Górskie obserwatoria astronomiczne w przedwojennej Polsce (historia i stan współczesny)

• Authors: KREINER Jerzy M.

Title variants

EN

The history of mountain astronomical observatories in Poland (1922–1944)

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

When Poland regained its independence all the astronomical observatories were built in large towns which meant that as the towns developed, the conditions for conducting astronomical observations worsened. This is because the clear and dark sky is essential for observations. The initial proposal to establish an observatory in a place with good climate, first came from Professor Tadeusz Banachiewicz, director of the Cracow Observatory. His eff orts led to the establishment of an observatory at Lubomir (912 m above sea level). The observatory had a few small refractors through which mainly visual observations of the variable stars carried out. The observatory at Lubomir became famous after the discovery of two comets in 1925 and 1936. The observatory was burnt down in 1944 during the fi ghting over the Myślenice territory. On the July 29, 1938 a large meteorological -astronomical observatory was opened on the peak of Pop Ivan (2022 m above sea level) (East Carpathians). An astrograph with 33 cm objective was brought from England and installed. However, soon after, in September 1939, the work of the observatory was interrupted by the invasion of the Red Army. This left the building in ruins from which it never recovered. The idea of building a modern astronomical observatory in the highlands was proposed by the author of this paper. The governing body of the Pedagogical University of Cracow determined that a modern observatory would provide both valuable scientifi c results and fill an important role in training future teachers of physics and astronomy. After the analysis of climate data, it was decided that the best place for this observatory would be the location at Suhora elevation (1000 m above sea level) in the Gorce Mountains, about 70 kilometres south of Kraków. The Observatory was opened on 5 November 1987. The Observatory carries out photometric observations of variable stars in wide international cooperation.

• Publisher: Polska Akademia Umiejętności
• Journal: Prace Komisji Historii Nauki PAU
• Year: 2013
• Volume: 12
• Pages: 17-31

Dates

cover

2013

Contributors

author

KREINER Jerzy M.

• Instytut Fizyki, Uniwersytet Pedagogiczny im. im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

References

• Tadeusz Banachiewicz, Pierwsze miesiące Stacji Astronomicznej w Beskidach, „Rocznik Astronomiczny Obserwatorium Krakowskiego” t. II, s. 79, Kraków 1923.
• Tadeusz Banachiewicz, Kometa Orkisza, „Rocznik Astronomiczny Obserwatorium Krakowskiego” t. IV, s. 177, Kraków 1925.
• T. Zbigniew Dworak, Zapomniana stacja meteorologiczna na Lubomirze, „Przegląd Geof zyczny” 1986, rocznik XXXI, z. 2, s. 201.
• Elżbieta Guzik, Naukowa działalność Stacji Obserwacyjnej na Lubomirze w latach 1922–1944, praca magisterska, Akademia Pedagogiczna w Krakowie, Kraków 2001.
• Jerzy M. Kreiner, Pięć lat działalności Obserwatorium Astronomicznego na Suhorze, „Nauka Polska” 1992, nr 5–6, s. 129–134.
• Jerzy M. Kreiner, Dzieje Obserwatorium Meteorologiczno -Astronomicznego na Popie Iwanie, „Urania” 1989, nr 4.
• Jerzy M. Kreiner, Dzieje Obserwatorium Meteorologiczno -Astronomicznego na Popie Iwanie – post scriptum, „Urania” 1992, nr 2.
• Jerzy M. Kreiner, Leszek Rymarowicz, Obserwatorium Meteorologiczno-Astronomiczne im. Marszałka Józefa Piłsudskiego na Popie Iwanie (2022 m), „Przegląd Geofi zyczny” 1992, nr 1/2.
• Jacek Kruk, Dawne Stacje Astronomiczne Obserwatorium Krakowskiego na Ziemi Myślenickiej, wyd. Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii, Kraków 1998.
• Jan Mergentaler, Impresje z Łysiny, „Rocznik Astronomiczny Obserwatorium Krakowskiego” t. V, s. 41, Kraków 1928.
• Władysław Midowicz, O Białym Słoniu na Czarnohorze, „Płaj” 1992, nr 2, s. 103.
• Marek Olszański, Leszek Rymarowicz, Powroty w Czarnohorę. Nie tylko przewodnik, Pruszków 1993.
• Leszek Rymarowicz, Jerzy M. Kreiner, Działalność naukowo -badawcza Obserwatorium na Pop Iwanie, „Płaj” 2012, nr 45, s. 43.
• Leszek Rymarowicz, Jerzy M. Kreiner, Biały Słoń – nowy rozdział czy déjà vu? „Urania” 2014, nr 1.
• Lidja Stankiewiczówna, Obserwatorjum astronomiczne na górze Lubomir, „Kuryer Lit.– naukowy” z dn. 17 IX 1934.
• Róża Szafraniec, Lubomir i Oklejna – wspomnienia, rękopis, Kraków 1974–1977.