Czy naprawdę „bezwolny świat"? Kwestia wolnej woli w literaturze popularnonaukowej na przykładzie tekstu Azima F. Shariffa i Kathleen D. Vohs — Is It Really "The World Without Free Will"?

• Authors: Jach Łukasz , Lamża Łukasz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ustalenia naukowe wywierają coraz większy wpływ na życie współczesnych ludzi, jednak wraz z rosnącym znaczeniem systemu naukowego zwiększa się także ryzyko powstawania zniekształconych wyobrażeń na temat aktualnego stanu nauki oraz tego, co zostało przez nią jednoznacznie rozstrzygnięte. W związku z powyższym, badacze w przekazach kierowanych do szerokiego grona odbiorców zobligowani są nie tylko do klarownego, ale także ostrożnego prezentowania swoich ustaleń. Zalecenie to w szczególności odnosi się do problemów, których korzenie tkwią w dyscyplinach pozanaukowych. Należy do nich m.in. kwestia istnienia wolnej woli, podjęta przez A.F. Shariffa i K.D. Vohs w artykule pt. Bezwolny świat. W publikacji tej pojawiło się kilka uproszczeń, które w niniejszym tekście omówiono w oparciu o ustalenia z zakresu psychologii, fizyki oraz filozofii nauki. Ponadto wskazano problemy powstałe w momencie ekstrapolowania wyników badań naukowych dotyczących wolnej woli na sposoby jej ujmowania, pojawiające się w innych niż naukowy subsystemach społecznych.

Keywords

PL

wolna wola; emergentyzm; determinizm i indeterminizm kompatybilizm; systemy autopojetyczne

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Humanistyka i Przyrodoznawstwo
• Year: 2016
• Issue: 22
• Pages: 75-89

Dates

published

2016

Contributors

author

Jach Łukasz

• Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska

author

Lamża Łukasz

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Polska

References

• Mechanistic View o f Human Nature Reduces Retribution, „Psychological Science” 2014, nr 25, s. 1563-1570.
• Shariff A.F., Vohs K.D., Bezwolny świat. „Świat Nauki” 2014, nr 7, s. 64-67.
• Shtulman A., Epistemic Similarities Between Students’ Scientific and Supernatural Beliefs, „Journal of Educational Psychology” 2013, nr 105, s. 199-212.
• Spendel Z., Metodologia badań psychologicznych jako forma świadomości społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005. Strawson G., Freedom and belief, Clarendon Press, Oxford 1986.
• Szacki J., Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa 2007.
• Tempczyk M., Teoria chaosu a filozofia, CiS, Warszawa 1998.
• Tempczyk M., Ontologia świata przyrody, Universitas, Kraków 2005. Vohs K.D., Mead N.L., Goode M.R., The Psychological Consequences o f Money, „Science” 2006, nr 314. s. 1154-1156.
• Vohs K.D., Schooler J.W., The Value o f Believing in Free Will. Encouraging a Belief in Determinism Increases Cheating, „Psychological Science” 2008, nr 19, s. 49-54.
• Wegner D.M., Self Is Magic, (w:) Baer J., Kaufman J.C., Baumeister R.F. (red.), Are We Free? Psychology and Free Will, Oxford University Press, New York 2008, s. 226-249.
• Weinberg S., Sen o teorii ostatecznej, Zysk i S-ka, Poznań 1994.
• Wilson E.O., Konsiliencja. Jedność wiedzy, Zysk i S-ka, Poznań 2011. Zawadzka Z., Inflacja i jej skutki, (w:) Marciniak S. (red.), Makro- i mikroekonomia. Podstawowe problemy, PWN, Warszawa 2006, s. 417-435. Zhou X., Vohs K.D., Baumeister R.F., The Symbolic Power o f Money. Reminders o f Money Alter Social Distress and Physical Pain, „Psychological Science” 2009, nr 20, s. 700-706.
• Życiński J., Granice racjonalności, Wydawnictwo Petrus, Kraków 2013.

Identifiers

ISSN

1234-4087

DOI

10.31648/hip.371