Nauczanie etyki w szkole według założeń zmieniającej się podstawy programowej a etyka zawodowa nauczyciela

• Authors: Paulina Dubiel-Zielińska

Title variants

EN

Teaching Ethics at School according to the Assumptions of a Changing Program Basis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W ostatnich latach zwiększa się dynamicznie liczba polskich szkół, w których nauczany jest przedmiot „etyka”. Ponieważ rośnie także liczba odbiorców treści etycznych, dlatego pojawia się zapotrzebowanie na umiejętność przekierownia dzieci i młodzieży na zajęcia z religii, a jeśli z jakiegokolwiek powodu nic mogą w nich uczestniczyć, zasadne staje się doprowadzenie ich na lekcje z etyki. Podlegający obowiązkowej edukacji młody człowiek potrzebuje obecnie spójnych narzędzi i elementów do budowy osobistego modelu moralnego. W dokumentach ministerstwa właściwego do spraw oświaty i wychowania zawarte są wiodące treści i cele nauczania etyki w szkole, wyeksponowane na bazie zmian w prawie oświatowym. Szczególnie Podstawa programowa ukazuje wytyczne organizacyjne oraz ideowe dla nauczania etyki na wszystkich etapach edukacyjnych. Zaproponowane treści na zajęcia dotyczą zagadnień etycznych i filozoficznych. Uczniowie mają szansę poznawania prawa moralnego, imperatywu moralnego, prawa naturalnego, dobra moralnego. Propozycja ministerialna nakazuje ćwiczyć umiejętność rozpoznawania wartości i kierowania się sumieniem w życiu oraz rozwiązywania dylematów moralnych w dobie kryzysu moralnego. Warto jednak pamiętać, że etyka jako przedmiot alternatywny dla religii w szkole ma zdecydowanie mniejszą liczbę uczniów. Jest to rezultatem zakorzenienia w tradycji chrześcijańskiej polskiej społeczności edukacyjnej. Popierając lekcje z etyki dla tych. którzy nic zdecydują się na uczestniczenie w wyznaniowych lekcjach religii rzymskokatolickiej, należy dołożyć starań, aby uczniowie nie rezygnowali pochopnie z dotychczasowych lekcji religii. Można to uczynić poprzez podniesienie jakości kształcenia religijnego i kompetencji nauczycieli.

EN

In recent years the number of Polish schools, in which the subject “ethics” is taught, has been dynamically growing. Since the number of recipients of ethical contents has been growing as well, the demand is ever greater for the abilities to redirect children and young people to religion classes, and if - for whatever reason - they cannot attend them, it is necessary to lead them to ethics lessons. A young man subject to obligatory education at present needs coherent tools and elements to build his personal moral model. In the documents issued by the ministry responsible for education and upbringing leading contents and aims of teaching ethics at school are contained and they are exposed on the basis of changes in the law concerning education. Especially Podstawa programowa (Program basis) shows organizational and ideological directives for teaching ethics on all the education stages. The proposed contents of the classes are concerned with ethical and philosophical issues. Pupils have a chance to acquaint themselves with the moral law, the moral imperative, the natural law, and the moral good. The ministerial proposition orders one to exercise the ability to discern values and to be guided by the conscience in one’s life, as well as to solve moral dilemmas at the age of moral crisis. However, it is worth remembering that ethics as a subject alternative to religion at school has a decidedly smaller number of students. This is a result of Polish educational community being rooted in the Christian tradition. Supporting ethics lessons for those who will not make the decision to participate in denominational lessons of the Roman-Catholic religion, efforts should be made so that students will not rashly give up religion lessons they attended formerly. This can be done by raising the quality of religious education and of the teachers’ competences.

Keywords

PL

etyka; etyka rozwoju; etyka społecznych konsekwencji; etyka zawodowa; osobowość etyczna; rozwój moralny; wychowanie etyczne

EN

ethics; ethics of development; ethics of social consequences; professional ethics; ethical personality; moral development; ethical education

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2014
• Volume: 61
• Issue: 11: Katechetyka
• Pages: 197-212

Contributors

author

Paulina Dubiel-Zielińska

References

• Gluchman V.: Etyka społecznych konsekwencji. Warszawa: ISMiE „Humanum” 2012.
• Gluchman V.: Etika a reflexie morálky. Prešov: FFPU 2008.
• Gluchman V.: Úvod do etiky. Wyd. V. Prešov: Wydawnictwo V. Gluchman 2000.
• Gluchmanova M., Gluchman V.: Učitelská etika. Prešov: FF PU 2008.
• Grzybek G.: Etyka, rozwój, wychowanie. Bielsko-Biała: ATH 2007.
• Grzybek G.: Etyczne podstawy pracy socjalnej. Świadomość moralna, norma etyczna oraz wytyczne dla pracownika socjalnego i pedagoga społecznego. Bielsko-Biała: ATH 2007.
• Grzybek G.: Etyka rozwoju a wychowanie. Rzeszów: UR 2010.
• Grzybek G.: Godność osoby, godność w starości. W: Svet seniora - senior vosvete. Red. B. Balogova. Presov: FFPU 2008 s. 61-67.
• Klim-Klimaszewska A.: Wychowanie etyczne. W: Encyklopedia filozofii wychowania. Red. S. Jedynak, J. Kojkoł. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza „Branta” 2009 s. 335.
• Kodeks Etyki Nauczycielskiej. Warszawa: Polskie Towarzystwo Nauczycieli 1997. http://admzsg.edu.pl/zzyciaszkoly/wp-content/uploads/2007/06/kodeks-etykinauczy-cielskiej.pdf (dostęp: 28 VII 2013).
• Platková Olejárová G.: O profesijnej etike vysokoškolských učitel’ov cez optiku princípov a noriem v etickom kódexe. W: Profesijná etika - minulost’ a prítomnos’. Red. V. Gluchman. Presov: FFPU 2012 s. 151-168.
• Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, załącznik nr 2 - Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych, I etap edukacyjny - klasy I-III, edukacja wczesnoszkolna. Etyka. http://bip.men.gov.pl/men_bip/akty_prawne/rozporządzenie_20081223_zal_2.pdf (dostęp: 01.07.2013).
• Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, załącznik nr 2 - Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych, II etap edukacyjny - klasy IV-VI. Etyka, http://bip.men.gov.pl/men_bip/akty_prawne/rozporządzenie_20081223_zal_2.pdf. (dostęp: 01.07.2013).
• Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, załącznik nr 4 - Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkól ponadgimnazjalnych, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego. Etyka - III etap edukacyjny, http://bip. men. gov.pl/men_bip/akty_prawne/rozporządzenie_20081223_zal_4.pdf (dostęp: 01.07.2013).
• Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, załącznik nr 4 - Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego. Etyka - IV etap edukacyjny - tylko zakres podstawowy, http://bip.men.gov.pl/men_bip/akty_prawne/rozporządzenie_20081223_zal_4.pdf. (dostęp: 01.07.2013).
• Rusiecki M.: Karta odpowiedzialności i obowiązków nauczyciela. „Wychowawca” 10(142):2004 s. 7-11.
• Woźniak O.: Jak pielęgnować młodego geniusza „Ja - My - Oni. Poradnik psychologiczny POLITYKI" 2010 t. 6 s. 42.
• Zimbardo P. G., Johnson R.L., McCann V.: Psychologia. Kluczowe koncepcje. T. 1. Warszawa: PWN 2010.