orski). Gdansk: GWP.
• Scabini, E., Cigoli, V. (1997). Young adult families. An evolutionary slowdown or abreakdown in the generational transition?Journal of Family Issues, vol.18, 6, 608-626.
• Silbereisen, R. K. (2005, September).Social change and adolescent transition to adulthood. Paper presented at the XXXII Meeting of the Polish Psychological Association (PTP). Cracow, Poland.
• Strykowska, M. (Ed.) (2002).Współczesne organizacje. Wyzwania i zagrożenia. Perspektywa psychologiczna. [Contemporary organisations. Challenges and threats. Psychological perspective]. Poznan: Wydawnictwo Fundacji HUMANIORA.
• Szuman, S. (1985). Perspektywy, ideały i plany życiowe wychowanków [Perspectives, ideals and life plans of young people]. In S.Szuman:Podstawy rozwoju i wychowania w ontogenezie. Dzieła wybrane[Fundamentals of development and upbringing in ontogenesis. Selected Works], vol. 2, (pp 83-98). Warsaw: WSiP.
• Świda-Ziemba, H. (1999).Wartości egzystencjalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych[Existential values of the adolescents of the 1990s]. Warsaw: ISNS UW.
• Świda-Ziemba, H. (2005).Młodzi w nowym świecie. [The young in a new world]. Krakow: WL.
• Trempała, J. (2000).Modele rozwoju psychicznego. Czas i zmiana[Models of psychological development. Time and change]. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im Kazimierza Wielkiego.
• Trempała, J. (2002). Models of psychological time in the research on time Perspectives. In J. Trempała, L. E.Malmberg (Eds.),Adolescents' future orientation. Theory and research(pp.111-122). Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Peter Lang.
• Tyszka, Z. (1996). Polityka społeczna w okresie transformacji w kontekście uwarunkowań rodzinnych. [Social policy in the transformation period in the context of family conditions].Roczniki Socjologii Rodziny, vol.VIII, 243-254.
• Tyszka, Z. (1999). Ku społeczeństwu postindustrialnemu. Kondycja rodziny polskiej w dobie przyspieszonych przemian [To postindustrial society. Polish families during accelerated transformations].Roczniki Socjologii Rodziny, vol.XI, 7 - 16.
• Tyszka, Z. (2002).Rodzina we współczesnym świecie[Family in modern reality]. Poznan: Adam Mickiewicz University Press.
• Tyszkowa, M. (1990).Aktywność i działalność dzieci i młodzieży[Activity of children and adolescents]. Warsaw: WSiP.
• Tyszkowa, M. (1993). Wyobrażenia młodzieży na temat własnych perspektyw życiowych a zmiany społeczno-gospodarcze w Polsce (porównanie danych z lat siedemdziesiątych i dziewięćdziesiątych) [Expectations of the youth on their life perspectives against the socio-economic changes in Poland (comparison of the data of 1970s and 1990s].Kolokwia Psychologiczne, 2, 76 - 88.
• Tyszkowa, M. (1993a). Ekologiczne uwarunkowania rozwoju psychicznego jednostki: propozycja interpretacji poznawczej [Ecological determinants of the psychological development of the individual; proposition of cognitive interpretation].Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 2, 3-18.
• Tyszkowa, M., Przetacznik-Gierowska, M. (1996). Wybrane koncepcje i teorie rozwoju psychicznego człowieka [Selected conceptions and theories of psychological development of a man]. In M.Przetacznik-Gierowska, M. Tyszkowa (Eds.),Psychologia rozwoju człowieka[Psychology of human development] (pp.189-221). Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wrzesień, W. (2003).Jednostka — rodzina — pokolenie Studium relacji międzypokoleniowych w rodzinie[Individual, family, generation. The intergenerational relations study in the family]. Poznan: Adam Mickiewicz University Press.
• Wygotski, L. S. (1971).Wybrane prace psychologiczne[Selected psychological works] (translated by E. and J.Fleszner). Warsaw: PWN.
• Yowell, C. M. (2000). Possible selves and future orientation. Exploring hopes and fears of latino boys and girls.Journal of Early Adolescence. Vol.20, 3, 245 - 280.
• Zaleski, Z. (2002). Future horizon: A challenging concept for psychology. In J.Trempała, L. E.Malmberg (Eds.),Adolescents' future orientation. Theory and research(pp.123-130). Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Peter Lang.

Identifiers

CEJSH db identifier

09PLAAAA071013

DOI

10.2478/v10059-008-0018-3