Ciąża ektopowa z perspektywy bioetycznej

• Authors: Józef Wróbel

Title variants

EN

Ectopic pregnancy from the bioethical perspective

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

One of the difficult cases the biomedical practice encounters is concerned with the ethical conduct with ectopic pregnancy (eccysis). The conviction is fairly common that ectopic pregnancy has to be terminated as soon as possible, as such an intervention gives a very good prognosis and allows minimizing the risk of maternal death. In urgent situations the developing embryo is removed by surgical intervention. In the case of early treatment of ectopic pregnancy methotrexate is used rather than surgery. In the practical dimension, however, such an action is directed against the embryo, effecting the destruction of it. In the case of an early detection of such a pregnancy and the mother’s good health it is also possible to refrain from immediate intervention and to wait and carefully observe the situation. This is because cases of an ectopic pregnancy ending in delivering a live and healthy baby are fairly common. From the Christian point of view action directed immediately against the human fetus is excluded. From the moral point of view detecting an immediately threatening rupture of the Fallopian tube or the cervix, usually after 7-10 weeks of gestation, is the most difficult. Removing the affected tissue or organ (or a part of it) where the embryo has implanted is morally acceptable. The source of threat to the mother is not the embryo, but the changes occurring in the tissue of the organ where it is developing. It is necessary to remove the tissue and it is the tissue that is the object of the surgical intervention. Terminating the pregnancy and the death of the baby is a side effect of the intervention that cannot be avoided. Such a surgical intervention is then assessed from the perspective of two classical moral principles: the holism principle and the principle “voluntarium indirectum” (an act with a double result). This interpretation is affirmed by statements of the Magisterium.

Jeden z trudnych przypadków, z którymi spotyka się praktyka biomedyczna, dotyczy etycznego postępowania w przypadku ciąży ektopowej (pozamacicznej). Dosyć powszechne jest przekonanie, że ciąża ektopowa musi być szybko zakończona, gdyż takie postępowanie daje dobre rokowania i pozwala zminimalizować ryzyko śmierci matki. W sytuacjach ciecierpiących zwłoki rozwijający się płód usuwa się na drodze ingerencji inwazyjnej. W przypadku wcześnie rozpoznanej ciąży ektopowej medycyna wybiera raczej oddziaływanie farmakologiczne, przeważnie przy pomocy metotreksatu (methotrexate). W wymiarze praktycznym powyższe działania są jednak bezpośrednio wymierzone w embrion, powodując jego zniszczenie. W przypadku wczesnego wykrycia takiej ciąży i dobrej kondycji zdrowotnej matki, możliwe jest również powstrzymanie się od natychmiastowych ingerencji i wyczekiwanie połączone z uważną obserwacją. Dosyć częste są bowiem przypadki samowyleczenia. Znane są również rzadkie przypadki donoszenia ciąży ektopowej i urodzenia zdrowego dziecka. Z punktu widzenia chrześcijańskiego wykluczone jest działanie wymierzone wprost w ludzki embrion. Najtrudniejsze z moralnego punktu widzenia jest rozpoznanie bliskiego w czasie pęknięcia jajowodu lub szyjki macicy, przeważnie po 7-10 tygodniach ciąży. Moralnie dopuszczalne jest usunięcie tkanki lub organu (jego części), w którym embrion się zagnieździł. Źródłem zagrożenia dla matki nie jest embrion, ale zmiany dokonujące się w tkance organu, w którym on się rozwija. Konieczne jest jej usunięcie i ona jest celem chirurgicznej ingerencji. Skutkiem ubocznym tej ingerencji jest niemożliwe do uniknięcia zakończenie ciąży i wtórna śmierć´ dziecka. Taką ingerencję medyczną ocenia się więc z perspektywy dwóch klasycznych zasad moralnych: zasady całościowości i zasady „voluntarium indirectum” (czynu o podwójnym skutku). Powyższa interpretacja znajduje afirmację w wypowiedziach Magisterium Kościoła.

Keywords

PL

ciąża ektopowa; aborcja; ludzki embrion

EN

ectopic pregnancy; abortion; human embryo

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2014
• Volume: 61
• Issue: 3: Teologia Moralna
• Pages: 117-133

