Duch Święty w tekstach polskiego średniowiecza o poczęciu Matki Bożej

• Authors: Janus Katarzyna

Title variants

EN

The Holy Spirit in the texts about the conception of Blessed Virgin Mary of medieval Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tajemnica poczęcia Matki Bożej zajmuje szczególne miejsce zarówno w średniowiecznych teologicznych traktatach, jak i utworach literackich, stanowiących świadectwo wiary. W tekstach dają się zauważyć echa żywego w średniowieczu makulistyczno-immakulistycznego dyskursu. Związane z polską kulturą religijną, proza i poezja tego czasu obfitują w refleksje dotyczące obecności trzeciej Osoby Trójcy w tajemnicy poczęcia Matki Bożej. Kwestie teologiczne nie wpływają jednak na sposób ekspresji utworów podejmujących tematykę poczęcia, wpisujących się w swoisty fenomen, jakim jest polska średniowieczna pobożność maryjna. Duch Święty odgrywa w tych tekstach podwójną rolę: jest obecny w wydarzeniu zbawczym i jest niezbędny w usposobieniu ludzi do przyjęcia prawdy.

EN

The paper presents some of medieval works in which the Holy Spirit’s motif connected with the conception of the Blessed Virgin Mary is emphasized. They are prayer books, liturgical sequences, sermons, liturgical documents , poetry written in Latin and in Polish. The doctrine of the Immaculate Conception was a matter of dispute in the Middle Ages. In the first part of this article an attempt is made to show the fragments of the works of the Church Fathers, divided in two factions, maculists and immaculists. The paper presents fragments relating to the mystery of the conception of the Blessed Virgin Mary from treaties of St Bernard and St Thomas Aquinas, who did not see any theological justification for the idea of immaculate conception and Eadmer of Canterbury secretary to St Anselm, presenting an argument from congruity that Mary was free from original sin. In the second part the literary works are analyzed. In the article special attention is paid to the explanation of theological contexts of presented works and to the showing of literary skill, biblical erudition and religious consciousness of medieval authors.

Keywords

PL

poczęcie Matki Bożej; średniowiecze; Duch Święty; literatura staropolska

EN

Conception of the Blessed Virgin; Middle Ages; Holy Spirit; Old-Polish Literature

• Publisher: Towarzystwo Teologów Dogmatyków
• Journal: Teologia w Polsce
• Year: 2014
• Volume: 8
• Issue: 2
• Pages: 127-140

Contributors

author

Janus Katarzyna

• Akademia im. Jana Długosza, Częstochowa

References

• A. Brückner, Literatura religijna w Polsce średniowiecznej, t. III, Warszawa 1904 T. Perry, Mary for Evangelicals: Toward an Understanding of the Mother of Our Lord,Inter Varsity Press 2006 B. Nadolski, Liturgika, t. II: Liturgia i czas, Poznań 1991 J. Wojtkowski, Wiara w Niepokalane Poczęcie Najświętszej Marii Panny w Polsce w świetle średniowiecznych zabytków liturgicznych. Studium historyczno-dogmatyczne, Lublin 1958 T. Michałowska, Średniowiecze, Warszawa 1995