Środki masowego przekazu w archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego w 20-leciu międzywojennym

• Authors: Mariusz Leszczyński

Title variants

EN

Mass Media in the Latin Archdiocese of Lviv in the Interwar Period

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W ruchu wydawniczym i medialnym w Kościele w Polsce, w 20-leciu międzywojennym, czynnie uczestniczyła archidiecezja lwowska obrządku łacińskiego. Szczególne zasługi na tym polu miało Towarzystwo Wydawnicze „Biblioteka Religijna", założone we Lwowie w 1921 r. przez księży: Teofila Długosza i Ignacego Chwiruta. Wydawało ono dzieła naukowe i popularne, literaturę religijną oraz czasopisma kościelne o zasięgu diecezjalnym i krajowym, a wśród nich „Przegląd Teologiczny" „Collectanea Thcologica". Katolicki ruch wydawniczy w archidiecezji rozwijała także Akcja Katolicka, która widziała w nim skuteczne narzędzie w dziele formacji i apostolstwa swoich członków, a także Instytut Wyższej Kultury Religijnej we Lwowie. W latach 1918-1939 ukazywało się w archidiecezji ok. 40 czasopism katolickich: urzędowe, teologiczno-naukowe, organizacji i stowarzyszeń kościelnych, parafialne, dewocyjne, ascetyczne i kalendarze. Kościół w swej misji ewangelizacyjnej wykorzystywał także radio. Ten środek medialny wykorzystywał na szeroką skalp, w archidiecezji i w kraju, Sekretariat Apostolstwa Chorych, kierowany przez ks. Michała Rękasa, prowadząc audycje dla chorych i cierpiących. Coraz bardziej popularny stawał się także film, a duże zasługi w jego upowszechnianiu miała Akcja Katolicka i franciszkanie konwentualni, którzy we Lwowie prowadzili kino „PAX".

EN

The Roman-Catholic Archdiocese of Lviv participated actively in the Publishing and media initiatives of the Polish Church in the interwar period. Particularly creditable in this area are Towarzystwo Wydawnicze „Biblioteka Religijna” [Publishing Society „Religious Library”], launched in Lviv in 1921 by the priests: Teofil Długosz and Ignacy Chwirut. The society published scientific treatises and popular works, religious literature and church journals targeted at diocesan and domestic audiences. Among the latter, there were titles such as „Przegląd Teologiczny” [Theological Review] or „Collectanea Theologica”. The Catholic publishing movement in the Archdiocese of Lviv also engaged Catholic Action, which recognized publishing to be an effective tool in their efforts at formation and preparing their members for apostolic mission. The Lviv Institute of Higher Religious Education was also involved in publishing activities. In the interwar period, there were about 40 Catholic journals issued in the Archdiocese: official, scientific-theological, the ones issued by ecclesiastical organizations and associations, parish-based, devotional, ascetic as well as religious calendars. In its evangelising mission, the Church also relied on the radio. This means was broadly used in the Archdiocese and in the whole country by the Secretariat for the Apostolate of the Sick, headed by Rev. Michał Rękas. Their broadcasts were addressed to the sick and pain-stricken. Film was also becoming a more and more popular medium, which was largely due to the efforts of Catholic Action and the Conventual Franciscans, who launched a cinema called „PAX” in Lviv.

Keywords

PL

archidiecezja lwowska obrządku łacińskiego; Lwów; czasopisma; radio; film; kino; misja ewangelizacyjna Kościoła

EN

Roman-Catholic Archdiocese of Lviv; journals; radio; film; cinema; evangelising; mission of the Church

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2014
• Volume: 61
• Issue: 4: Historia Kościoła
• Pages: 129-150