Contributors

author

Józef Wróbel

• Katedra Teologii Życia KUL

References

• Pius XI: Encyklika Casti connubii. Watykan 1930.
• Piux XII: Przemówienie do „Frontu Rodziny” i Stowarzyszenia Rodzin Wielodzietnych „Iis qui interfuerunt Conventui, Romae habito, Sodalitatis vulgo nuncupatae «Fronte della Famiglia» atque Consociationum inter Familias copiosae prolis” 26.11.1951 r. AAS 43:1951t. 18 s. 855-860.
• Pius XII: La sperimentazione medica sull’uomo. Przemówienie do uczestników pierwszego kongresu histopatologii systemu nerwowego (14.09.1952). W: Biologia, medicina ed etica. Testi del Magistero cattolico. Red. P. Verspieren. Brescia: Queriniana 1990 s. 285-294.
• Jan Paweł II: Encyklika Evangelium vitae. Watykan 1995.
• Kongregacja Nauki Wiary. Deklaracja Quaestio de abortu procurato. Rzym 1974.
• Kongregacja Nauki Wiary. Instrukcja o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania. Odpowiedzi na niektóre aktualne zagadnienia Donum vitae. Rzym 1987.
• Congregazione per la Dottrina della Fede. Chiarificazione sull’aborto procurato. „L’Osservatore Romano” 149:2009 nr 157 s. 7 (link z 11.07.2009); także Http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20090711_aborto-procurato_it.html (link z 11.07.2009).
• Kongregacja Nauki Wiary. Wyjaśnienie na temat aborcji (12.07.2009). Http://storico. radiovaticana.va/pol/storico/2009-07/301864_wyjasnieniękongregacji _nauki_wiaryło_aborcji.html (link z 12.07.2009).
• Papieska Rada do Spraw Duszpasterstwa Służby Zdrowia. Karta Pracowników Służby Zdrowia. Watykan 1995.
• Denzinger H.: Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum. Red. P. Hünermann. Bologna: Edizioni Dehoniane 2003
• Ceriani G.: Aborto diretto o indiretto? Ai margini di una polemica tra Padre Gemelli e Padre Vermeersch. „La Scuola Cattolica” 62:1934 s. 79-86.
• Eschbach A.: Casus de ectopicis seu extrauterinis concepibus de procuratione abortus. Romae: Drukarnia S. Joseph 1894.
• Gemelli A.: De l’avortement indirect. Application ŕ l’avortement des notions de causalité per accidens et de causalité indirecte. „Nouvelle Revue Théologique” [cz. 1] 65:1933 t. 60 nr 6 s. 500-527.
• Gemelli A.: De l’avortement indirect. Application ŕ l’avortement des notions de causalité per accidens et de causalité indirecte. „Nouvelle Revue Théologique” [cz. 2] 65:1933 t. 60 nr 7 s. 577-599.
• Gemelli A.: Encore l’avortement indirect. Réponse au T.R.P. Vermeersch, S.I. „Nouvelle Revue Théologique” 65:1933 t. 60 nr 8 s. 687-693.
• Gennaro A.: Isterectomia. Liceitŕ della estirpazione di un utero gravido canceroso. Note e documenti. Torino 1943.
• Morciniec P.: Bioetyka personalistyczna wobec zwłok ludzkich. Opole: Wydz. Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego 2009.
• Morciniec P.: Etyczne aspekty transplantacyjnej terapii chorób neurozwyrodnieniowych. Studium teologicznomoralne. Opole: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego 2000.
• Otowicz R.: Etyka życia. Bioetyczny i teologiczny kontekst problematyki życia poczętego. Kraków: Wyd. WAM 1998 s. 147-184.
• Vermeersch A.: Avortement direct ou indirect. Réponse au T.R.P. Gemelli, OFM. „Nouvelle Revue Théologique” 65:1933 t. 60 nr 7 s. 600-620.
• Vermeersch A.: De causalitate per se et per accidens, seu directa et indirecta. „Periodica de re morali, canonica et liturgica” 21:1932 z. 2 s. 101*-116*.
• Wróbel J.: Człowiek i medycyna. Teologicznomoralne podstawy ingerencji medycznych. Kraków: SCJ 1999.
• Wróbel J.: Kiedy ciąża może przyjąć duszę. „W drodze” 1990 nr 3(199) s. 19-29.
• „BBC News”: Ovary Baby Survives Against Odds (31.05.2008). Http://newsvote.bbc.co.uk/mpapps/pagetools/print/news.bbc.co.uk/2/hi/health/7427907.st
• Bartel H.: Embriologia. Warszawa: PZWL 2007. Ciąża ektopowa. W: Wielka Encyklopedia Medyczna. T. 4. Red. E. Cravetto. Warszawa: Editorial Planeta DeAgostini S.A. 2011 s. 123-125.
• Ciąża o przebiegu nieprawidłowym. W: Położnictwo i ginekologia. Red. G. H. Bręborowicz. T. 1: Położnictwo. Warszawa: PZWL 2008 s. 77-182.
• Molly żyje! Dziecko z ciąży pozamacicznej urodziło się zdrowe. „Human Life International – Polska” (2006.08.07). Http://www.hli.org.pl/xoops/ modules/news/article.php?storyid=23)
• Na przekór medycynie dziecko z ciąży pozamacicznej urodziło się zdrowe. „Puls pro-life” (03.06.2008). Http://www.pro-life.org.pl/2008/06/na-przekr-medycynie-dziecko-z-cizy.html)
• Skrzypczak J.: Ciąża ektopowa. W: Położnictwo i ginekologia. Red. G. H. Bręborowicz. T. 1: Położnictwo. Warszawa: PZWL 2008.
• Słomko Z.: Ciąża ektopowa. W: Medycyna perinatalna. Suplement. Warszawa: PZWL 1994 s. 245-247, 259-266.
• Speroff L., Fritz M. A.: Kliniczna endokrynologia ginekologiczna i niepłodność. Warszawa: MediPage 2007.