Contributors

author

Mariusz Leszczyński

References

• Bibliografia katolickich czasopism religijnych w Polsce 1918-1944, oprać, i red. Z. Zieliński, Lublin 1981.
• Bilczewski J., List pasterski do duchowieństwa i wiernych w dniu konsekracji i intronizacji, Lwów 20 I 1901, w: J. Bilczewski, Listy pasterskie i mowy okolicznościowe, Mikołów-Warszawa 1908, s. 23-40.
• Chwirut Ignacy, w: R. Dzwonkowski, Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939-1988, Lublin 2003, s. 166-167.
• Dyczewski L., Działalność wydawnicza Kościoła katolickiego w Polsce międzywojennej, „Homo Dei” 1972, nr 4, s. 289-294.
• Dzieło Apostolstwa Chorych, „Kurenda Kurii Metropolitalnej obrządku łacińskiego we Lwowie”, [LwówJ 1932, nr 20.
• Encyklika Ojca Św. Piusa XI o widowiskach kinematograficznych, „Wiadomości Diecezjalne Lubelskie” 1936, nr 10.
• Gazeta Niedzielna, „Kurenda Kurii Metropolitalnej obrządku łacińskiego we Lwowie, Lwów 1932, nr 11, s. 48; nr 16, s. 68.
• Gerstmann A., Duszpasterstwa doby obecnej, w: Sprawy duszpasterskie. Wykłady z kursu duszpasterskiego, Lwów 24-26 IX 1929, [Lwów] 1929, s. 11-21.
• Gocławski A., Katolicy a radio, „Ruch Katolicki”, [Poznań] 1937, nr 6, s. 247-260.
• Graczyk R., Cena przetrwania? SB a „Tygodnik Powszechny”, Warszawa 2011.
• Hałuniewicz Z., Zostaje tylko pamięć...listy z łagrów 1947-1953, oprac. J. Wólczański, Lwów-Kraków 1998.
• Jarowiecki J., Dzieje prasy polskiej we Lwowie do 1945 roku, Kraków- Wrocław 2008.
• Kaleta A., Rozwój polskiego czasopiśmiennictwa misyjnego w dwudziestoleciu międzywojennym, w: In vinculo communionis. Księga jubileuszowa ku czci Biskupa Kieleckiego Kazimierza Ryczana w 60. rocznicę urodzin, Kielce 1999, s. 490-513.
• Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, [t.] III, red. J. Walkusz, Lublin 2004.
• Krasowski K., Episkopat katolicki w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1992.
• Krętosz J., Katedra obrządku łacińskiego we Lwowie i jej proboszcz o. Rafał Kiernicki OFM Conv w latach 1948-1991, Katowice 2003.
• Lechicki Cz., Prasa katolicka drugiej Rzeczypospolitej, „Kwartalnik Prasy Polskiej” 1984, nr 2, s. 45-69.
• Leszczyński M., Akcja Katolicka w archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego, Lublin-Pelplin 1996.
• Leszczyński M., Bibliografia opublikowanych prac ks. prof. dra Teofila Długosza za lata 1916-1971 [72], zestawił [...], „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 43(1981), s. 247-259.
• Leszczyński M., Działalność ks. Teofila Długosza na polu odrodzenia ruchu teologiczno-naukowego w Polsce, w: „Studia Lubaczoviensia”, t. 2, Lubaczów 1984, s. 59-74.
• Nasze hasło na miesiąc styczeń: „W katolickiej Polsce - katolicka prasa!”, „Głos Akcji Katolickiej Archidiecezji Lwowskiej” 1939, nr 1, s. 4-6.
• Pierwszy Polski Synod Plenarny, Lublin 1939.
• Plis J., Kościół katolicki w Polsce a prasa radio i film 1918-1939, Lublin 2001.
• Ranna audycja Lwowskiej Rozgłośni Polskiego radia powinna się rozpoczynać śpiewem: „Kiedy ranne...”, „Głos Akcji Katolickiej Archidiecezji Lwowskiej” 1938, nr 9, s. 230.
• Rechowicz M., Apostolstwo Chorych w Polsce i jego pierwszy duszpasterz, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 12(1979), s. 9-12.
• Rękas M., Apostolstwo Chorych w Polsce, Poznań-Lwów 1936.
• Rękas M., Radio w Polsce, „Gazeta Kościelna”, [Lwów] 1926, nr 18, s. 206.
• Sob. W., Film a moralność, „Ruch Katolicki”, [Poznań] 1935, nr 11, s. 221-223.
• Sprawozdanie Związku Młodzieży Polskiej we Lwowie za rok 1932, „Głos Związku Młodzieży”. Okólnik Lwowskiego S.M.P., Lwów 1933, nr 7, s. 53-58.
• Sprawozdanie za rok 1937, „Głos Akcji Katolickiej Archidiecezji Lwowskiej” 1938, nr 4, s. 59.
• Sprawozdanie Katolickiego Stowarzyszenia] Młodzieży Żeńskiej za rok 1937, „Głos Akcji Katolickiej Archidiecezji Lwowskiej” 1938, nr 7-8, s. 223- 224.
• Szurek S., Kościół a radio, „Gazeta Kościelna”, [Lwów] 1929, nr 18-23.
• Wilk S., Episkopat Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1992.
• W sprawie „Gazety Niedzielnej”, „Kurenda Kurii Metropolitalnej obrządku łacińskiego we Lwowie”, [Lwów] 1935, nr 1, s. 2.
• Wysiłek twórczy w dziedzinie kinematografii, „Głos Akcji Katolickiej Archidiecezji Lwowskiej” 1935, nr 4, s. 54.
• Zieliński Z., Kościelne środki masowego przekazu w II Rzeczypospolitej, w: Z. Zieliński, Katolicyzm, człowiek, polityka. Przeszłość i teraźniejszość, Lublin 2002, s. 128-149.
• Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2007, Poznań 20092.
• Z. J., Akcja Katolicka a kinematografia, „Ruch Katolicki”, Poznań 1934, nr 12, s. 578-560.